Wikipedia

Segurtasun Nazionalerako Borondatezko Miliziak: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasuna
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
GaraziSan (eztabaida) wikilariaren 8522824 berrikuspena desegin da (zuzenketa okerra)
Etiketa: Desegin
Oraina (eztabaida | ekarpenak)
19.285 edits
«Alkandora beltzak» orrira birbideratua
Etiketa: Birbideratze berria
 
1. lerroa:
{{batu|#BIRZUZENDU[[Alkandora beltzak}}]]
 
 
{{Erakunde infotaula|izena=Segurtasun Nazionalerako Borondatezko Milizia (Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale)|mota=Erakunde Militarra|ideologia=Faxismoa|herrialdea=Italia|sorrera=1923ko martxoaren 23an|desagerpena=1943ko uztailaren 29an|izengoitia=Alkandora Beltzak (Camicie Nere)|laburdura=MVSN|lehendakaria=Benito Mussolini}}
 
'''Segurtasun Nazionalerako Borondatezko Miliziak''' edo '''Alkandora''' '''Beltzak''' eta Italieraz, '''"Camicie nere"'''. Squadre d 'Azione (Ekintzako eskadroia) taldekoak dira; bere izena bere janzkeraren koloretik dator. [[Benito Mussolini|Benito Mussolinik]] sortu zuen izaera paramilitarreko talka-indar gisa, eta Alderdi Faxistan sartu zen. Atorra beltzek oposizio politikoa ezabatzeko erabili ohi zituzten metodoak indarkeria eta hilketa izan ziren.
[[Fitxategi:Camicie_nere_fanno_il_saluto_fascista_al_passaggio_del_treno_di_Hiler_alla_stazione_di_Mirandola.jpg|alt=Mussoliniren Alkandora Beltzak|thumb|Alkandora beltzek agur faxista egiten dute Hilerren trena Mirandolako geltokitik pasatzen denean]]
 
 
 
== Historia ==
 
=== Aurrekariak ===
[[Fitxategi:Benito_mussolini.jpg|thumb|253x253px|Benito Mussolini]]
[[Lehen Mundu Gerra|Lehenengo mundu gerra]]<nowiki/>ren ondoren, [[Italia]] ekonomikoki eta sozialki oso egoera txarrean zegoen. Hau egoera ezin hobea zen aldaketa bat bultzatzeko. Gainera, [[Errusiako Sobietar Errepublika Sozialista Federatiboa|Errusia komunista]] gero eta indartsuago zegoen, eta horrek beldurra ekarri zuen.
 
“El avance del socialismo, la cuestión meridional, la incertidumbre social: todos estos problemas fueron resueltos de la manera más simplista, arrastrando a Italia al tener conflicto mundial. Quién llevó al país hacia este extremo (en contra de la voluntad de la mayoría del Parlamento y tras oscuras maniobras políticas), abrió una crisis de la que Italia no fue nunca capaz de salir, intensificando las tensiones sociales y abriendo las puertas a la dictadura” (Caprara, 2004)<ref>{{Erreferentzia|izena=Giovanni|abizena=Caprara|izenburua=Historia de un régimen a través de los sellos. (La Italia fascista de 1922 a 1944)|orrialdeak=651–676|data=2018-04-02|url=http://dx.doi.org/10.24310/bolarte.2004.v0i25.4632|aldizkaria=Boletín de Arte|alea=25|issn=0211-8483|doi=10.24310/bolarte.2004.v0i25.4632|sartze-data=2021-05-12}}</ref>
 
Mussoliniren aurrekaria eta adibidea izan zen [[Gabriele D’Anuncio]]<nowiki/>k [[Faxismo|faxismoa]]<nowiki/>n bilakatu zen sistemaren oinarriak jarri zituen.
 
