Kristautasun: berrikuspenen arteko aldeak

Mendebaldean, [[XI. mende]]tik aurrera katedraletako eskola zahar batzuk [[unibertsitate]] bilakatu ziren, adibidez [[Oxfordeko Unibertsitatea]], [[Parisko Unibertsitatea]], [[Boloniako Unibertsitatea]] edo [[Salamancako Unibertsitatea]]. Lehenago, goi hezkuntza [[katedral-eskola|katedral-eskolen]] edo [[monasterio-eskola|monasterioetako eskolen]] (''Scholae monasticae'') esku zegoen, [[fraide]] eta [[moja|mojen]] esku. [[VI. mende]]an jada eskola mota horien ebidentziak aurki daitezke<ref>{{Erreferentzia|abizena=Riché, Pierre.|izenburua=Education and culture in the barbarian West, sixth through eighth centuries|argitaletxea=University of South Carolina Press|data=1976|url=https://www.worldcat.org/oclc/2346221|edizioa=1st ed|isbn=087249330X|pmc=2346221|sartze-data=2019-09-16}}</ref>. Laster, unibertsitate berri hauek euren curriculuma zabaldu zuten, kleroaz gain [[legelari]], [[funtzionario]] eta [[mediku]]en formakuntzarako<ref>{{Erreferentzia|izena=Willis|abizena=Rudy|izenburua=The universities of Europe, 1100-1914 : a history|argitaletxea=Rutherford [N.J.] : Fairleigh Dickinson University Press ; London ; Cranbury, N.J. : Associated University Presses|data=1984|url=http://archive.org/details/universitiesofeu00rudy_1|sartze-data=2019-09-16}}</ref>. Unibertsitatea bera Erdi Aroko kristautasunetik abiatutako instituziotzat hartzen da<ref>{{Erreferentzia|abizena=Verger, Jacques.|izenburua=Culture, enseignement et société en Occident aux XIIe et XIIIe siècles|argitaletxea=Presses universitaires de Rennes|data=1999|url=https://www.worldcat.org/oclc/421630716|isbn=286847344X|pmc=421630716|sartze-data=2019-09-16}}</ref>.

 

 

[[1095]]ean, [[Urbano II.a]]ren aita-santutzarekin, [[Gurutzada]]k hasi ziren<ref>{{Erreferentzia|abizena=Asbridge, Thomas S.|izenburua=The Crusades : the war for the Holy Land|argitaletxea=Simon & Schuster|data=2010|url=https://www.worldcat.org/oclc/260207381|isbn=9780743268608|pmc=260207381|sartze-data=2019-09-16}}</ref>. [[Lur Santua]]n eta beste eremu batzuetan egindako kanpaina militar sorta izan zen, [[Alexio I.a Komneno]] bizantziar enperadoreak luzatutako eskariari erantzunez, hasiera batean [[turkiar]]ren hedapena gelditzeko. Gurutzadek ez zuten lortu Islamdar aurrerapena gelditzea, eta gainera [[Laugarren Gurutzada]]n [[Konstantinoplaren sakeoa (1204)|Konstantinopla sakeatu zuten]], kristautasunaren ospea okertuz<ref>{{Erreferentzia|abizena=Riley-Smith, Jonathan, 1938-2016.|izenburua=The Oxford history of the Crusades|argitaletxea=Oxford University Press|data=2002|url=http://worldcat.org/oclc/978062981|pmc=978062981|sartze-data=2019-09-16}}</ref>.