Transhumanismo: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Transhumanismo 2013-07-12 22-26.jpg|thumb|Transhumanismoaren ikurra]]
{{Artikulu nabarmendua}}'''Transhumanismoa''' nazioarteko mugimendu kultural eta intelektual bat da zeinek helburu moduan duen giza gaitasun fisiko zein psikologiko edo intelektualak<ref>{{Erreferentzia|izena=Nick|abizena=Bostrom|izenburua=Transhumanist Values|orrialdeak=3–14|data=2005|url=http://dx.doi.org/10.5840/jpr_2005_26|aldizkaria=Journal of Philosophical Research|alea=9999|zenbakia=30|issn=1053-8364|doi=10.5840/jpr_2005_26|sartze-data=2020-03-28}}</ref> eraldatzea eta hobetzea teknologiaren bidez. Pentsalari transhumanistak
Tranhumanismo terminoaren esanahi garaikidea, futurologiako lehen irakasleetako batek, Fereidoun M. Esfandiaryk, sortu zuen 1960. urtearen inguruan, "Gizakiaren kontzeptu berrien" inguruan pentsatu zuenak, "Gizakiz haraindiko" teknologia, bizimodu eta mundu ikuspegi trantsizionalak hartzen dituzten pertsonak identifikatzen hasi zenean. Hipotesi hau Max More filosofo amerikarraren lanetan oinarritu zen, filosofia futurista bat izan zen 1990. Hamarkadarako eta ordutik, nazioarteko mugimendu transhumanista<ref>{{Erreferentzia|abizena=Hughes, James (James H.)|izenburua=Citizen Cyborg : why democratic societies must respond to the redesigned human of the future|argitaletxea=Westview Press|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/56632213|isbn=0-8133-4198-1|pmc=56632213|sartze-data=2020-03-28}}</ref> deitzen den talde intelektual hazten ari da.Transhumanismoa [[Francis Fukuyama]]<nowiki/>k "munduko ideiarik arriskutsuena"<ref>{{Erreferentzia|izena=Francis|abizena=Fukuyama|izenburua=Transhumanism|orrialdeak=42|data=2004-09|url=http://dx.doi.org/10.2307/4152980|aldizkaria=Foreign Policy|alea=144|issn=0015-7228|doi=10.2307/4152980|sartze-data=2020-03-28}}</ref> bezala deskribatu du, [[Ronald Bailey]]<nowiki/>k, berriz, "Gizateriaren asmo ausart, irudimentsu eta idealenak pertsonifikatzen dituen mugimendua" dela dio. Autore batzuen ustez, gizateria transhumanoa izango litzateke jada, azken mendeetako aurrerapen medikoek nabarmen aldatu dutelako gure espeziea. Hala ere, ez litzateke modu kontzientean eta, beraz, transhumanista izango.