=== Lehenengo Urteak ===
Benito Mussoliniren milizia [[Fasci de Combattimmento]]-ren sorkuntza doktrina berri bat bezala, oso gai polemikoa izan zen eta azkar zabaldu zen albistea nazio mailan. Hala ere, politikari dagokionez, oso boto gutxi lortzen zituzten.
[[Fitxategi:Twentieth_Century_Ornament_80_(fasces_with_ribbons).svg|thumb|222x222px|Alderdi Nazional faxistaren ikurra]]
1919ko urrian “faxista” terminoa hartu zuten, [[Triesteko Kongresu]]<nowiki/>ko haien ordezkariek aholkatu zieten bezala. 1920. urtetik aurrera [[Biurteko Gorria|Biurteko Gorriar]]<nowiki/>en denboraldian Italian kaleko borrokak hasi ziren [[Marxismo|marxiste]]<nowiki/>n eta Fasci de Combattimmentoren artean Italiako penintsulako iparraldeko geografiarengatik, gehienbat. 258 pertsona hil ziren borroka hauetan eta beste 1.476 herritar zaurituta gelditu ziren.
 
[[Bigarren Kongresu Faxista|Bigarren Kongresu Faxistan]] (1920) egin ziren aldaketa batzuei esker, Fasci de Combattimmentok 120 ordezkari gehitu zituen eta 30.000 afiliatu baino gehiago. Abenduan jada Italian 200.000 afiliatu lortu zituen, eta hurrengo urteko apirilan 250.000 zituen. Honako hazkundearen ondorioz, Mussolinik nahiko izan zuen 1921ko maiatzan hauteskundeetara aurkezteko. Hauteskunde zailak izan ziren, [[Italiako Alderdi Komunista]] sortu berri zelako 58.000 afiliatuekin [[Amade Bordiga]] buru zelarik.
 
Gainera, alderdi honen atzetik [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|Errusia Sobietarra]] zegoen. Komunistez gain, [[Nicola Bombacci]]-ren alderdi sozialista zegoen, Lehenengo Mundu Gerrako beterano askoren gustokoa zena. Beraz, egoera honetan Fasci de Combattimmento [[Bloke Nazionala]]<nowiki/>n sartu ziren [[Italiako Asoziazio Nazionalista]], [[Alderdi Sozial Demoktratikoa]] eta [[Alderdi Liberala italia|Alderdi Liberalar]]<nowiki/>ekin batera.
 
1921ko maiatzaren 15an Alderdi Sozialistak irabazi zituen hauteskundeak. Mussolinik 35 aulki lortu zituen parlamentuan. Urte honetan azaroan Fasci de Combattimmento desegin egin zen [[Alderdi Nazional Faxista|Alderdi Nazonal Faxista]] osatuz Benito Mussolini buru bezala mantenduz. Haien ikurra [[liktor]] erromatar bat izan zen 30 makilek eta aizkora batek osatuta, hau erromatar keinu bat zen haien liderrarentzako agurra eta gurtza irudikatzen zuena.
[[Fitxategi:Eduardo_Gioja_Viktor_Emanuel_III_1913.jpg|thumb|Viktor Emanuel III erregea]]
Alderdi Nazional Faxistaren milizia ofiziala Alkandora Beltzak izan ziren, horrela deituak haien uniforme beltz bereizgarriengatik. Haien funtzioa indarkeriaren bidez intimidazioa bilatzea zen. Haien lehenengo funtzioa [[Francesco Misiano]] diputatu komunistari eraso egitea izan zen. Nahiz eta milizia bat izan, kargu politiko garrantzitsuak lortu zituzten bertako batzuek. Geroago, erakunde militar bat izatera iritsi ziren. Erregistroen arabera, 1921.urtean 301 hilketa izan ziren. Rosario Sánchez-ek hala azaltzen du bere liburuan (1995, 19.or): “La estrategia del fascismo para acceder al poder en la Italia de entreguerras y posteriormente afianzarse en el mismo se caracterizó por el uso consciente de la violencia contra sus enemigos, violencia que utilizó de una forma brutal y característica”<ref>{{erreferentzia|izena=Rosario|abizena=López|urtea=1995|izenburua=Mussolini, los jóvenes y las mujeres: La lisonja como estratagema.|argitaletxea=Historia Social, (22)|orrialdeak=19-41}}</ref>
 
Alkandora Beltzen indarkería Italia osoan zabaldu zen, eta ez bakarrik Alderdi komunistaren aurka, marxisten egoitzen aurka, sindikatuen aurka, ezkerreko egunkarien aurka eta batez ere Alderdi Sozialista Italiarraren aurka. Era berean, alemaniako gutxiengoak ziren etnien aurka ere egin zuten Italiaren iparraldean bizi zirenak, Italiatik alde egiteko exijituz.  
 
