Errotazio sinkrono

Astronomian, gorputz baten traslazio eta errotazio periodoen balioak bat egiten dutenean, errotazio sinkronoa gertatzen dela esaten da. Honen eraginez, gorputz horrek beti aurpegi berdina erakusten dio orbitatzen duen gorputzari.

Plutonek eta Karontek aurpegi bera erakusten diote beti elkarri.

Efektu honen adibiderik esanguratsuena Ilargiarena da; izan ere, Lurretik beti aurpegi berdina ikusten da, ez da Ilargiaren aurpegi ezkutua inoiz ikusten. Sinkronia hau modu naturalean jazotzen da, marea giltzadura deritzon prozesuaren eraginez. Izan ere, Ilargiak ez ezik, gainerako planeten satelite askok ere errotazio sinkronoa dute euren planetekiko.

Ezkerraldean ikusten da errotazio sinkronoaren efektua dela eta, Ilargiak aurpegi bera erakusten duela zentroarekiko. Eskuinaldean, ostera, Ilargiak errotaziorik ez balu ikusiko litzatekeen mugimendua.

Errotazio sinkronoa duten gorputz batzuk

PLANETA	SATELITEA
Lurra	Ilargia
Marte	Fobos, Deimos
Jupiter	Metis, Adrastea, Almatea, Tebe, Io, Europa, Ganimede, Callisto
Saturno	Pan, Atlas, Prometeo, Pandora, Epimeteo, Iano, Mimas, Entzelado, Telesto, Tetis, Calipso, Dione, Rhea, Titan, Iapeto
Urano	Miranda, Ariel, Umbriel, Titania, Oberon
Neptuno	Proteo, Triton
Pluton	Karonte (baita Pluton honekiko ere)

Ilargia

Ilargiaren kasuan, bai traslazio bai errotazio periodoek 4 aste baino zerbait gutxiagoko iraupen bera dute. Hori dela eta, berdin dio Ilargira Lurretik noiz begiratzen dugun, beti aurpegi bera ikusiko dugu. Lurretik ikus ezin dezakegun Ilargiaren zatiari Ilargiaren aurpegi ezkutua deritzo. Lehendabiziz 1959. urtean Luna 3 sonda sobietarrak aurpegi ezkutua behatu zuen.

Nahiz eta traslazio eta errotazio periodoak bat etorri, Lurretik Ilargiaren gainazalaren %59a ikustea posible da, librazio eta paralelazio fenomenoei esker. Librazioak orbita eszentrikoa dela eta Ilargiaren abiaduraren aldaketen eraginez sortzen dira. Honek gainazalaren 6º inguru gehiago behatzea ahalbidetzen digu. Bestalde, paralelazioa efektu geometriko bat da: Lurraren gainazaletik baliteke behatzailea Lurraren eta Ilargiaren zentroak lotzen dituen lerrotik distantzia nahikora egotea, eta horri esker, Ilargiaren gainazalaren beste 1º inguru arte ere behatzea posible da.

Ikus, gainera

• Errotazio periodoa
• Orbita periodoa

Kanpo estekak

• Datuak: Q109144