Pedro Páramo
Pedro Páramo Juan Rulfo idazle mexikarraren eleberri laburra da. Egileak 1940ko hamarkadaren amaieran pentsatu zuen obraren ideia, eta, Mexikoko Idazleen Zentroaren beka bat jaso ondoren, haren aurrerapenak argitaratu zituen 1953tik 1954ra bitartean, Una estrella junto a la Luna eta Los murmullos atariko izenburupean. Azken eskuizkribua Kultura Ekonomikoaren Funtsari aurkeztu zitzaion, 1955. urtean bere lehen edizioa argitaratu zuen argitaletxea[1].
| Pedro Páramo | |
|---|---|
 | |
| Jatorria | |
| Egilea(k) | Juan Rulfo |
| Argitaratze-data | 1955 |
| Izenburua | Pedro Páramo |
| Mugimendua | magic realism (en)  |
| Jatorrizko herrialdea | Mexiko |
| Argitaletxea | Fondo de Cultura Económica |
| ISBN | 978-968-16-4950-0 |
| Ezaugarriak | |
| Genero artistikoa | magic realist fiction (en) |
| Hizkuntza | gaztelania |
Rulforen lehen eleberria eta bakarra da, baita bere bigarren lana ere, El Llano en llamas istorio laburren bildumaren ondoren, heriotzaren, landatartasunaren eta Mexikoko Iraultzaren ondorengo itxaropen galeraren gaiak berriz hartu zituen ipuin bilduma bat[2]. Argumentua Kristeroen Gerraren garaian kokatzen da eta bi istorio kontatzen ditu: Juan Preciado izeneko gizon batena, Comalako herrira bere aita Pedro Paramo aurkitzera iristen dena, eta bera eta bere ama zena mantendu zitueneko ahanztura kobratzea; eta Pedrorena berarena, Iraultzak sortu zion botereagatik denborarekin usteldu zen jauntxoarena.
Pedro Paramok eleberri iraultzailearen generoaren barruan kokatzen du, eta errealismo magikoaren erabilera dela eta, latinoamerikar boomaren aitzindarietako bat bezala katalogatua da, baita gaztelaniazko literaturaren liburu gailenetako bat bezala ere. Hasiera batean, kritika negatiboak jaso zituen, baina, denborarekin, bere egitura berritzailea zein garai hartan ezohikoa zen narratiba nabarmendu ziren. Gabriel García Márquezek adierazi zuen Franz Kafkaren Metamorfosia irakurri zuen arte, inolako eleberririk ez ziola hainbeste kitzikatu. Jorge Luis Borgesek bere garaian "hizkuntza hispaniarreko literaturetako eta oraindik literaturako eleberri onenetako bat" bezala deskribatu zuen[3].
XX. mendeko gaztelaniazko 100 eleberri onenen zerrendan dago El Mundo egunkari espainiarrean[4]. 30 itzulpen baino gehiago egin dira, eta zinemarako egokitzapenak ere jaso ditu: lehenengoa, Carlos Velok zuzendua eta 1967an John Gavinek protagonizatua.
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Pedro Páramo - Detalle de la obra - Enciclopedia de la Literatura en México - FLM - CONACULTA» www.elem.mx (Noiz kontsultatua: 2020-06-04).
- ↑ «revista casa del tiempo» www.uam.mx (Noiz kontsultatua: 2020-06-04).
- ↑ «Jorge Luis Borges - Rulfo» jorgeluisborges.gipuzkoakultura.net (Noiz kontsultatua: 2020-06-04).
- ↑ «Lista completa de las 100 mejores novelas en castellano del siglo XX > elmundolibro - Anticuario» www.elmundo.es (Noiz kontsultatua: 2020-06-04).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1427966
Multimedia: Pedro Páramo / Q1427966
