Sufre: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
No edit summary
42. lerroa:
| van der waals = 180
}}
[[Fitxategi:Soufresicile2.jpg|thumb|ezkerrera|Valguarnera ([[Sizilia]]) sufre-kristala.]]
 
[[Fitxategi:Soufresicile2.jpg|thumb|ezkerrera|Valguarnera ([[Sizilia]]) sufre-kristala.]]
 
'''Sufrea''' ([[sanskrito]]z: ''sulvari''; [[latin]]ez: ''sulfur'' edo ''sulphur'') [[elementu kimiko]] bat da, '''S''' [[elementu kimikoen zerrenda ikurraren arabera|ikurra]] eta 16 [[atomo-zenbaki|zenbaki atomikoa]] dituena. [[Natura]]n oparo agertzen den [[ez-metal]] [[multibalente]]a da. Sufre elementala giro tenperaturan solido kristalino horia da eta baldintza normaletan, sufre atomoek S<sub>8</sub> formulako molekula ziklikoak osatzen dituzte. Elementu puru gisa agertzen da, baina baita [[sulfuro]] edo [[sulfato]] mineral gisa ere.
 
Bizitzarako funtsezko elementua da eta bi [[aminoazido]]tan agertzen da, [[zisteina]]n eta [[metionina]]n. Merkataritza-ikuspuntutik, [[ongarri]]ak egiteko erabiltzen da gehien bat, baina beste zenbait gai sortzeko ere erabiltzen da, hala nola, [[bolbora]], [[pospolo]]ak, [[intsektizida]]k eta [[fungizida]]k. Sufre elementalezko kristalak estimatuak dira mineralen bildumak egiten dituzten bildumazaleen artean, forma [[poliedriko]] distiratsu eta koloretsuak baitituzte.
 
 
== Ezaugarriak ==
67 ⟶ 65 lerroa:
Sufreak 25 isotopo ezagun ditu, non horietako lau egonkorrak diren. Sufrearen isotopo erradiaktiboek 3 ordu baino gutxiagoko erdi-bizitza dute. Bestalde, konposizio isotopiko bereizgarria duen sufrea kutsadura iturriak identifikatzeko erabili da, eta sufre aberastua adierazle bezala gehitu da ikasketa hidrologikoetan.
[[Fitxategi:Fumarola Vulcano.jpg|thumb|Sufrearen agerpena Italiako [[fumarola]] batean]]
<br />
 
=== Agerraldi naturala ===
75 ⟶ 72 lerroa:
 
Berez eratzen diren sufre konposatu arruntenak sulfuro mineralak dira: pirita (FeS<sub>2</sub>), zinabrioa (HgS), galena (PbS), esfalerita edo blenda (ZnS) eta estibina edo antimonita (Sb<sub>2</sub>S<sub>3</sub>), adibidez; baita ere sulfatoak, igeltsua (Ca(SO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>(H<sub>2</sub>O)), alunita (KAl<sub>3</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>(OH)<sub>6</sub>) eta barita (BaSO<sub>4</sub>) modukoak.
 
<br />
 
== Konposatuak ==
95 ⟶ 90 lerroa:
Sufre oxido garrantzitsuenak sufrea erretzen lortzen dira:
 
<chem>S + O2 -> SO2 </chem> ([[sufre dioxidoadioxido]]a)
 
<chem>SO2 + O2 -> 2 SO3 </chem>(sufre trioxidoa).
112 ⟶ 107 lerroa:
=== Sufre polikatioiak ===
S<sub>8</sub><sup>2+</sup> (urdin iluna), S<sub>4</sub><sup>2+</sup> (horia) eta S<sub>16</sub><sup>2+</sup>(gorria) polikatioiak eratzen dira sufreak oxidatzaile ez oso sendoekin erreakzionatzen duenean disoluzio oso azido batean.
<br />
 
== Ekoizpena ==
125 ⟶ 119 lerroa:
 
<chem>SO2 + 2 H2S -> 3 S + 2 H2O</chem>
<br />
 
== Aplikazioak ==
137 ⟶ 130 lerroa:
 
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda|30em}}
 
== Kanpo loturak ==