29. lerroa:
1986an, Eric Drexlerrek ''Engines of Creation: The Coming Era of Nanotechnology'' argitaratu zuen, nanoteknologiaren eta mihiztatzaile molekularren aukerak eztabaidatzen zituena, eta Foresight Institutua sortu zuen. Bestalde, ''Alcor Life Extension Foundationeko'' bulegoak, ikerketara eta kreonika sustatzera bideratutako irabazi-asmorik gabeko lehen erakundearen egoitza, futuristentzako garrantzizko gune bihurtu ziren. 1988an, ziberkulturaren goraldian, Max More filosofoak Extropiano Institutua sortu zuen, eta, 1990ean, Principles of Extropy-en forma hartu zuen doktrina formal transhumanista baten arduradun nagusia izan zen. 1990ean transhumanismo modernoaren oinarriak ezarri zituen definizio berri bat emanez:<ref>{{Erreferentzia|izena=Andrew|abizena=Pilsch|izenburua=Conclusion|argitaletxea=University of Minnesota Press|data=2017-08-15|url=http://dx.doi.org/10.5749/minnesota/9781517901028.003.0006|aldizkaria=Transhumanism|isbn=978-1-5179-0102-8|sartze-data=2020-03-28}}</ref><blockquote>Transhumanismoa filosofia-mota bat da, giza ondorengo egoera baterantz gidatu nahi gaituena. Transhumanismoak humanismoaren elementu asko partekatzen ditu, besteak beste, arrazoiarekiko eta zientziarekiko errespetua, aurrerapenarekiko konpromisoa eta giza existentziaren (edo transhumanismoaren) balorazioa bizitza honetan. […] Transhumanismoa humanismotik desberdina da naturan gertatzen diren muturreko aldaketak eta hainbat zientzia eta teknologiatatik lortzen diren gure bizitzako aukerak aintzatestean eta aurreratzean […].</blockquote>1998an Nick Bostrom eta David Pearce filosofoek ''World Transhumanist Association'' (WTA) sortu zuten, transhumanismoa ikerketa zientifiko eta politikoaren<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Explanatory notes|argitaletxea=UN|orrialdeak=3–3|data=2005-08-09|url=http://dx.doi.org/10.18356/5906e28f-en|aldizkaria=World Drug Report|isbn=978-92-1-003976-5|sartze-data=2020-03-28}}</ref> objektu legitimotzat hartzearen alde lan egiten duen gobernuz kanpoko nazioarteko erakundea. 1999an, WTAk Deklarazio Transhumanista idatzi eta onartu zuen. ''The Transhumanist FAQ'', WTAk prestatua, transhumanismoaren bi definizio formal eman zituen:<ref>{{Erreferentzia|izena=Nick|abizena=Bostrom|izenburua=IntroductionâThe Transhumanist FAQ|argitaletxea=Palgrave Macmillan|url=http://dx.doi.org/10.1057/9781137342768.0004|aldizkaria=Transhumanism and the Body|isbn=978-1-137-34276-8|sartze-data=2020-03-28}}</ref><blockquote>1: Giza izaera funtsean arrazoi aplikatuaren bidez hobetzeko aukera eta desiragarritasuna adierazten duen mugimendu intelektual eta kulturala, bereziki zahartzea ezabatzeko eta gaitasun intelektual, fisiko eta psikologikoak neurri handi batean hobetzeko teknologiak garatuz eta eskuragarri jarriz.
2: Oinarrizko giza mugak gainditzea ahalbidetuko diguten teknologien adarrak, promesak eta arrisku potentzialak aztertzea, eta teknologia horiek garatzen eta erabiltzen parte hartzen duten gai etikoei buruzko ikerketa erlazionatua.</blockquote>[[Anders Sandberg]]<nowiki/>ek, akademiko eta transhumanista ospetsuak, antzeko hainbat definizio bildu ditu. "Transhumanismo" hitza, sarri, "Giza hobekuntza"<ref>{{Erreferentzia|izena=Francesca|abizena=Minerva|izenburua=Euthanasia and cryothanasia|orrialdeak=526–533|abizena2=Sandberg|izena2=Anders|data=2017-08-08|url=http://dx.doi.org/10.1111/bioe.12368|aldizkaria=Bioethics|alea=7|zenbakia=31|issn=0269-9702|doi=10.1111/bioe.12368|sartze-data=2020-03-28}}</ref> hitzaren sinonimo bezala erabiltzen da.
Extropiano Institutuarekin alderatuta, WTAko kideen ustez, gizartean izan duen eragin teknologikoaren ondorioz, beharrezkoa da gizarte-gaiei eta alderdi teknikoei arreta bera ematea. Bereziki kezkatzekoa da gizarte-klase eta eskualdeetako klase guztiek giza hobekuntzarako teknologiak berdintasunez erabili ahal izatea. 2006an, liberalismo libertarioaren eta goranzko ezker liberalaren arteko mugimendu transhumanistaren barruko borroka politikoa eman zen. 2006an, Institutu Extropianoko zuzendaritza kontseiluak erakundearen operazioak geldiarazi zituen eta bere misioa "funtsean osatua" zegoela adierazi zuten. Honek ''World Transhumanist Association'' utzi zuen mugimendu transhumanistaren erreferente nagusi bezala.
