Ann Walker

lurjabe ingelesa

Ann Walker (Lightcliffe, Britainia Handia,1803ko maiatzaren 20a - ib., 1854ko otsailaren 25a) Mendebaldeko Yorkshireko lurjabe ingeles filantropoa izan zen.[1][2] 1834an bere bikotearekin, Anne Listerrekin ezkondu zen Yorkeko Hirutasun Santuaren elizan, legezko aitortzarik gabe. Bi emakumeren artean izandako ezagutzen den lehen ezkontza da Lister eta Walkerrena.[3][4]

Ann Walker

Bizitza
JaiotzaLightcliffe (en) Itzuli1803ko maiatzaren 20a
Herrialdea Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
HeriotzaLightcliffe (en) Itzuli1854ko otsailaren 25a (50 urte)
Hobiratze lekuaOld St Matthew's Church, Lightcliffe (en) Itzuli
Familia
Bikotekidea(k)
Jarduerak
Jardueraklur-jabea

Biografia aldatu

Familia aldatu

Ann Walker 1803ko maiatzaren 20an jaio zen Lightcliffen, Mendebaldeko Yorkshireko Riding-ean. John Walker eta Mary Edwards-en alaba zen.[5] San Mateo Eliza Zaharrean bataiatu zuten, Lightcliffe-n, eta lehen urteak Cliffe Hillen bizi izan zituen gurasoekin, Mary eta Elizabeth ahizpekin eta John nebarekin. Sei urte zituenean familia Crows Nest-era joan zen bizitzera.[5] 1815ean bere ahizpa Mary hil zen, Annek 12 urte zituenean. 19 urterekin aita galdu zuen, 1823ko apirilaren 29an hil zen eta urte berean hil zen ama ere, 1823ko azaroaren 20an.[6]

Jaraunsle aldatu

Annen neba gazteenak, Johnek, Crow Nest familiaren finkak jaso zuen oinordekotzan. 1823ko urriaren amaieran, Elizabeth ahizpa George Mackay Sutherland kapitainarekin ezkondu eta Ayrshirera joan zen bizitzera.[5] Geroago, 1830ean John neba hil ondoren, Ann eta haren ahizpa Elizabeth Crow Nest-en oinordeko bakarrak bihurtu ziren, eta horrek aberastasun handia ekarri zien.[5]

Ann Crow Nest jabetzan bizi izan zen, 1831-1832ra arte, finkaren barruko etxe txikiago batera (Lidgate) joan arte. Anne Listerrek 1832ko uztailaren 6an kontaktua berreskuratu ondoren, hantxe hasi zen Ann Walker gorteiatzen.[5]

Ezkontza aldatu

Walker eta Lister hurbileko jabetzetan bizi izan ziren urteetan, eta noizbehinka bat etorri ziren. Hala ere, 1832 arte ez ziren sartu harreman erromantiko eta sexualean. Harreman hori areagotu egin zen hurrengo hilabeteetan, eta 1834ko otsailaren 27an Ann Walkerrek eta Anne Listerrek eraztunak trukatu zituzten elkarren arteko konpromisoaren sinbolo gisa. Jaunartzea Trinitate Santuaren Elizan (York) hartu zuten, 1834ko Pizkunde Igandean (martxoaren 30a), elkarrekin bat egiteko, eta une horretatik aurrera ezkondutzat jo zituzten. Lotura hori egin zen eraikinean plaka urdin oroigarria jarrita dago.[7]

Zeremonia horren ondoren, elkarrekin bizi izan ziren Shibden Hall-en, Listerren familia-etxean. Bikoteak bidaia luzea egin zuen Georgian zehar, 1840an, gazterik Lister hil zen arte. Walkerrek Anne Listerren gorpua baltsamatzera bidali zuen, Ingalaterrara ekarri ahal izateko. Sei hilabete behar izan zituen Listerren gorpuarekin itzultzeko, Halifaxeko familiaren panteoian hilobia hartzeko. Anne Listerren testamentuak biziarteko gozamena utzi zion Ann Walkerri Shibden Hall eta haren propietate guztieena.[5]

