Enggano uhartea
Enggano uhartea (Pulau Enggano) Indonesiako Sumatratik 114 km hego-mendebaldera dago. Ofizialki zerrendatutako Indonesiako kanpoaldeko 92 uharteetako bat da, nahiz eta Sumatrako hesi uhartetzat har daitekeen.
| Enggano uhartea | |
|---|---|
 | |
| Datu orokorrak | |
| Garaiera | 105 m |
| Mota | uharte |
| Luzera | 35 km |
| Zabalera | 16 km |
| Azalera | 397 km² |
| Geografia | |
 | |
| Koordenatuak | 5°23′25″S 102°14′16″E / 5.390278°S 102.237778°E |
| UTC ordua | UTC+07:00 |
| Estatu burujabe |  Indonesia |
| Indonesiaren banaketa administratiboa |  Bengkulu |
| Erregentzia | North Bengkulu |
| Ur-gorputza | Indiako ozeanoa |
| Leku geografikoa | Sondako Uharte Handiak |
Enggano (izenak portugesez "akatsa" esan nahi du) 28 km inguru ditu ekialdetik mendebaldera eta 14 km zabalera iparraldetik hegoaldera. Bere azalera 400,6 km2 bere kostaldearen inguruko lau uharte txiki barne - Pulau Merbau, Pulau Dua eta Pulau Banggai txiki-txikia Engganoko ekialdeko kostaldean, eta Pulau Satu bere hegoaldeko kostaldean. Batez besteko altuera 100 m da eta punturik altuena 281 m. [1]
Politikoki, Indonesiako Bengkulu probintziako Ipar Bengkulu Erregeordetzaren barrutia (kecamatan) osatzen du. Uharteko hiru herririk handienak Barhau, Kabuwe eta Kayaapu dira. Indonesiako Kantor Statistik Bengkulu-ren arabera, uharteak 1.420 biztanle zituen 1989an [2] . Kopuru hori, Pukesmasen arabera, 1.635era igo zen 1994rako, eta biztanleriaren % 64k Enggane herriaren jatorria aldarrikatzen zuen. Gerora immigrazio handia izan da, batez ere Java eta Sumatratik, eta, beraz, jatorrizko engganesekoak asko gainditzen ditu etorrerak. 2010eko Erroldan 2.691 biztanle zeuden, [3] eta 2020ko Erroldak 4.035 biztanle zituen, [4] 2023aren erdialdean kalkulu ofiziala 4.502koa zen bitartean. [5]
Herriak
aldatu
Enggano uhartean sei herri daude, guztiak uharteko errepide nagusi bakarrean daudenak, uharteko ipar-ekialdeko kostaldea zeharkatzen duena (Yoder 2011: 6). [6]
Malakoni, Apoho eta Meok-ek Enggano natibo gehiago dituzte, eta gainerako herrietan etorkin-populazio handiagoak dituzte. Kahayapu eta Malakonitik Bengkulurako ferryak daude (Yoder 2011: 6). [6]
Kahyapu-ren parean dagoen uharte txiki batek " Pulau Dua" (bigarren uhartea) du izena. Pulau Duan gaua pasatzeko leku bakarra dago.
Historia
aldatuUhartearen izenak portugaldar merkatariekin harreman goiztiar batzuk iradokitzen ditu (engano akatsa esan nahi du), baina argitaratutako lehen kontua Cornelis de Houtmanena da, 1596ko ekainaren 5ekoa, txalupa bat lehorreratu ezin izan zuena.
1771n, Charles Millerrek lehorreratzea eta biztanleria indigena topatzea lortu zuen. [7]
Elio Modigliani esploratzaile italiarrak Enggano uhartea bisitatu zuen 1891ko apirilaren 25etik uztailaren 13ra bitartean. 1894an lehen aldiz argitaratu zen L'Isola delle donne (Emakumeen uhartea) Enggano kulturan emakumeek itxuraz nagusi izan zuten papera zehaztu zuen [8] Rijksmuseum-ek Engganoko artefaktu bilduma garrantzitsu bat dauka eta Pieter J.ter Keurs-ek argitaratutakoak Modiglianiren marrazkiak erreproduzitzen ditu.
