Arkimedesen puntu

Arkimedeses puntua (latinez: Punctum Archimedis) ikuspuntu hipotetiko bat da, nondik behatzaile batek objektiboki hauteman dezakeen ikerketaren gaia, osotasunaren ikuspegitik (hau da, jainkoaren ikuspegitik); edo abiapuntu fidagarri bat da, arrazoitu ahal izateko aukera ematen duena. Beste era batera esanda, Arkimedesen ikuspuntu batetik aztergaitik "kentzeko" ideala deskribatzen du, norberak gainerako gauzekiko erlazioan ikusi ahal izan dezan, haien mende egoteari utzi gabe.

Adibidez, John Rawls filosofoak jatorrizko posizioaren gailu heuristikoa erabiltzen du banakako agenteen aurreiritzi partikularrak ezabatzeko ahaleginean, izaki arrazionalak justiziaren formulazio objektibora irits daitezkeela frogatzeko.^[1]

Jatorria

Arkimedes matematikari handiari dagokio terminoa, Lurra bere zimenduetatik altxatu lezakeela esan omen zuena, eusteko leku bat izanez gero, puntu sendo bat eta palanka luze bat emango balitzaio.

Terminoaren ideia Descartesi egozten zaio bere bigarren <i id="mwHQ">Meditazioan</i>, eta Arkimedesi buruz ari da, "puntu sendo eta aldaezina" bakarrik eskatuz, ziurtasuna aurkitzeari dagokionez:^[2]

Arkimedesek, Lur osoa beste leku batetik eraman ahal izateko, puntu sendo eta aldaezin bat besterik ez zuen eskatzen; hala, itxaropen altuenak hartzeko eskubidea izango dut, baldin eta gauza bat, segurua eta ukaezina, aurkitzeko zortea badut.^[3]

Kritika

Filosofo eszeptiko eta antirrealistek kritikatu egiten dute Arkimedesen puntu bat izateko aukera, zientifizismo mota bat dela argudiatuz.^[4] Adibidez, Michael Sherger-en arabera: "Ezin ditugu gehiago bereizi gure teoriak eta kontzeptuak gure datuetatik eta Arkimedesen benetako puntu batetik, Jainkoaren, geure buruaren eta gure munduaren ikuspegi batetik".^[5]

Erreferentziak

↑ Bell, Daniel. [2001] 2020."Communitarianism" (revised ed.). Stanford Encyclopaedia of Philosophy. Retrieved 18 June 2020.
↑ Quotations about Archimedes Lever. .
↑ Manley, David B., and Charles S. Taylor, ed. [1996] 2005. “Meditations II.” Descartes' ‘Meditations’ (HTML ed.), translated by J. Veitch (1901). Dayton, OH: Wright State University, College of Liberal Arts.
↑ Archimedean Point. Oxford Reference - Oxford University Press. Retrieved 18 April 2014.
↑ Shermer, Michael. 1 October 2007. "The Really Hard Science." Scientific American. Retrieved 18 June 2020.

Kanpo estekak

Datuak: Q634535

[1] Bell, Daniel. [2001] 2020."Communitarianism" (revised ed.). Stanford Encyclopaedia of Philosophy. Retrieved 18 June 2020.

[2] Quotations about Archimedes Lever. .

[3] Manley, David B., and Charles S. Taylor, ed. [1996] 2005. “Meditations II.” Descartes' ‘Meditations’ (HTML ed.), translated by J. Veitch (1901). Dayton, OH: Wright State University, College of Liberal Arts.

[4] Archimedean Point. Oxford Reference - Oxford University Press. Retrieved 18 April 2014.

[5] Shermer, Michael. 1 October 2007. "The Really Hard Science." Scientific American. Retrieved 18 June 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]