67. lerroa:
Zenbait teorikok, Raymond Kurzweilek kasu, berrikuntza teknologikoaren erritmoa bizkortzen ari dela uste dute, eta datozen 50 urteetan aurrerapen teknologiko erradikalak ez ezik, berezitasun teknologiko bat ere gerta daitekeela, funtsean gizakien izaera<ref>{{Erreferentzia|abizena=Kurzweil, Ray.|izenburua=The singularity is near : when humans transcend biology|argitaletxea=Viking|data=2005|url=https://www.worldcat.org/oclc/57201348|isbn=0-670-03384-7|pmc=57201348|sartze-data=2020-03-28}}</ref> alda dezakeena. Aldaketa teknologiko masibo hori oro har aurreikusten duten transhumanistek diote desiragarria dela. Hala ere, batzuek aldaketa teknologiko oso azkarraren balizko arriskuekin ere badute zerikusia, eta aukerak proposatzen dituzte teknologia aurreratua modu arduratsuan erabiltzen dela ziurtatzeko. Adibidez, Bostromek asko idatzi du gizadiaren etorkizuneko ongizaterako arrisku existentzialari buruz, sortzen ari diren teknologiek sor ditzaketen arriskuak barne.
Pertsona askok transhumanista guztiak hilezkortasunerako ahalegintzen direla uste badute ere, hori ez da nahitaez egia. Hank Pellissierrek, ''Institute for Ethics and Emerging Technologies'' (2011-2012) erakundeko zuzendari nagusiak, orain Kris Notarok (2012-) maneiatua, inkesta transhumanistak egin zituen, eta 818 inkestatutatik,% 23.8k ez zuten hilezkortasuna<ref>{{Erreferentzia|izena=Jeffrey P.|abizena=Bishop|izenburua=Nietzsche’s Power Ontology and Transhumanism: Or Why Christians Cannot Be Transhumanists|argitaletxea=Springer International Publishing|orrialdeak=117–135|data=2018|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-319-90323-1_7|aldizkaria=Christian Perspectives on Transhumanism and the Church|isbn=978-3-319-90322-4|sartze-data=2020-03-28}}</ref> nahi. Arrazoietako batzuk aspergarria izango zela zioten, Lurraren superpopulazioa, eta "beste bizitzara joan nahi zutela."
=== Etika ===
77. lerroa:
Askotariko iritziak edo jarrerak daude pentsamendu transhumanistaren barruan. Pentsalari transhumanista nagusietako askok etengabe berrikusten<ref>{{Erreferentzia|izena=Carmen Fowler|abizena=LaBerge|izenburua=Christian? Transhumanist? A Christian Primer for Engaging Transhumanism|argitaletxea=Springer International Publishing|orrialdeak=771–775|data=2019|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-030-16920-6_60|aldizkaria=The Transhumanism Handbook|isbn=978-3-030-16919-0|sartze-data=2020-03-28}}</ref> eta garatzen ari diren ikuspuntuak dituzte. Transhumanismoaren korronte bereizgarri batzuk alfabetikoki identifikatu eta zerrendatzen dira hemen:
▲2- '''Extropianismoa''', giza eboluzioaren printzipio proaktibo baten alde egiten duten printzipio multzo batek ezaugarritzen duen pentsamendu transhumanistaren eskola goiztiarra.<ref>{{Erreferentzia|izena=Andrew|abizena=Pilsch|izenburua=Conclusion|argitaletxea=University of Minnesota Press|data=2017-08-15|url=http://dx.doi.org/10.5749/minnesota/9781517901028.003.0006|aldizkaria=Transhumanism|isbn=978-1-5179-0102-8|sartze-data=2020-03-28}}</ref>
▲3- [[Hilezkortasun|'''Immortalismoa''',]] bizitza erradikala eta hilezintasun teknologikoa luzatzea posible eta desiragarria dela dioen sinesmenean oinarritutako ideologia morala.
