Mateo Muxika: berrikuspenen arteko aldeak

Mateo Muxikaren izena, ezta [[Francesc d'Assís Vidal i Barraquer|Vidal i Barraquer]] eta [[Javier Irastorza]]rena ere, ez zen agertu [[1937]]ko [[uztail]]ean [[Espainia]]ko apezpikuek [[Francisco Franco|Francori]] emandako babesa azalduz munduko apezpikuei zuzendutako talde-gutunaren oinaldean. Berak azaldu zuenez, ez zioten barkatu Hego Euskal Herriko Estatutuaren alde agertzea,<ref>{{Erreferentzia |abizena=Dronda, |izena=Javier |data=(2013 |izenburua=Con Cristo o contra Cristo: Religión y movilización antirrepublicana en Navarra (1931-1936)|url=, |location=Tafalla |orrialdea=388|argitaletxea=Txalaparta |isbn=978-84-15313-31-1 |accessdate=. }}or.</ref> eta haren elizbarrutia utzarazi zioten Cinnakoaren truke, baita gero [[Ipar Euskal Herria|Ipar Euskal Herri]]ra ihes egin eta [[Kanbo]]n finkatu ere. [[David Jaime]] nafar iheslari errepublikazalearekin harremana izan zuen. [[1945]]ean, bere ''[[s:es:Imperativos de mi conciencia|Imperativos de mi conciencia]]'' ospetsua argitaratu zuen eta, hor, apaiz [[abertzaletasun|abertzaleen]] defentsa sutsua egin zuen, «bidegabeki jazarri, laidoztatu, zigortu, ebatsi eta iraindutako» apaizak izan zirelako.