Lehen Koalizioko Gerra: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t zuz
t zuz
11. lerroa:
'''Lehen Koalizioko Gerra''' ([[1792]]-[[1797]]) [[Frantziako Iraultza|Frantzia Iraultzailea]] geldiarazteko [[Europa]]ko zenbait boterek zuzendutako ahalegin militarra da.
 
[[Konbentzio Nazionala|Konbentzio Nazionalak]] berak iraultza hedatzeko baieztatutakoangogoa adierazi zuen, [[Luis XVI.a Frantziakoa|Frantziako Louis XVI.a]]<nowiki/>ri gillotinatutakoangillotinaz moztu zion burua 1793ko urtarrilean, eta Frantziak [[Scheldt]] ibaiko ibia hartutakoanhartu zuen. Orduan, Frantziaren aurkako koalizio militar bat osatu zen. Estatu horiek itsasoz zein lurrez Frantziari eraso egiteari ekin zioten. [[Prusia]]k eta [[Austria]]k [[Herbehereak|Herbehereetatik]] eta [[Rhin]]etik egin zuten. [[Erresuma Batua]]k [[Frantzia]]ko kontra-erregimen berriaren kontrako matxinadak babestu zituen, eta [[Toulon]] setiatutabera setiatu.
 
Frantziak porrotak izan zituen, adibidez, [[Neerwindengo bataila]] esaterako ([[1793]]ko [[martxoaren 18]]), etabaita barne erreboltak (ere, larriena [[Vendéeko gerra|Vendéeko altxamenduaaltxamendu]]) pairatueta behar[[Izu izanGaraia|izua]] zituenizanik, bertako herritarrek bortxaz armadan sartzeari uko egin ziotenean. Horrenbestez,Konbentzioak muturrezkomuturreko neurriak hartu zituen: [[Osasun Publikoko Komitea]]k era masiboan 18 eta 25 urte bitartean zeuden ahalerazko soldaduak mobilizatu zituen (1793ko abuztuan).

Frantziako armada berriek kontra egin zuten, inbaditzaileak herrialdeko mugetatik at ateraraziz. Orduan, [[1795]]ean, [[Bataviako Errepublika|Bataviar Errepublika]] eratu zuen Frantziak, estatu satelite moduan. Gainera, Baselgo Itunarekin, Prusiako Rhin aldeko lurrak bereganatu zituen. Frantziako Directoirek [[Alemania]]ko beste lurraldeak eta [[Italia]]ko iparraldea konkistatzeari ekin zion.
 
[[Alpeak|Alpeen]] iparraldean, Austriak egoera [[1796]]an konpondu zuen nola edo hala, baina [[Napoleon Bonaparte|Napoleonek]] [[Sardinia]]n eta [[Po|Po ibaian]] eraso zuen (1796-1797). Lehen Koalizioa bertan behera geratu zen, [[Britainia Handia]]k baino ez baitzuen jarraitu borrokan.