▲4- '''Posgenerismoa''', giza espeziean generoa nahita desagerraraztea bilatzen duen filosofia soziala, ugalketa lagundurako bioteknologia aurreratuaren eta teknologikoen aplikazioaren bidez.
▲5- '''Postpolitizismoa''', proposamen politiko transhumanista bat, Estatu Postdemokratiko bat zehazten duena, gizakiari bioteknologiak aplikatzeko eta haren gaitasunak indartzeko beharrezkoa den hobekuntza ekonomikoa ahalbidetuko duena. Lau teoria politiko klasikoak gainditzea planteatzen du askatasunean, ongizatean eta arrazoian oinarritutako berri batean.
▲6- '''Singularitarianismoa''', berezitasun teknologikoa posible delako ustean oinarritutako ideologia morala da, eta bere segurtasuna gauzatzeko eta bermatzeko ekintza deliberatua sustatzen dute.
▲7- '''Teknizismoa''', sistema filosofiko, sozioekonomiko eta politikoa, teknologian eta ezagutza teknikoan konfiantza nagusi izateari erreferentzia egiten diona, gizarte osoarentzako funtsezko faktore onuragarri gisa. Horrela, [[teknokrazia]], [[Ekologismo|ekologismoa]] eta eskasia osteko ekonomia sustatzen dira.
▲8- '''Teknogaianismoa''', teknologia berriek Lurreko ingurumena lehengoratzen lagun dezaketela dioen sinesmenean oinarritutako ideologia ekologikoa, eta [[ingurumen]] teknologia garatzeak ingurugiroen helburu garrantzitsua izan beharko lukeena.
▲9- '''Transhumanismo demokratikoa''', [[Ordezkaritzako demokrazia|Demokrazia liberala]], [[sozialdemokrazia]], demokrazia erradikala eta transhumanismoa laburbiltzen dituen ideologia politikoa.
▲10- '''Transhumanismo libertarioa''', [[Libertarianismo|libertarianismoa]] eta transhumanismoa laburbiltzen dituen ideologia politikoa.
▲=== Praktika ===
Transhumanista batzuek gorabidean diren teknologietatik hautemandako onuren ikuspegi abstraktu eta teorikoa hartzen badute ere, beste batzuek giza gorputza aldatzeko proposamen zehatzak eskaini dituzte, heredariak barne. Transhumanistak maiz giza nerbio sistema hobetzeko metodoei buruzkoak dira. Batzuek [[Nerbio-sistema periferiko|nerbio-sistema periferikoa]] aldatzea proposatzen duten arren, [[Garun|garuna]] pertsonaren izendatzaile komuntzat hartzen da eta, beraz, asmo transhumanisten helburu nagusia da.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Preface|argitaletxea=Northwestern University Press|orrialdeak=xi–xvi|url=http://dx.doi.org/10.2307/j.ctv47wc3d.3|aldizkaria=Prolegomena to Any Future Materialism|isbn=978-0-8101-6662-2|sartze-data=2020-03-28}}</ref>
114 ⟶ 105 lerroa:
=== Transhumanismo liberala ===
Zoltan Istvanek gizarte zientifiko bat proiektatzen du, gerren amaiera eta transhumanitate berrien<ref>{{Erreferentzia|izena=Javier|abizena=Romañach Cabrero|izenburua=Las propuestas éticas y sociales del transhumanismo y los Derechos Humanos = Ethical and social proposals of transhumanism and Human Rights|data=2016-06-29|url=http://dx.doi.org/10.20318/universitas.2016.3175|aldizkaria=UNIVERSITAS. Revista de Filosofía, Derecho y Política|alea=24|zenbakia=0|issn=1698-7950|doi=10.20318/universitas.2016.3175|sartze-data=2020-03-28}}</ref> potentzialarekin bat datozen kirol praktiken sorrera