1992an Italia gerra zibila batera bideratuta zegoen. Mussolini aurreratu zen eta irailaren 20an aldaketa batzuen berri eman zuen: [[Errepublikanismo|errepublikanismoa]]<nowiki/>ri uko egin eta [[Sabodia Dinastia]]<nowiki/>ren monarkiaren alde egingo zutela. [[Viktor Emanuel III.a Italiakoa|Viktor Emanuel III]] erregearen akordio baten bitartez, 1922ko urrian Mussolini gobernuko burua izendatu zen. [[Acerbo Legea]] sortu ondoren, irabazleak laguntzen zituena, 1924.urteko hauteskundeetan Alderdi Nazional Faxistak gehiengo absolutua lortu zuen [[Lista Nazionale Koalizioa]]<nowiki/>n.
 
=== Boterean Emandako Urteak ===
1925ean Mussolinik diktadura bat ezarri zuen. Momentu horretatik aurrera, Alderdi Nazional Faxista legezko alderdi bakarra bilakatu zen, 1928an onartutako lege baten bidez.
 
Boterea lortu ondoren, erregimen faxista bere ideologia eta sinbologia inposatzen hasi zen herrialde osoan, neurri batean Alkandora Beltzen laguntzaz. Lan bat izateko alderdi honetakoa izan behar zen. Faxismoaren sinbologia leku guztietan zegoen: artean, eraikin publikoetan… Mussolinirenganako gurtza bat sortu zen, nazioaren salbatzailea bezala hartuz, eta Italiako parlamentua [[Kontseilu Faxista Handia]]<nowiki/>k ordezkatu zuen.
 
=== Desegitea ===
Kontseilu Faxista Handiak, [[Dino Grandi]]-k eskatuta, Mussolini boteretik kendu zuten 1943ko uztailaren 25ean, eta erregeari eskatu zioten kentzeko Mussoliniri Lehen ministro bezala zituen botereak. Hala egin zuen, eta kartzelaratu zuen. Honen ondorioz, faxismoaren boterea erori egin zen eta uztailaren 27an Mussoliniren alderdia debekatua izan zen.
 
== Gerrak ==
 
==== Libia (1923) ====
Alkandora Beltzen lehenengo operazio militar ofiziala izan zen 1923ko irailan. Hiru legioek hartu zuten parte. Ongi joan zitzaienez, gobernuak beste biu legioi sortu zituen.
[[Fitxategi:Dire_Dawa_Station_Blackshirts_1936.jpg|alt=Alkandora Beltzak Etiopian|thumb|Alkandora Beltzak Etiopian]]
 
==== Etiopia ====
1935. urtean emandako gerra izan zen. [[Faxismo|Faxismoarentzako]] oso momentu garrantzitsua izan zen kanpo-politikari dagokionez, [[Nazioen Elkartea|Nazioen Elkarteak]]  egin zuten erasoa salatu zuelako. Mussolinik ez zuen espero halako oihartzuna izatea gerra honek, eta beraz, [[Nazioen Elkartea|Nazioen Elkartetik]] atera zuen [[Italia]]. Honen ondoren, [[Etiopiako Inperioa|Abisinia]] konkistatu zuen, Afrikan bidea zabalduz eta bereziki Etiopia sarraskituz jarraitu zuen (gas toxiko ilegalekin, gainera).
 
Gehiago zirenez eta haien materiala hobea zenez, irabazi egin zuten [[Etiopia]] osoa menperatuz 1936ko maiatzaren 9an.
 