 
St Mateoren eliza berria, Lightcliffe

Fedea eta filantropia aldatu

Ann Walkerrentzat kristau-fedeak garrantzi handia zuen, haren lan filantropikoek bezala. Lightcliffeko San Mateo elizara joan zen bizitza osoan, eta otoitzak eta Biblia ere irakurtzen zizkion familiari eta igandeetan zerbitzariei.[8] Bere eskola dominikala sortu zuen haurrentzat, beti sentitu baitzuen estimu handia haurtzaroan.[8] 1840an bidaiatzen ari zela etxera bidali zuen gutun batek frogatzen du bere zerbitzariak ondo zaintzen saiatu zela. Gutun horretan, Gabonak zirela eta, –zerbitzaririk ez zegoen sasoian– zer opari eman behar zitzaien zehazten zuen.[8]

 
San Mateo eliza zaharraren dorrea, Annen plaka zintzilik duela.

Adimen osasuna aldatu

Ann Walkerrek osasun mentaleko arazoak izan zituen bizitzan zehar. Antsietaterako eta depresio-aldietan erortzeko joera zuen, eta badirudi erlijio-fedearekin zerikusia zutela.[3] 1843an, Anne Lister hil eta hiru urtera, erotzat jo zuten, eta Yorkeko eroetxe batera eraman zuten. Geroago, Lightcliffeko familia jabetzara itzultzea lortu zuen, 1854an hil zen arte Cliffe Hillen bizitzeko.[8]

Heriotza aldatu

Ann Walker 1854ko otsailaren 25ean hil zen, 50 urte zituela. Heriotza-ziurtagiriaren arabera, haren heriotzaren arrazoia "burmuinaren kongestioa, isuria" izan zen. San Mateo Eliza Zaharraren pulpituaren azpian lurperatu zuten, Lightcliffe-n.[9]

Erreferentziak aldatu

  1. Domenech, Cristina 1987. Señoras que se empotraron hace mucho. (Primera edición: octubre de 2019. argitaraldia) ISBN 978-84-17001-93-3. PMC 1129301280. (Noiz kontsultatua: 2020-03-28).
  2. (Ingelesez) Walker, In Search Of Ann. «Welcome» In Search of Ann Walker (Noiz kontsultatua: 2024-02-26).
  3. a b (Ingelesez) Correspondent, Harriet Sherwood Religion. (2018-07-28). «Recognition at last for Gentleman Jack, Britain’s ‘first modern lesbian’» The Observer ISSN 0029-7712. (Noiz kontsultatua: 2020-03-28).
  4. (Ingelesez) Magazine, Smithsonian; Katz, Brigit. «The 19th-Century Lesbian Landowner Who Set Out to Find a Wife» Smithsonian Magazine (Noiz kontsultatua: 2024-02-26).
  5. a b c d e f (Ingelesez) Lister, Anne; Liddington, Jill. (1998). Female Fortune: Land, Gender, and Authority : the Anne Lister Diaries and Other Writings, 1833-36. Rivers Oram Press ISBN 978-1-85489-089-4. (Noiz kontsultatua: 2024-02-26).
  6. Lister, Anne, 1791-1840.. (1998). Female fortune : land, gender, and authority : the Anne Lister diaries and other writings, 1833-36. Rivers Oram Press ISBN 1-85489-088-3. PMC 39858496. (Noiz kontsultatua: 2020-03-28).
  7. «Anne Lister: Reworded York plaque for 'first lesbian' - BBC News» BBC News 28 de febrero de 2019.
  8. a b c d (Ingelesez) «Gentleman Jack (Movie Tie-In) by Anne Choma: 9780143134565 | PenguinRandomHouse.com: Books» PenguinRandomhouse.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-26).
  9. Barker, D.M.. (2018). «Ann Walker, Anne Lister and St Matthew's Church, Lightcliffe» www.lightcliffehistory.org.uk.

Kanpo estekak aldatu