=== Tekno baikortasuna ===
Kurztweilek sustatuta, aurrerapen teknologikoaren aldeko pentsamendu bat da, ''Singularity Unviersity'' izeneko talde bat eratzea lortu duena, superadimen artifizial bat garatzeko asmoz. Ray Kurztweilen ekimenak teknologia "mundu hobea" eraikitzeko erabiltzeko gogoa nabarmentzen du.<blockquote>Singularitatea izango da gure existentziaren eta pentsamendu biologikoaren eta gure teknologiaren arteko fusioaren gailurra, gizakia izaten jarraituko duen baina gure sustrai biologikoak gaindituko dituen mundu bat sortuz. Post-Singularitatean, ez da bereizketarik egongo gizakiaren eta makinaren artean edo errealitate fisikoaren eta birtualaren artean. Horrelako mundu batean gizatiarra izaten jarraituko duen zalantzarik gabe galdetzen bada, hauxe izango da erantzuna: gure espeziea da, berez, bere irismen fisiko eta mentala egungo mugetatik harago zabaldu nahi duena. Raymond Kurztweil</blockquote>
== Transhumanismoa hedabideetan ==
137 ⟶ 128 lerroa:
=== Bideojokoak ===
Mugimendu transhumanista bideojokoetara ere iritsi zen. Aipagarrienen artean ''Deus Ex'' (2000) eta ''Metal Gear'' (1987) sagak daude. Aipatutako lehen sagak gizarte futurista bat erretratatzen du, zeinaren biztanleak inplanteak erabiltzen dituztenen artean banatuta baitaude beren ezaugarri fisiko eta intelektualak hobetzeko. Bigarrenak, zuzenean, erdi giza espezie bat planteatzen du, erdi makina. Beste proiektu batzuen artean ''Bioshock'' (2007), ''Crysis'' (2007), ''Half-Life'' (1999) eta ''System Shock 2'' (1999) ere badaude.
=== Artea ===
150 ⟶ 141 lerroa:
=== Bideragarritasuna ===
Max Dublin soziologoak Futurehype: ''The Tyranny of Prophecy'' liburuan ("etorkizunaren gehiegikeria: profeziaren tirania" bezala itzul daitekeena), aurrerapen teknologikoari buruz iraganeko hainbat iragarpen huts egiten ditu, eta iragarpen futurista modernoak ere desegokiak izango direla argudiatzen du. Transhumanismoan zientifismoa, fanatismoa eta [[Nihilismo|nihilismoa]] bezala ikusten duena ere kritikatzen du, eta milurteko erlijioen eta teoria marxisten arteko paralelismo historikoak aurkitzen ditu.
2002ko ''Redesigning Humans: Our Inevitable Genetic Future'' liburuan ("gizakiak birdiseinatzen: gure etorkizun genetiko saihestezina"), Gregory Stock biofisikaria, mugimendu transhumanistarekiko bere begikotasunak gorabehera, eszeptiko ageri da gizateriaren cyborguizazio baten bideragarritasun teknikoari edo balizko ospeari buruz, Raymond Kurzwzek aurrez aipatu bezala. XXI. mendean zehar, gizaki asko sistema mekanikoetan sakonki integratuko direla uste du, baina biologikoak izaten jarraituko dute, eta formaren eta izaeraren aldaketa nagusiak ez dira cyberwaretik etorriko, [[genetika]], [[Metabolismo|metabolismoa]] eta [[biokimika]]<nowiki/>ren manipulazio zuzenetik baizik.
=== Gehiegizko konfiantza ===
| |||