Biztanleriak 1870eko hamarkadan beherakada handia izan zuen, agian gaixotasunengatik. Holandarrek mediku ofizialak bidali zituzten ikertzera. Uharteko punturik altuena 281 m baino ez baita itsasoaren mailatik gora, 1883ko Krakatoaren erupzioari lotutako tsunamiak eragin handia izango zuen, baita sumendi-hondakin masiboek ere. [9] Biztanleria indigena ez zen berreskuratu eta 400 pertsona inguru baino ez ziren 1960ko hamarkadaren hasieran. Hori dela eta, Indonesiako gobernuak uhartea erabiltzen du Javako adingabe delitugileak birgaitzeko, behartutako lanak egiten dituztenak, zuhaixkak garbitu eta arroz-soroak eraikitzeko. Goian esan bezala, biztanleria nabarmen hedatu da ordutik, eta 4.035era iritsi zen 2020ko Erroldan. [4]
7,9-koEngganoko lurrikarak Sumatra hego-mendebaldea astindu zuen Mercalli-ren VI ( Indartsu ) intentsitate maximoarekin. Ehun eta hiru pertsona hil eta 2.174-2.585 zauritu ziren.
Espazioportuen egitasmoak
aldatuAeronautika eta Espazioko Indonesiako Institutu Nazionalak (LAPAN) uhartea espazioportu gisa erabiltzeko proposatu du, bere "biztanleria baxua eta urruntasuna" irizpide erabakigarritzat joz, baita ekuatoretik hurbil egotea ere. [10] Aldundiak berehala salatu zuen egitasmoa ingurumenaren arazoa zela. [11]
2011ko otsailean, ingurumen-inpaktuaren azterketa bat egiteko plana iragarri zen, batez ere hegazti-populazioak aztertuz. [12]
Enggano hizkuntza
aldatuEnggano hizkuntza, engganesera bezala ere ezaguna, lexikoki oso dibergentea den austronesiar (zehazki malayo-polinesiar ) hizkuntza bat da, beste inorekin estuki lotuta ez dagoen hizkuntza, edo bestela hizkuntza isolatua izan daiteke [13] austronesiar maileguekin.
Flora eta fauna
aldatuUharteko landare eta animalia espezie ugari daude endemikoak. Horien artean, Otus enganensis, Enggano uso inperiala, Enggano birigarroa, Gracula enganensis eta Enggano begi zuria daude.
Erreferentziak
aldatu- ↑ «Indonesia Interesting Destination Enggano Island» web page (Indonesia Tourism).
- ↑ Kantor Sensus & Statistik Propinsi Bengkulu 1989
- ↑ Biro Pusat Statistik, Jakarta, 2011.
- ↑ a b Badan Pusat Statistik, Jakarta, 2021.
- ↑ Badan Pusat Statistik, Jakarta, 28 February 2024, Kabupaten Bengkulu Utara Dalam Angka 2024 (Katalog-BPS 1102001.1703)
- ↑ a b Archived copy. . Aipuaren errorea: Invalid
<ref>tag; name "Yoder2011" defined multiple times with different content - ↑ An Account of the Island of Sumatra, &c. By Mr. Charles Miller.Philosophical Transactions of the Royal Society of London, Vol. 68 (1778), pp. 160–179
- ↑ Modigliani, E. 1894. L'Isola delle Donne. Ulrico Hoepli, Milano.
- ↑ Indies Explorer, Part III, by Gideon Malherbe
- ↑ Lutfia, Ismira. (2010-08-07). «Remote Indonesian Island Reaches for Stars by Playing Host to Space Center» Jakarta Globe (Jakarta, Indonesia).
- ↑ «Bengkulu rejects satellite launchpad proposal» Jakarta Post (Jakarta, Indonesia) Feb 10, 2011.
- ↑ Maruli, Aditia. (February 24, 2011). «Study on environmental impact of LAPAN's satellite launching facility» ANTARA News.
- ↑ Ethnologue entry on Enggano
Kanpo estekak
aldatu
Datuak: Q1342338
Multimedia: Enggano Island / Q1342338
