14:41, 30 uztaila 2018ko berrikusketa aldatu Iñaki LL (eztabaida \| ekarpenak) Kontu sortzailea, Egiaztatutako erabiltzaileak, Administratzaileak 25.489 edits t est Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		11:45, 28 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.265.527 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{argitzeko\|fenomeno fisikoari\|Masa kritiko (argipena)}} [[Fitxategi:Partially-reflected-plutonium-sphere.jpeg\|thumb\|350px\|1945ean [[Kritikotasun istripu\|gertatutako istripu baten]] birsortzean hartutako irudi honetan, itxurazko [[plutonio]]-esfera bat neutroi-islagailua den [[wolframio karburo]]en blokez inguraturik ageri da. Jatorrizko esperimentuan, beste bloke bat eransten zenean zenbat [[desintegrazio erradioaktibo\|erradiazio]] sortzen zen neurtu nahi izan zen. Kalkuluek huts egin zuten eta masa superkritikoa erdietsi zen.]] [[Fisika]]n, '''masa kritikoa''' [[kate-erreakzio]] nuklearra sortzeko behar den material [[fisio nuklear\|~~fisio~~fisionagarriaren]]~~nagarriaren~~ kantitate minimoa da. Material fisionagarriaren masa kritikoan hainbat faktorek eragiten dute: bere propietate fisikoek (batez ere bere [[dentsitate (argipena)\|dentsitatea]]), bere propietate nuklearrek ([[isotopo]]en aberastasunak eta fisiorako zeharkako sekzioak), bere formak eta bere purutasunak, eta [[neutroi]]en islagailu batez inguraturik dagoen ala ez. == Kritikotasunaren azalpena == 9. lerroa: Masa kritikoaren zenbakizko neurketa ondoko formularen bidez adieraz daiteke: :'''k = f − l''' non ''k'' neutroien biderkatze-faktorea den, ''f'' fisio-gertakizun bakoitzak askatzen duen neutroi-kopurua den, eta ''l'' galdutako batez besteko neutroi-kopurua den. Azken parametro hau neutroiak sistematik irten daitezkeelako edo fisiorik gabeko gertakizun batek harrapa ditzakeelako hartzen da kontuan. '''k = 1''' denean, masa kritikoa da. 18. lerroa: == Esfera biluzi baten masa kritikoa == [[Fitxategi:Critical mass.svg\|~~right~~eskuinera\|251px\|thumb\|''Goian:'' Material fisionagarriaren [[esfera]] txikiegia da kate-erreakzioa iraunkorra izan dadin, fisioaren ondorioz sortutako neutroiak erraz ihes egin baitezakete. ''Erdian:'' Esferaren masa puntu kritikoraino handitzean, erreakzioak iraun egiten du. ''Behean:'' jatorrizko esferaren inguruan neutroien islagialul bat jarriz, errakzioaren eraginkortasuna handitu egiten da eta erreakzioa iraunkorra izan dadin laguntzen du.]] Masa kritiko eta dimentsio fisiko txikienak dituen forma esfera da.

Masa kritiko: berrikuspenen arteko aldeak