==== Espainiako Gerra Zibila ====
[[Fitxategi:Bundesarchiv_Bild_183-2006-1204-514,_Spanien,_Schlacht_um_Guadalajara.jpg|alt=Italiar Tropak Espainiako Gerra Zibilan, Guadalajarako Guduan|thumb|Italiar Tropak Espainiako Gerra Zibilan, Guadalajarako Guduan]]
Mussolinik erabaki zuen [[Espainiar nazionalismo|Espainiako nazionalistei]] laguntza eskaintzea. Hasieran hauetako hoberenak [[Marokoko historia|Marokon]] eta [[Kanariak|Kanariar]] irletan zeuden. Italiako laguntza hau ezinbestekoa izan zen nazionalistentzat, izan ere, leku estrategiko gehienak errepublikanoenak ziren. Lehenengo borroka Mallorkan izan zen 1936ko urrian, gero Madrileko bonbardeaketa, eta ondoren Malaga. Azkenik Guadalajarako guda eman zen, zin porrota handia ekarri zuen Alkandora Beltzentzat.
 
==== Bigarren Mundu Gerra ====
1935ean Abisinia inbaditzen dutenean, [[Frantzia]] eta [[Ingalaterra|Ingalaterraren]] laguntza galduz, Italiak euskarria bilatu zuen Alemanian eta [[Adolf Hitler|Adolf Hitlerren]]. 1940an [[Alemania|Alemaniak]] Italiak eta [[Japoniar Inperioa|Japoniak]] aliantza politiko bat egin zuten: Ardatzeko potentziak ([[Hiru alderdiko Hitzarmena|Hiru alderdiko Hitzarmenaren]] bidez). Beraz, [[Bigarren Mundu Gerra|Bigarren Mundu Gerrako]] bidea ireki zen: [[Aliantza Hirukoitza (1882)|Aliantza Ardatzeko Potentzien]] kontra. Baina nahiz eta Alemaniaren babesa izan, [[Italiar faxismoa|Italia Faxistak]] porrot asko izan zituen, garrantzitsuena eta Mussoliniren bazterketa ekarri zuena [[Sizilia|Sizilian]] [[Bigarren Mundu Gerrako Aliatuak|Aliatuen]] lehorreratzea izan zen (1943).
 
==== Grezia ====
Gerra honek 1940ko urritik 1914eko apirila arte iraun zuen, alkadora beltzek 56 batailoi zabaldu zituzten, jasandako bajak oso larriak izan zirelarik. Kanpainaren amaieran, borrokan nabarmendu ziren batailoiak [["m batailoi"]] bihurtu ziren. Bere ikurra, urrezko aizkora batek zeharkatzen zuen "m" gorri bat zen. "M" "Mussolini" ren akronimoa zen, eta bere [[Nazio ereserki|ereserkian]] "bizitzarako sortutako heriotzaren batailoiak" aldarrikatzen ziren.
 
==== Afrika Iparraldeko Kanpania ====
Afrikako iparraldean zeuden hiru dibisioek, Zirenaika okupatu zuten Ingalaterrako erasoaldiari aurre egin zioten.
 
==== Ekialdeko Afrikako Kanpania ====
Ekialdeko Afrikan, Alkandora Beltzetako tropek (30 batailoi inguru) Erresuma Batuko Somaliaren aurkako operazioetan parte hartu zuten, Cheren guduan, 1941eko azaroan Gondar erori zen eta Galla Sidama probintzian talde armatu gisa borrokatu zuten.
[[Fitxategi:CCNN_in_Russia_1.jpg|alt=Alkandora Beltzak Ekialdeko Fronetan, Errusia|thumb|Alkandora Beltzak Ekiealdeko Frontean]]
 
==== Ekialdeko Fronteak ====
1942ko erasoaldi sobietarrak Alkandora Beltzetako hamabi batailoi inguru suntsitu zituen. 1943ko maiatzean [[Camicie Nere m dibisio korazatua]] sortu zen. Unitatearen mantenu logistikoa alemaniarren esku zegoen. Urte horretan bertan, [[asaltoko batailoi]] batzuk eta alkandora beltzetako [[kostako batailoi]] batzuk Siziliako kostaldearen defentsan parte hartu zuten aliatuen aurka.
 
