Karlos III.a Nafarroakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 88.23.10.110 wikilariaren aldaketak ezabatuz, PereBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
33. lerroa:
 
== Biografia ==
Nafarroako infantea zela, [[1378]]an, aitarenaitak agindupeanaginduta, [[Karlos V.a Frantziakoa]]rekin negoziatzeko enbaxada zuzendu zuen. HonekKarlosek infantea atxilotu zuen, eta [[NafarroaNafarroako Erresuma|Nafarroak]]k [[Frantzia]]n zituen lurraldeak bahitzea erabaki zuen,; [[Cherbourg-Octeville|Cherbourg]] menperaezina bakarrikbesterik ez zen onik aterataatera. Egindako itaunketan, agerian geratu ziren [[Karlos II.a Nafarroakoa|Karlos II.arenak]] prestaketak [[Logroño]] hiribildua lortzekolortzearren errebelatuegindako zituenprestaketak. [[Frantzia]]rrek [[Henrike II.a Gaztelakoa]]ri abisatujakinarazi ondorenzioten, honeketa hark [[Nafarroako Erresuma]]ren inbasioa agindu zuen, eta Karlos II.a [[Brionesko ituna]] sinatzera behartuzbehartu. Karlos [[1380]]an askatu zuten.<ref>Herreros Lopetegi, Susana ''Navarra en la órbita francesa'', ''Historia Ilustrada de Navarra'' liburuan, [[1993]], [[Iruñea]]: [[Diario de Navarra]] ISBN 84-604-7413-5</ref>.
 
Infanteak [[1375]]ean [[Leonor Gaztelakoa]], [[Henrike II.a Gaztelakoa]]ren alaba, [[1375]]ean ezkondu zuenez, erresuma bien arteko eztabaidak bukatu zuen etaziren. Ituna egin eta gero, errege bien arteko laguntasunaadiskidetasuna sortu zuenzen, gerora [[Joanes I.a Gaztelakoa|Joanes I.a]] eta [[Henrike III.a Gaztelakoa|Henrike III.a]] erregeekin mantendukoiraungo zuena.
 
Bere aita ez bezala, Nafarroan bizi izan zen, eta barne politikan modernizaziomodernizatze aldaketak egin zituen, hala nola [[Nafarroako Foru Orokorra]] bezalakoak. BereKarlos III.aren erregealdian Iruñeko hiru burguek ([[Nafarreria (Iruñea)|Nafarreria]], [[San Nikolas]] eta [[San Zernin]]) bat egin zuten. [[1413]]an, [[Cort|Gortea]] edo Epaitegi Gorena bultzatu zuen.<ref>Amama [[Joana II.a Nafarroakoa]]k sortua.</ref>.
 
Garai hartako krisialdi ekonomikoaekonomikoak eta gizartearen aristokraziartzeak (gertukoalboko [[Aragoiko Erresuma]]n bezala) Karlos III.aren kanpokokanpo politikan bakea bilatzea eta [[Nafarroa]]koNafarroako egoera kontuan hartzea bultzatu zuten.
 
[[Gaztelako Erresuma|Gaztela]], [[Aragoiko Erresuma|Aragoi]], [[Frantzia]] eta [[Ingalaterra]]rekiko harremanak lasaitzealasaitzen saiatu zuen, lankidetza, [[Avignon]]go [[Aita Saindua|Aita Sainduen]] alde egitea eta elkar ezkontzak bultzatuz.
 
[[Aragoiko Erresuma|Aragoiekin]] harremanak estutzeko asmotan, Karlos III.aren alaba nagusi [[Blanka I.a Nafarroakoa|Blanka]] bere alaba nagusiakk [[Martin I.a Sizilakoa]] ([[1402]]) ezkondu zuen.
 
[[Granadako Erresuma|Granadaren]] aurkako gudetan parte hartu zuen, [[Gaztelako Erresuma]]rekin batera. [[Joanes II.a Aragoikoa|Joanes infantea]], [[Fernando I.a Aragoikoa]]ren semea, IxabelIsabel eta [[Blanka I.a Nafarroakoa|Blankarekin]] ([[1412]]) ezkondu zuen.
 
Era berean, bereKarlosen arreba zen [[Joana Nafarroakoa]]k [[Henrike IV.a Ingalaterrakoa]] ezkondu zuen.
 
[[Frantzia]]n, [[Foix]] etxearekin harremanak estutu zituen. Aitaren politika zabalkorra [[Frantzia]]n lagatzeak [[Evreux leinua]] euskaldundu zuen. [[1404]]ko [[Parisko Ituna]] [[Karlos VI.a Frantziakoa]] izandako eztabaidak konpondu zituen, nafarrek [[Xanpaina (eskualde historikoa)|Xanpainan]] eta [[Brie]]n izandako [[Feudalismo|feudoei]] uko eginez. Bere administrazio buruzagi nagusiak ere [[Nafarroa|nafarrak]] ziren.
 
[[1423]]an, tronuaren oinordekoarentzat [[Vianako Printzea]] titulua eratu zuen,; lehendabizikoalehendabiziko bereprintzea haren iloba zen [[Karlos IV.a Nafarroakoa|Karlos Vianako Printzea]] izanikizan zen.
Errege bakezalea eta adiskidetzailea izateagatik jarri zioten "noble" ezizena. [[Arte]]ak bultzatu zituen, [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedral gotikoa]] bukatu eta [[Tafalla]] eta [[Erriberriko Nafarroako Erregeen Jauregia|Erriberrin]] jauregiak eraiki zituen. [[Erriberri]]n bertan hil zen [[1425]]ean. [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.
 
Errege bakezalea eta adiskidetzailea izateagatik jarri zioten "noble"''Noblea'' ezizena. [[Arte]]ak bultzatu zituen, [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedral gotikoa]] bukatu, eta [[Tafalla]] eta [[Erriberriko Nafarroako Erregeen Jauregia|Erriberrin]] jauregiak eraiki zituen. [[Erriberri]]n bertan hil zen [[1425]]ean. [[Iruñeko katedrala|Iruñeko katedralean]] lurperatu zuten.
Bere omenez 1997tik aurrera [[Nafarroako Gobernua]]k [[Karlos III.a Noblearen Gurutzea]] izeneko saria ematen du.
 
BereHaren omenez 1997tik aurrera [[Nafarroako Gobernua]]k [[Karlos III.a Noblearen Gurutzea]] izeneko saria ematen du.
 
== Familia ==