Escape room
Escape room nazioartean joko bati ematen zaion izena da, ingelesetik mailegatu da munduko hainbat hizkuntzetara eta euskaraz ihes-gela[1] ere erabiltzen da. Buru-hausgarri, edota asmakizun batzuen segida antolatzen dira gela batean eta buru-hausgarriak eta zenbait ataza asmatuz jokalariek, taldeka, aurrera egiten dute. Buru-hausgarri eta asmakizun guztiak asmatu behar dira, taldeka, lankidetzan, jokalarien dohainak koordinatuz, azkenean gelatik irteteko, denbora mugatu batean. Erlojuz kontra jokatzen dute jokalari taldeek. Jokatzen ari den taldeak denbora muga jakin batean ez baditu buru-hausgarri guztiak asmatzen eta gelatik irteten asmatzen ez badu "galdu" egiten du, eta emandako denboran taldeak ihes-gelatik irtetea lortzen badu, irabazi egiten du.
Joko hauetan, jokalari-taldeek, txandaka, pistak aurkitu, puzzleak konpondu eta gela batean edo gehiagotan lan egiten dute, denbora-tarte mugatu batean helburu jakin bat lortzeko.[2] Normalean, helburua jokalekutik ihes egitea da.
Ihes egiteko joko gehienak taldeka egiteko eta lankidetzakoak dira, baina lehiarako aldaerak ere badaude.
Munduan aldatu
Ihes-gelak ezagun egin ziren Ipar Amerikan, Europan eta Ekialdeko Asian 2010etik aurrera. Hasierakoak Asian sortu ei ziren. Ihes-gela iraunkorrak ireki ziren Asiako zenbait tokitan, eta, ondoren, Hungarian, Serbian, Australian, Zeelanda Berrian, Errusian eta Hego Amerikan zen.[3][4]
Euskal Herrian aldatu
Jokoa Euskal Herrira ailegatu zen baina antolatu ziren ihes-gela gehienak erdaraz prestatuta zeuden. Euskaraz, 17. logela izeneko ihes-gela[5], esate baterako, Hego Euskal Herrian zehar ibili da, kamioi batean muntatuta.
Definizioa aldatu
Ihes-gelak bideojoko batzuetan inspiratzen dira, eta hori ere izan daiteke bere izenaren iturri.
Izena gorabehera, gela batetik ihes egitea ez da zertan jokalarientzako helburu nagusia izan, eta jokoa ez da zertan, nahitaez, gela bakar batean jokatu.[6]
Bilakaera aldatu
Lehenengo jokoak paperez eta arkatzez apaindutako buru-hausgarriak izan ziren. Bertsio batzuk digitalak edo inprimagarriak ziren.[7] Ihes-gelak sofistikatuagoak bihurtu ahala, esklusa fisikoak sartu ziren, eta horiek ireki zitezkeen konbinazioak, ezkutuko gakoak eta kodeak bilatuz, aretoetan aurkitutako objektuak erabiliz. Ideia horiek eboluzionatu egin dute automatizazio-teknologia, murgiltze-dekorazioa eta buru-hausgarri interaktiboagoak egiteko eta esperientzia antzekoagoa eta atmosferikoagoa sortzeko istorio landuagoak txertatzeko.[8]
Ihes-gela batzuk errealitate birtualeko elementuak sartzen hasi dira. Musika, lurrinak...
Segurtasuna aldatu
Ihes-gela batean gertatutako lehen istripu hilgarria izan zen 15 urteko bost neskatila hil zirela Koszalinen (Polonia), 2019ko urtarrilaren 4an. Berogailu baten barruan ihes-gasaren edukiontzi batek eragin zuen sutea, eta karbono monoxidoaren bidez intoxikatu ziren bost biktimak hil ziren. Langile bati erredurak eragin zizkion. Suteen aurkako estatuko zerbitzuaren arabera, ebakuazio-bide eraginkorrik ez izatea izan zen heriotzak eragin zituen porrot nagusia. Istripua gertatu eta gutxira, agintariek segurtasun-kontrolak agindu zituzten Polonia osoko ihes-geletan, eta beste 13 establezimendu itxi egin zituzten segurtasun-akatsen ondorioz.[9][10]
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Ihes-gela» Euskaraz Barra Barra (Noiz kontsultatua: 2024-05-07).
- ↑ Peeking Behind the Locked Door: A Survey of Escape Room Facilities. White Paper.
- ↑ «The unbelievably lucrative business of escape rooms» MarketWatch.
- ↑ (Ingelesez) Raspopina, Sasha. (2015-07-23). «Great escapes: the strange rise of live-action quest games in Russia» The Guardian ISSN 0261-3077..
- ↑ «Ihes-gela» Euskaraz Barra Barra (Noiz kontsultatua: 2024-05-07).
- ↑ Wiemker, Markus; Elumir, Errol; Clare, Adam. (November 2015). Escape Room Games: "Can you transform an unpleasant situation into a pleasant one?". White Paper.
- ↑ «Escape Room FAQ» www.fisherhuntz.com.
- ↑ «Immersion - UK Escape Game Wiki» www.escaperoomuk.com.
- ↑ «Escape room fire kills five teenagers in Poland» BBC News 2019-01-04.
- ↑ Man charged after 5 girls killed in escape room fire in Poland. Global News 2019-01-06.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q17015069
Multimedia: Escape rooms / Q17015069