== Dibisioak ==
 
==== Lehenengo Dibisioa: Martxoak 23. ====
Hala deitzen zen [[Fasci de Combattimmento]]<nowiki/>ren sorreraren omenez (1919ko martxoaren 23a). 1930. hamarkadaren erdialdean sortu zen Bigarren Italo-Etiopiar gerran parte hartzeko Etiopiaren aurka. Bigarren Mundu Gerran Bardiara joan ziren, eta 1941ean garaitu zituen [[Britainiar Armada|Britaniar Armadak]].
[[Fitxategi:March_on_Rome_1922_-_Mussolini.jpg|alt=Alkandora Beltzak Bolonian, Benito Mussolinirekin, Erromako Martxan|thumb|Alkandora Beltzak Bolonian, Benito Mussolinirekin, Erromako Martxan]]
 
==== Bigarren Dibisioa: Urriak 28. ====
Hala deitzen zen [[Erromarako Martxa|Erromako Matxa]]<nowiki/>ren omenez. Hau ere [[Bigarren Italo-Etiopiar Gerra|Bigarren Italo Etiopiar gerra]]<nowiki/>n parte hartzeko sortu zen.
 
==== Hirugarren Dibisioa: Apirilak 21. ====
Hala deitzen zen [[Erromaren sorrera|Erromaren eraketaren]] dataren omenez eta baita [[Faxista Intelektualen Manifestua]] egin zen dataren omenez. [[Giaccomo Appiotti]] zuten buru eta Bigarren Italo-Etiopiar gerran parte hartzeko sortu zen.
 
==== Laugarren Dibisioa: Urtarrilak 3. ====
Hala deitzen zen Mussolini diktadore bihurtu zen egunaren omenez (1925ko urtarrilaren 3a). Bigarren Italo-Etiopiar gerran parte hartzeko sortu zen, eta haien burua [[Alessandro Traditi]] izan zen. Gero, [[Egipto]]<nowiki/>ren inbasioan parte hartu zuten eta [[Sidi Barraniko Gerra]]<nowiki/>n garaituak izan ziren.
 
==== Bosgarren Dibisioa: Otsailak 1. ====
Hala deitzen da  [[Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale]] sortu zen egunaren omenez (1923ko otsailaren 1a). Bigarren Italo-Etiopiar gerran parte hartzeko sortu zen.
 
==== Seigarren Dibisioa: Tevere. ====
Dibisio hau bolutarioek sortu zuten, gehienak Lehenengo Mundu Gerran ibilitako beteranoak. Haien adina, egoera fisikoa eta praktika falta zela eta nahiko mugatua zituzten haien ekintzak. Hala ere, borroketan parte hartu zuten [[Somalia|Somalian]], adibidez.
 
==== Zazpigarren Dibisioa: Cirene. ====
Bigarren Italo-Etiopiar gerran parte hartzeko pentsatuta sortu zen, baina azkenean hauek [[Suezko kanala|Suezko Kanala]] zaintzera joan ziren, Britainarrek hartu ez zezaten. [[Guido Scandola|Guido Scandolararen]] mandapean.
 
== Ideologia ==
[[Faxismo|Faxismoa]], alkandora beltzak motibatu zituen indar ideologikoa, Benito Mussolinik 1918an [[Italia|Italian]] proposatu eta egindako korronte politikoa da. Faxismoa hirugarren bide berritzat hartu zen XX. mendean, eskuineko, ezkerreko eta erdiko korronteen aurka baitzegoen. Horregatik, antipartidoa deitu zioten. Italiar faxismoak lotura handia du [[Action française|"Action française"]] mugimenduarekin, Frantziako mugimendu ultra eskuindarra. Baina  El Fascismo en su Época liburuan ondo adierazten den bezala:
 
<ref>{{erreferentzia|izena=Ernst|abizena=Nolte|urtea=1967|izenburua=El fascismo en su época : Action française, fascismo, nacionalsocialismo.|argitaletxea=Ediciones Península|orrialdea=175|ISBN=ISBN-13 : 978-4000124959|hizkuntza=Gaztelania}}</ref>“Aunque no pueden negarse influencias directas no es lícito derivar de ella genéticamente el nacionalismo italiano, que se todos los elementos del fascismo fue el que mayores contactos tuvo con la “Action française”” (E. Nolte, 1967)
 
