Betanzos-Ferrol burdinbidea

Betanzos — Ferrol burdinbidea Iberiar Penintsulako burdinbide bat da, Betanzos–Infesta eta Ferrol geltokiak lotzen ditu.

Betanzos — Ferrol burdinbidea
Ferrolgo itsasadarren gaineko zubia
Ezaugarri teknikoak
Luzera	42,8 km
Bidearen zabalera	1 668 mm
Elektrifikazioa	ez
Ustiapena
Egoera	zerbitzuan
Jabea	ADIF
Operadorea	Renfe Operadora
Eskema  Leon — Coruña 0,000 Betanzos–Infesta  Leon — Coruña 5,500 Betanzos–Cidade 9,700 Paderne 12,800 Miño 17,700 Perbes 23,400 Pontedeume 24,600 Cabañas 27,000 Arenal 28,900 Franza 32,000 Barallobre 33,600 Perlío 36,700 Neda 42,862 Ferrol  Ferrol — Gijon

Burdinbidea 1913ko maiatzaren 5ean inauguratu zen Betanzos–Infesta eta Ferrol geltokien artean.

ADIFen arabera, 804 kodea dagokio.

Historia

Eraikuntza

1875ean trenbidea Lugotik Coruñara iritsi zenean, Ferroleraino adar bat sortzeko aukera ireki zen. Sarbide horrek balio estrategiko handia izango luke hiriko portuan dauden instalazio militarrengatik eta ontziolengatik. 1877an lehen enkante bat egin zen, esleipendunik aurkitu ez zuen linearen emakida emateko. Ez zen zorte hobea izan 1880ko bigarren enkante batean, hura ere hutsik geratu baitzen. Tren-enpresa pribatuek ez zuten pizgarririk aurkitzen, ibilbide laburra izan arren, garai hartarako ingeniaritza-lan nabarmenak eskatzen zituen linea baten aurrean, hala nola tunelak eta zubiak itsasadarraren gainean. Egoera horren aurrean, eta azken finean trazatuan interesatuenak eurak zirenez, funts publikodun gobernua bera izan zen obrarekin aurrera egitea erabaki zuena, porrot egin zuten enkante berriak egiten saiatu gabe.

Linea honen eraikuntza, Felipe Gutierrez bide ingeniaria buru zuen Trenbideen Lehen Dibisioaren ardurapean egon zen, eta hamarkada bat baino gehiagoz luzatu zen, Estatuak obrarekin amaitzeko zituen zailtasun handiak erakutsiz. Azken kostua hamar milioi pezetatik gorakoa izan zen. Azkenik, 1913ko maiatzaren 5ean, operatiboa baina amaitu gabea, Alfontso XIII.a korazatuaren botaduraren bezperan ireki zen, herriaren presioaren ondorioz.

Bilakaera

Trazadura eraikitzeak zailtasunak sortu bazituen, ez zen gutxiago ustiapena izan, gobernuak ere ez baitzuen lortu oso garestia izan zen linea bat esku pribatuei uztea. Zenbait akordio puntualak lortu ziren Iparraldearekin itxitakoekin, linea zeharkatu zuten lehen lokomotorak jarri zituztenekin, hau ere erosketa eskaintza bat negoziatzera iritsi zen, baina bi aldeak ez ziren akordio batera iritsi. Horrela, linea, nagusiki, Trenbideen Lehen Dibisio Tekniko eta Administratibotik ustiatu zen, beharrezko materialez hornitzeko ordainketa berriak egin behar izan zituena.

Azkenik, 1928an, eta MZOVtik igaro ondoren, linea Espainiako Mendebaldeko Trenbideen Konpainia Nazionalean sartu zen. Konpainia hori estatuko konpainia bat zen, herrialdeko eremu horretan trazadurak kudeatzen zituzten enpresa pribatuei laguntzeko sortu zena, baina horrek ez zuen egoera nabarmen hobetu. 1941ean, Mendebaldea eta Espainiako gainerako konpainia pribatuak RENFEn sartu ziren, eta RENFEk linea kudeatu zuen, Renfe Operadora eta Adif artean banatu arte.

Zerbitzuak

Distantzia luzea

Renfe Operadora  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ Alvia  Madril Chamartin Segovia–Guiomar • Medina del Campo AH • Zamora • A Gudiña • Ourense–Elkargunea • Santiago de Compostela • Coruña Ferrol

Distantzia ertaina

Renfe Operadora  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 5 Coruña Elviña–Unibertsitatea • O Burgo–Santiago • Cambre • Cecebre • Betanzos–Infesta • Betanzos–Cidade • Miño • Perbes • Pontedeume • Cabañas • Barallobre • Perlío • Neda Ferrol

Erreferentziak

• García Raya, Joaquín (2006). «Bide zabaleko Espainiako burdinbidearen oinarrizko kronologia». 4. Trenbide Historiaren Kongresua: Malaga, 2006ko iraila (Andaluziako Juntako Herri Lan eta Garraio Saila).
• Wais, Francisco (1974). Espainiar burdinbideen historia. Madril: Editora Nacional.

Ikus, gainera

• Administrador de Infraestructuras Ferroviarias
• Renfe Operadora

Kanpo estekak

• ADIF enpresako web gunea
• RENFE enpresako web gunea

• Datuak: Q17621071