Jose Luis Lekuona Garaiar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
+biografia infotaula automatikoa, +bizialdia, +beste
tNo edit summary
1. lerroa:
{{Biografia_infotaula_automatikoa}}
 
'''Jose Luis Lekuona Garaiar''', '''''Lexoti''''' ([[Oiartzun]], [[Gipuzkoa]], [[1925]]eko [[azaroaren 11]] - [[2006]]ko [[ekainaren 19]]a<ref>[http://funerariavascongada.com/es/esquelas/jose-luis-lekuona-garayar/13970-14023/#.WFgXeYhifb0 Eskela]</ref>) [[Oiartzun]]go [[bertsolari]]a izan zen.
 
Maixta Borda baserrian jaio zen, [[Oiartzun]]go Ergoien auzoan. Bere aitonak morroi lanak egin zituen Lezoti izeneko baserri batean, eta izengoiti hori jarri zioten. Ondoren bere aitari ezarri zioten izengoiti bera, eta azkenean Jose Luisi egokitu zioten.<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 14. orria</ref>
11. lerroa:
Aita berak 23 urte zituela hil zitzaion, 1958an. Arditurriko minetan lan egina, gaixo egin zituen azken urteak. Ama hurrengo urtean hil zitzaion, 1959an, 24 urte zituela. Ama bereziki maite zuen.<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 19. orria</ref>. Berari bertso sorta bat egin zizkion. Hemen adibide bat:
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>
''Au da lastima ama dedala<br />emendikan apartian,<br />lur ontatikan aldegin zuen<br />bai egun triste batian.<br />Seme bakarra nola bainintzan<br />niñun biotzez maitian,<br />gaur ez bezela izaten nintzan<br />ura emen zen artian.''
</td><td valign=top>
23. lerroa:
Honako bertsoa jarri zion Iriartek behin:
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>''Lexoti onek pasa omen du<br />oso min-klase luzia,<br />eoteko martxaz apenas dagon<br />oaindikan ere asia.<br />Gandul guzien txapeldun dago,<br />alper ta erdi pasia,<br />ta sendatutzen ezta erraza<br />onek daukan min-klasia.''</td></tr></table>
 
Eta hau bere erantzuna:
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>''Neri alperra esanta orrek<br />ustez egin du graziya,<br />bera're opiziale ona eztala<br />oi danak dago ikusiya.<br />Alperrak miña berekin dula<br />aiz kontatutzen asiya,<br />ik ordun miñez pasa bearko duk<br />ire denbora guziya.''<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 65. orria</ref></td></tr></table>
 
== Lana ==
 
== Lanbideak ==
Lan askotan ibili zen, ez zuen sekula lan finkorik izan. Mendiko guarda, hargin, kanalak ebakitzen, garraiolari, kale garbitzaile eta bertso saltzaile lanetan ibili zen.<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 20-24 orriak</ref>
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>''Ni Oiartzun'en nabil<br />kaleak garbitzen<br />erria serbitzen;<br />onela ikusi ta<br />zaude errukitzen.<br />Bañan ezkontze ori<br />ez dizut agintzen,<br />leku obeagorik<br />ez baidet arkitzen;<br />emen gutxikin jakin<br />bear da bizitzen.''<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 123. orria</ref></td></tr></table>
 
== Bertsoak ==
 
15 urtetan hasia, bera baino zaharragoekin, sagardotegietan trebatu zen bertsotan. 21 urterekin aritu zen lehen aldiz jendaurrean, [[Oiartzun]]go [[Iturriotz (Oiartzun)|Iturriozko]] plazan aritu zen jendaurrean, [[Joxe Torreskoa]], [[Anbolatz]]ko [[Joxe Luis Jaungoikoa]] eta [[Joxe Joakin Mitxelena]]rekin. Handik gutxira herritik ateratzen hasi zen, eta Adibidez, [[Astigarraga]]ra bizikletan joaten zen beti Mitxelenarekin.
 
43 ⟶ 41 lerroa:
[[1947]]. urtean, [[Donostia]]ko La Perlan antolatutako bertsolari txapelketa irabazi zuen, 22 urterekin. Amari pelotan jokatzera zihoala esanda hartu zuen parte. Txapelketa hartakoa da bertso hau "Oherakoan, bost milioi pezeta bilatu ditu Lexotik. Zer egingo zenduke haiekin?" gaiari erantzunez.
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>
''Suerte batez milloi eder oik<br />nik billatuko banitu,<br />aizu, Basarri, zer eingo nuken<br />laister biaizu aditu:<br />ni ezagutzen nauten guziyak<br />egin litezke arritu,<br />Lexotikuak errukalmentuk<br />beartsuentzat baditu,<br />bat netzat gorde ta beste lau oik<br />pobrin tartian partitu.''<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 31. orria</ref></td></tr></table>
 
50 ⟶ 48 lerroa:
Pixkana izena egiten joan zen Lexoti bertsolarien artean. Hemen bere bertso bat:
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>''Ni Oiartzun'en al di onetan<br />bizitzen bainaiz aldrebes,<br />nere pobreza argi ta garbi<br />kantatuko det txit errez;<br />au entzun eta jende guztia<br />kasik egon leike parrez,<br />ementxe nago erdi gaixorik<br />bizi ezin da il nai ez.''<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 79. orria</ref></td></tr></table>
 
Herriko emakumeei bota zien beste hau:
 
<table, align="center" cellspacing="10"><tr><td valign=top>''Orain, neskatxa maitagarriyak,<br />eiten zaituztet agurtu,<br />atzerritikan datozenakin<br />egin zaitezte bildurtu.<br />Senarretako, al baldin bada,<br />ez orrelakorik artu,<br />erriyan aski bagera eta<br />bertakuak aukeratu.''<ref>Iñaki Arbelaitz, Miren Mitxelena, Joxe Anjel Arbelaitz, Mariano Ostolaiz, Antonio Zavala elkarlanean. ''Lexoti Bertsolaria''. Auspoa Liburutegia 157. Tolosa. 1982. 94. orria</ref></td></tr></table>
 
== Erreferentziak ==
63 ⟶ 61 lerroa:
* [http://www.argia.com/argia-astekaria/1228/jl-lekuona-lexoti-nuen-abilidadea-baino-gehiago-egiten-nuen-kanpeonatuetan "Nuen abilidadea baino gehiago egiten nuen kanpeonatuetan"] Argia astekarian 1989an [[Laxaro Azkune]] eta [[Pello Zubiria]]k egindako elkarrizketa.
* [http://www.bertsozale.com/euskara/liburutegia/liburutegia.php?a=edukia&id=21 Lexotiri buruzko artikulua Bertsozale Elkartearen webgunean]
* [http://www.gara.net/idatzia/20060621/art169781.php Jose Luis Lekuona «Lexoti» bertsolaria, eskola zaharreko azken alea, joan egin da] Lexotiren heriotzaren artikulua biharamunean ''Gara'' egunkarian.
* [http://www.diariovasco.com/pg060622/prensa/noticias/Pasaia/200606/22/DVA-PAS-179.html 'Lexoti'-ren azken agurra] Lexotiren heriotzaren biharamunean ''El Diario VasconVasco''n artikulua, 2006an.
*
* [http://www.diariovasco.com/pg060622/prensa/noticias/Pasaia/200606/22/DVA-PAS-179.html 'Lexoti'-ren azken agurra] Lexotiren heriotzaren biharamunean El Diario Vascon artikulua, 2006an.
 
{{bizialdia|1925eko|2006ko|Lekuona, Jose Luis}}