[[Faxismo|Faxismoa]] mugimendu politiko eta sozial [[Nazionalismo|nazionalista]] eta [[Totalitarismo|totalitarioa]] izan zen, Italian 1919an sortua, Lehen Mundu Gerra amaitu ondoren. Bere sortzailea Benito Mussolini izan zen, 1922tik 1945era [[Italia|Estatu italiarra]] gobernatu zuena.
[[Fitxategi:Mussolini_decora_Camicie_Nere.jpg|alt=Mussolini entregando medallas a la MVSN|thumb|Mussolini Alkandora Beltzei domina ematen.]]
 
=== Faxismoaren Ezaugarriak ===
 
* Oposizioko alderdiak kanporatu nahi ziren, alderdi bakar baten [[Autoritarismo|gobernu autoritarista]] gisa. Indarkeria eta izua erabili zituen elementu positibo bezala, sozialki terapeutiko eta erabilgarria aurkariak limurtzeko.
* Elementu, terminologia eta sinbologia militarra erabiltzea, gizarte zibila militarizatzeko eta borrokarako jarrera aktiboan mantentzeko. Gizontasuna eta gazteria, eraldaketa nazionalaren bermatzaile gisa zeuden.
* [[Marxismo|Marxista]], [[Liberalismo|liberalista]] eta [[Eskuin politiko|eskuindarraren]] elementuen aurkako erasoa eta zapuztea.
* Giza eskubideen urraketa nabarmena.
* Nazio-garapenerako anbizioak, [[inperio]] gisa zabaltzeko.
 
== Erreferentziak ==
<references />
 
== Bibliografia ==
Arrechedera, Iraima. (2021). Camisas negras (Italia, 1923). Lifeder. Hemendik eskuratua:  https://www.lifeder.com/camisas-negras/
 
Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2020). Militia. Encyclopedia Britannica. Hemendik eskuratua: https://www.britannica.com/topic/militia
 
Caprara, G. (2004). La Italia Fascista de 1922 a 1944. Malaga: Universidad de Málaga.
 
De Medici, Abel. (2020). La marcha sobre Roma. Mussolini toma el poder. National Geographic: Historia. Hemendik eskuratua: https://historia.nationalgeographic.com.es/a/marcha-sobre-roma-mussolini-toma-poder_15791
 
Dogliani, P. (2007). El Fascismo de los Italianos. Una historia social. Valencia: Publicacions de la Universitat de València.
 
Fascismo (2019). In Enciclopedia de Historia. Hemendik eskuratua: https://enciclopediadehistoria.com/fascismo/
 
García, Francisco. (2017). Las camisas negras de la MSVN. Bellumartis Historia Militar. Hemendik eskuratua:
 
https://bellumartishistoriamilitar.blogspot.com/2017/10/los-camisas-negras-de-la-mvsn.html
 
Griffin, R. (2007). Modernismo y fascismo. La sensación de comienzo bajo Mussolini y Hitler. Madrid: Lavel S.A..
 
Guichonnet, P. (1994). Mussoilini y el Fascismo. Barcelona: Oikos-Tau.
 
López, R. (1995). Mussolini, los jóvenes y las mujeres: La lisonja como estratagema. Historia Social, (22), 19-41. Hemendik eskuratua: http://www.jstor.org/stable/40340407
 
Montanell, I. (1978). Italia en camisa negra. Barcelona: Plaza & Janés.
 
Nolte, E. (1967). El fascismo en su época : Action française, fascismo, nacionalsocialismo. Madrid: Ediciones Península.
 
Partido nacional fascista y los camisas negras. In Eurasia 1945. Hemendik eskuratua[https://www.eurasia1945.com/acontecimientos/fascismo/partido-nacional-fascista/ : https://www.eurasia1945.com/acontecimientos/fascismo/partido-nacional-fascista/]
 
Sassoon, D. (2008). Mussolini y el ascenso del fascismo. Barcelona: Crítica.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Segurtasun_Nazionalerako_Borondatezko_Miliziak"(e)tik eskuratuta