Wikipedia

George Floyden hilketa

2020an AEBetan jazotako gertakaria, polizia gehiegikerien ondorioz

2020ko maiatzaren 25ean George Floyd izeneko gizon afroamerikarra Powderhorn (Minneapolis, Minnesota, Estatu Batuak) auzunean eraila izan zen Derek Chauvin estatubatuar polizia agentearen eskutik, Floyd atxilotu nahian zebiltzala aipatutako polizia eta beste hiru. Erailketak protesta handiak sortu zituen hasieran AEBetan eta gero mundu osoan hurrengo egunetan zehar, xenofobia, arrazakeria eta poliziaren gehiegikeriak salatzea helburu zutenak.

George Floyden hilketa
Irudia
Map
Motaerailketa
Poliziaren gehiegikeria Ameriketako Estatu Batuetan
Data2020ko maiatzaren 25a
KokalekuPowderhorn
HerrialdeaAmeriketako Estatu Batuak
KausaPoliziaren gehiegikeria
Honen ondorioaGeorge Floyd protests (en) Itzuli
2020 case against Derek Chauvin (en) Itzuli
Eulogy of Al Sharpton at the George Floyd Funeral (en) Itzuli
BiktimaGeorge Floyd (giza hilketaren biktima)
Pertsona hilak1
Pertsona zaurituak0
ErantzuleDerek Chauvin (en) Itzuli (polizia, gizahiltzaile)
Hashtag#GeorgeFloyd, #Icantbreathe eta #Sayhisname

Gizon afroamerikarra itota hil zen. Polizia zuriak eskuburdinak jarri zizkion, bide-zoruaren kontra etzanarazi zuen eta bertan bere belauna atxilotuaren lepoaren aurka estutu zuen zortzi minutu eta berrogeita sei segundotan zehar,[1][2] azken hiru minututan atxilotuak konortea galduta eduki bazuen ere.[3][4][5] Thomas Lane eta J. Alexander Kueng polizia-ofizialek atxilotua eusten lagundu zuten eta Tou Thao poliziak hurbiletik ikusi zuen gertakaria, ezer egin barik. Gertakari osoa telefono mugikor batekin grabatu zuen lekuko batek.[6] Lau polizia agenteak biharamunean kaleratuak izan ziren.[7]

Lurrean zegoen bitartean Floydek behin eta berriz errepikatu zuen ezin zuela arnasa hartu ("I can't breath"), esaldi hau bera izan zen Eric Garnerrek esan zuena Poliziak itota hil zuenean 2014an, horregatik bi kasuak konparatu dira.[8][6]

FBIk gertakarian eskubide zibilak urratu ziren jakiteko ikerketa federal bat abiarazi zuen, Minneapoliseko Polizia Sailak hala aginduta. Gainera, Minnesotako Atxiloketa Kriminalaren Bulegoak Minnesotako estatutuak urratu ote ziren ikertu zuen.[1]

George Floyden hilketa salatzeko abiarazi ziren manifestazioak hasieran baketsuak izan ziren, baina ondoren polizia-esparru eraso zitzaion. Hortik aurrera AutoZone bati eta Wendy's jatetxe bati su eman zitzaien, arpilatuak izan ondoren.[9] Denborak aurrera egin ahala hilketa gertatu zen inguruko zenbait dendari eraso zitzaien eta poliziak gas negar-eragileak eta gomazko balak jaurtiz erantzun zuen.[10][11]

Gertakariko norbanakoak aldatu

George Floyd aldatu

George Floyd berrogeita sei urteko gizon estatubatuar bat zen, Houstonen jaioa, Texasen.[2] Yateseko Goi Mailako Eskolan ikasle izan zen eta 1993an graduatu zen.[12] Floyd Stephen Jackson saskibaloi jokalari ospetsu erretiratuaren laguna izan zen, zeina Texasen ezagutu zuen.[13] Floyd Minnesotako St. Louis Parken bizi zen eta Minneapolisen jatetxe bateko segurtasun zaindari gisa egin zuen lan bost urtez.[14] COVID-19 pandemiaren ondorioz lana galdu zuen hil baino egun batzuk lehenago.[15] Gianna izeneko alaba bat ere bazuen.[16]

Polizia agenteak aldatu

Derek Chauvin aldatu

Derek Chauvin, 44 urteko gizona, Floyd atxilotu eta lepoan belauna ezarriz ito zuen polizia izan zen.[17] 2001ean hasi zen Minneapoliseko Polizia Sailean lanean.[17] Bere erregistroan hemezortzi kexa zituen eta horien artetik bitan Sailak esku hartu zuen, besteak beste, kexak errepresioa egin izanaren ondoriozkoak zirelako. Hiru tiroketetan parte hartu zuen eta horietatik batean hildakoak izan ziren.[18][19] Hilketa egin eta handik gutxira, maiatzaren 29an, Chauvin atxilotua izan zen, hirugarren mailako hilketa eta ez-borondatezko hilketa leporatuta.[19][20]

Tou Thao aldatu

Toy Thao 2009an hasi zen ikasten polizia-akademian eta 2012an jardun osoko lana eskuratu zuen. 2019an polizia gehiegikeriengatik salatua izan zen, baina epaitegitik kanpo konpondu zen arazoa hogeita bost mila dolarren truke.[17]

Besteak aldatu

Beste bi ofizialak, Thomas Lane eta J. Alexander Kueng, maiatzaren 27an kaleratu ziren.[1] Ez zituzten aurretiazko kexarik.

