Correfoc
Correfoc aldatu
Correfoc (katalanez) Katalan Herrietako jai tradizioa da, Katalunian, Balear Uharteetan eta Valentziako Erkidegoan oso errotuta dagoena, nahiz eta Frantzian ere badaude korrefocs eta festen muinoak (pandilak), non Rosellón inguru osoan aritzen diren. Kale ikuskizun bat bezala antzezten da, non deabruz mozorrotutako edo ez mozorrotutako pertsona talde bat ibiltzen den herri bateko kaleetan zehar korrika, dantzan eta saltoka bengalen eta su artifizialen artean, infernua irudikatu nahian.
Historia aldatu
XII. mendetik jasotako Ball de diables trazioetatik eratortzen dira. Ondoren, gaur egungo correfoceraino eboluzionatu du, eta horretan garrantzi handia du pirotekniak. XX. mendean, diktadura frankistaren ondoren, zercaviletako jendea bat-batean nahasten hasi zen gero castellers egingo zituztenekin, adibidez, eta beste gauza batzuk ere bai, besteak beste, deabru-dantzak; eta haien artean dantzatzen hasi zen, pizten ari ziren bengala batzuen azpian. "Correfoc" terminoa 1977an idatzi zen lehen aldiz, Diables del Clot-en eskutik, lehen aldiz su-desfile bat egin zutenean, zakuekin jantzitako pertsona talde batek su artifizialak jartzen zituzten makila bat zeramatela. Gero, eboluzionatzen joan da, eta correfocs "colla" batzuek emanaldi profesional ikusgarri landuak egiten dituzte, ikusleen artean sartu ezin direnak. Oro har, "correfocs" direlakoetan, "zerkavila" -tik aparteko jarduera gisa, erritmo piroteknikoa "zercaviletan" baino askoz azkarragoa da, horiek ere suekin egiten jarraitzen baitute.
Jantziak aldatu
Gaur egun, kotoizko, larruzko edo suaren aurkako oihalezko soinekoak erabiltzen dira. 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zaku horiek goialdean adar batzuekin margotutako zaku soilak ziren; 1990ean eta XXI. mendearen hasieran, adarrik gabeko talde batzuk sortu ziren.
Taldeak aldatu
Antzerki-korronte desberdinek eta kulturarekin jarraitzeko borondateak hainbat talde mota sortzea eragin dute, korronte batetik edo bestetik gertu dauden kontuan hartuta. Normalean, pandilla edo collas esaten zaie:
- Suzko pandilak: egitura homogeneoa duten taldeak dira, beren kideen artean tarterik ez dutenak; hor badaude, antolaketa-gaiengatik baino ez dira. Talde horiek correfoc-ak eta ikuskizun piroteknikoren bat egiten dituzte; deabruz edo suzko janzkeraz (herensugea, mandoa, etab.) osa daitezke.
- Deabru-taldeak: Luzifer eta Diablesaren irudiak gutxienez dituzten pandilak dira. Batzuk Goiangeru irudia ere badute. Talde hauek, korrefocak egiteaz gain, euren emanaldietan entremes laburrak edo deabru bertsodunen dantzak sartzen dituzte, deabruen versotak deituak.
- Ikuskizunetako taldeak: Talde mota desberdinen barruan aurki ditzakegu. Ikuskizun eta performanceak antolatzen dituzte, non sua den protagonista.
Kanpo estekak aldatu
-
Artikulu hau zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.
