Ibarguen-Cachopin kronika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
[[FileFitxategi:Lelori lelo Ibarguen Cachopin kronika.png|thumb|Leloren kantua Ibarguen-Cachopin kronikan]]
 
'''''Ibarguen-Cachopin kronika''''' izena eman ohi zaio [[García Fernández de Cachopín]] [[Laredo|Laredoko]]ko [[kronikagile|kronikagilearen]]aren semeak [[Juan Iñiguez Ibarguen|Juan Iñigez Ibarguen]] bizkaitar eskribauaren eta besteren laguntzarekin [[1558]]-[[1610]] bitartean idatzitako [[kronika]] [[eskuizkribu|eskuizkribatuari]].
 
Egiazko izena ''Crónica General Española y Sumaria de la Casa de Vizcaya, y su antigua fundación y Nobleza'' da. Eskuizkribu ezagun bakarra, denborak, hezetasunak eta bestek aski hondatua, bi artxibotan sakabanaturik dago. Jatorriz 184 koaderno eta hiru liburutan banatuta zegoen, baina egun 70 koaderno baino ez dira ezagutzen, 65 [[Bizkaiko Foru Agiritegia|Bizkaiko Foru Agiritegian]]n gordeak eta beste bostak Madrilgo [[Espainiako Liburutegi Nazionala|Liburutegi Nazionalean]]. Guztira 1.794 folio dira, gehienak alde bietatik idatziak.
 
== Euskarazko edukia ==
Gaztelaniaz idatzia izan arren, euskarazko eta euskarari buruzko hainbat eduki biltzen ditu:
=== Kantuak ===
''[[Leloren kantua]]'', baladak edo balada zatiak (''[[Arrasateko sutea|Arrasateko erreketaren kantuak]]'', ''[[Errodrigo Zaratekoaren kantua]]'', etab.), ''[[Juan Diaoz Harokoaren eresia|Juan Diaz Harokoaren eresia]]'', ''[[Salinasko kondearen kantua]]'', ''[[Marti Juanes Labierukoaren hilartitza]]'', ''[[Andramendiko idazkiak]]''.
16. lerroa:
:- '''Anso''' eta '''Saonch''' (< [[Antso|Sanoitz]]<ref>{{erreferentzia
|egilea = Koldo Mitxelena|egile1-lotura=Koldo Mitxelena|izenburua = [[Fonética histórica vasca]]| lekua = Donostia|argitaletxea=ASJU |urtea=1990 |orrialdea=293 }}{{Esaera2|El nombre ''Anso'' ( < ''Sanso'') tiene como patr. ''Sanoyz'', atestiguado con frecuencia en documentos medievales de Navarra: la pérdida de la sibilante interior fue suficientemente antigua para que su ''-n-'' aparezca tratada como intervocálica en vizc. ant. ''Saonch'' Sánchez < *''Sãõch'' < *''Sãõitz''. }}</ref>): "''Anso Saonch'', que en castellano quyere dezir ''Sancho Saez''".
:- '''Eneco''' eta '''Enecoch''' (< [[Eneko|Enekoitz]]itz<ref name = Nom>{{erreferentzia
|egilea = [[Koldo Mitxelena]] eta [[Aingeru Irigarai]]|izenburua = Nombres vascos de persona|url = http://www.ehu.eus/ojs/index.php/ASJU/article/view/7147| lekua = Donostia|argitaletxea=ASJU |urtea=1955}}</ref>): "''Eneco'' Pagoetantayco bere arma gueçi barriacas / ''Iñigo'' de Pagoetantai con su lança y dardo", "''Eneco'' Saonch, que quiere dezir en romançe ''Iñigo '' Saez"; "Juan ''Iñiguez'' de Ibargüen y por sobrenonbre de alçima le dixieron Polibro ''Enecoch''", "Maria ''Iñiguez'', por sobrenonbre ''Henecocha''".
:- '''[[Errando|Herrandoch]]''': "Ansso ''Herrandoch'', que quiere tanto dezir en bascuençe como en castellano bulgar Sancho ''Hernandez'' o ''Fernandez''".
24. lerroa:
 
== Edizioa ==
Mendeetan argitaragabe egon ondoren, salbu eta tarteka plazaratu ziren euskal zatiak, 2006an [[Julen Arriolabengoa|Julen Arriolabengoak]]k lehendabiziko edizioa atondu zuen bere doktore-tesian, kronikaren eta batez ere euskarazko pasarteen azterketa egiteaz gainera.
 
== Erreferentziak ==