Ondorioak aldatu

George Floyd-en heriotza eragin zuen operatiboan parte hartu zuten lau poliziak kaleratuak izan ziren biharamunean. Belaunarekin itota Floyd hil zuen Derek Chauvin polizia-agentea maiatzaren 29an atxilotu zuten eta hirugarren graduko hilketa eta arduragabekeriazko homizidioa egotzi zioten.[21]

Protestak aldatu

Komunitatearen haserrearen ondorioz, Chicago etorbideko autobus geltokia, Floyden heriotzaren tokia zena, monumentu inprobisatu bihurtu zen maiatzaren 26an zehar, Black Lives Matter mugimenduari erreferentzia egiten zioten kartel eta oroigarriekin.[22] Hilketak protesta ugari sortu zituen AEB osoan zehar eta ondorengo egunetan milaka pertsona irten ziren kalera.[23][24]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c (Ingelesez) «Death of George Floyd draws quick condemnation from Tampa Bay’s top cops» Tampa Bay Times (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  2. ↑ a b «George Floyd and the city that killed him» Star Tribune (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  3. ↑ (Ingelesez) «'This is the right call': Officers involved in fatal Minneapolis incident fired, mayor says» KSTP 2020-05-26 (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  4. ↑ (Ingelesez) Video Of Fatal Arrest Shows Minneapolis Officer Kneeling On George Floyd's Neck For Several Minutes. 2020-05-26 (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  5. ↑ (Ingelesez) Jany, Libor; May 27, Star Tribune; Pm, 2020-12:55. «Minneapolis police, protesters clash almost 24 hours after George Floyd's death in custody» Star Tribune (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  6. ↑ a b George Floyden hilketa. Berria.
  7. ↑ (Ingelesez) «4 Minneapolis police officers fired following death of George Floyd in police custody» FOX 9 2020-05-26 (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-05-28). «El caso de Eric Garner sobrevuela la muerte de Floyd, nueva víctima del racismo policial en EEUU» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-06-02).
  9. ↑ (Ingelesez) Sullivan, Tim; Forliti, Amy. (2020-05-29). «George Floyd death: Minneapolis police station torched amid protest» ABC7 Los Angeles (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  10. ↑ CNN, Omar Jimenez, Nicole Chavez and Jason Hanna. «As heated protests over George Floyd's death continue, Minnesota governor warns of 'extremely dangerous situation'» CNN (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  11. ↑ (Ingelesez) DeMarche, Edmund. (2020-05-28). «Deadly shooting near George Floyd protest as looting, arson grip Minneapolis» Fox News (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  12. ↑ (Ingelesez) Coleman, Adam. (2020-05-27). «Yates football program mourns death of George Floyd, gifted athlete and 'ultimate people person'» HoustonChronicle.com (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  13. ↑ (Ingelesez) «Ex-NBA player Stephen Jackson mourns best friend George Floyd: Video 'destroyed me'» NBC News (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  14. ↑ «Man who died in police incident was good friend and like family to his boss, others» Star Tribune (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  15. ↑ (Ingelesez) «George Floyd had started a new life in Minnesota before he was killed by police - The Boston Globe» BostonGlobe.com (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  16. ↑ (Ingelesez) Palladino, Christina. (2020-05-27). «Who was George Floyd? Family, friends, coworkers remember 'loving spirit'» FOX 9 (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  17. ↑ a b c «What we know about Derek Chauvin and Tou Thao, two of the officers caught on tape in the death of George Floyd» Star Tribune (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  18. ↑ Scher, Isaac. «The police officer who knelt on George Floyd's neck has been involved in shootings and was the subject of 10 complaints» Insider (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  19. ↑ a b (Ingelesez) Melendez, Pilar. (2020-05-28). «Minneapolis Man: Cop Who Kneeled on George Floyd ‘Tried to Kill Me’ in 2008» The Daily Beast (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  20. ↑ (Ingelesez) Former MPD Officer Derek Chauvin In Custody, Charged With Murder In George Floyd's Death. 2020-05-29 (Noiz kontsultatua: 2020-06-01).
  21. ↑ Telebista, Euskal Irrati. (2020-05-29). «Hirugarren graduko hilketa egotzi diote George Floyd ito zuen poliziari» www.eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-02).
  22. ↑ CNN, Eric Levenson. «Why the three other officers in George Floyd's death have not been charged -- yet» CNN (Noiz kontsultatua: 2020-06-02).
  23. ↑ «Photos: George Floyd protests across America» CNN (Noiz kontsultatua: 2020-06-02).
  24. ↑ Garmendia, Jon Ordoñez. «Floyden hilketa salatzeko protestak areagotu egin dira, eta beste hiri batzuetara hedatu» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-06-02).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Floyden_hilketa&oldid=8325014"(e)tik eskuratuta