Rochdaleko Aitzindariak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
3. lerroa:
'''Rochdaleko Aitzindarien Bidezko Elkartea''' (''Rochdale Society of Equitable Pioneers''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Rochdale Society of Equitable Pioneers|hizkuntza=en|data=2019-10-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Rochdale_Society_of_Equitable_Pioneers&oldid=923560850|sartze-data=2019-12-05|encyclopedia=Wikipedia}}</ref>) [[1844]]<nowiki/>an sortu zen, kontsumitzaile kooperatiba bezala<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Consumers' co-operative|hizkuntza=en|data=2019-11-03|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Consumers%27_co-operative&oldid=924403434|sartze-data=2019-12-05|encyclopedia=Wikipedia}}</ref>, Ingalaterrako [[Manchester]] ondoko [[Rochdale]] hirian. [[Bazkide]]<nowiki/>ei dibidendua ordaintzen hasi zen lehenengoetako enpresa izan zen, [[kooperatiba]] mugimendu modernoaren oinarria bilakatuz<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Rochdale Society Of Equitable Pioneers {{!}} Encyclopedia.com|url=https://www.encyclopedia.com/history/modern-europe/british-and-irish-history/rochdale-society-equitable-pioneers|aldizkaria=www.encyclopedia.com|sartze-data=2019-12-05}}</ref>. Aurretik beste kooperatiba batzuk sortuak izan arren, Rochdaleko Aitzindariena gizarte-kooperatiben prototipoa bihurtu zen [[Britainia Handia|Britainia Handian]].
<br />
[[Aitzindari (argipena)|Aitzindari]]<nowiki/>ak ospetsuak dira Rochdaleko Printzipioak diseinatzeagatik, eta beraien lankidetza-printzipio multzoa, mundu osoko kooperatibek gaur egun arte funtzionatzen duten printzipioen oinarria izan ziren. Rochdaleko Aintzindariak erabilitako eredua, ekonomia kooperatibako ikerketen iturri izan da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Otra economía es posible : cultura y economía en tiempos de crisis|argitaletxea=Alianza|data=2017|url=https://www.worldcat.org/oclc/1010703053|isbn=978-84-9104-686-8|pmc=1010703053|sartze-data=2019-12-05}}</ref>.▼
== Rochdaleren garrantzia ==
▲[[Aitzindari (argipena)|Aitzindari]]<nowiki/>ak ospetsuak dira Rochdaleko Printzipioak diseinatzeagatik, eta beraien [[lankidetza]]-printzipio multzoa, mundu osoko kooperatibek gaur egun arte funtzionatzen duten printzipioen oinarria izan ziren. Rochdaleko Aintzindariak erabilitako [[Eredu (argipena)|eredua]], ekonomia kooperatibako ikerketen iturri izan da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Otra economía es posible : cultura y economía en tiempos de crisis|argitaletxea=Alianza|data=2017|url=https://www.worldcat.org/oclc/1010703053|isbn=978-84-9104-686-8|pmc=1010703053|sartze-data=2019-12-05}}</ref>.
=== Elkartearen historia ===
15 ⟶ 16 lerroa:
Rochdaleko haserre nagusia ehularien artean zentratu zen. Lan ezinegonagatik [[1808]]<nowiki/>an eta [[1829]]<nowiki/>an [[greba]] bortitzak egin ziren, eta gertaeren larriaren ondoren, tropak Rochdalen mantendu ziren 1846 arte.
Aitzindarien ondorengo arrakastarako, funtsezkoa izan zen
Beste modu batera esanda, Rochdaleko Aintzindarien
==== Hogeita zortzi bazkide ====
[[Fitxategi:Manchester, 1840 (engraving).jpg|thumb|Industrializazioa 1840an]]
Aitzindariek 1844an eratu zuten taldean 28 bazkide zeuden. Erdiak inguru Rochdaleko [[Ehule (lanbidea)|ehule]]<nowiki/>ak ziren, eta Industria Iraultzaren mekanizazioak gero eta langile trebeagoak pobreziara behartzen zituenez, beraien artean elkartzea erabaki zuten. Janaria erosteko diruz larri ibiltzen zirenez, premiak eraginda denda bat irekitzea pentsatu zuten.<ref>{{Cite book|izena=George Jakob|abizena=Holyoake|urtea=1973|izenburua=Historia de los pioneros de Rochdale|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=132|ISBN=978-84-500-5946-5|hizkuntza=Er}}</ref>
Aldez aurretik lankidetzan egindako huts egitearen ikasgaiak kontuan hartuta, Rochdaleko Printzipioak ospetsuak adostu zituzten, eta lau hilabetetan pertsona bakoitzeko £ 1 biltzeko ahalegina egin zuten, guztira 28 librako kapitala lortuz. 1844ko abenduaren 21ean ireki zuten denda apal bat, gurina, azukrea, irina, oloa eta kandela batzuk eskainiz.
28 ⟶ 29 lerroa:
=== Kooperatiben garapena ===
[[1900]]. urterako, [[Britainia Handiko Erresuma|Britainia Handiko]] kooperatiba mugimendua 1.439 kooperatiba izatera igaro zen, Erresuma Batuko ia eremu guztietara hedatuz<ref>{{Erreferentzia|abizena=Limited, Palgrave Macmillan.|izenburua=British Working Class Movements|argitaletxea=Palgrave Macmillan Limited|data=2015|url=https://www.worldcat.org/oclc/1083467180|isbn=978-1-349-86219-1|pmc=1083467180|sartze-data=2019-12-05}}</ref>.
Rochdale kooperatiba mugimenduko artxiboa Tokiko Ikaskuntzen egoitzan dago, Rochdale Boroughwide Cultural Fundazioan. 1991. arte Aitzindarien Kooperatiba Elkarteak modu independentean jardun zuen merkataritzan, izen aldaketa txiki batzuk izan arren.
| |||