Alkman
Alkman (Ἀλκμάν; gen.: Ἀλκμᾶνος; K.a. VII. mendea) Espartako poeta koral lirikoa zen. Alexandriako kanonaren bederatzi poeta lirikoen ordezkaririk zaharrena da (besteak Safo, Alzeo, Anakreonte, Estesikoro, Ibiko, Pindaro, Simonides eta Bakílides dira). Mousikeari buruzko gaiak jorratzen zituen, emakume gazteak partenietako (birjinen abesbatzak) jai erlijioso handi guztietan parte hartzen zuten jarduera artistikoa.
| Alkman | |
|---|---|
 Alkman poeta grekoa ardoa edaten, erromatar mosaikoa  Irudi gehiago | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Sardes, ezezaguna |
| Heriotza | K.a. VII. mendea ( urte) |
| Hobiratze lekua | Tomb of Alkman in Sparta (en)  |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | antzinako greziera |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | poeta eta idazlea |
| Lantokia(k) | Esparta |
  | |
Biografia aldatu
Antzinako tradizioaren arabera, agian Aristoteles, Sardesetik etorritako lidiarra zen, Espartara esklabo bezala iritsi zena, non Agesidasen familian (Hagesidamus?) bizi izan zen, eta bere trebetasun onengatik emantzipatu zuena. Hala ere, antzinako autoreen bizitza beren poesiaren irakurketa biografikotik ondorioztatzen zen, eta xehetasunak interpretazioen mende daude.
Poemak aldatu
Alkmanen poemak kantatzeko eta dantzatzeko ziren. Koruaren zuzendariak, zitararak lehen doinua ateratzen zuenean, festarako jantzia zeraman korua abesten eta dantzatzen hasten zen musikaren arabera. Kantuen letrak otoitzak, mitoen narrazioak edo barne sentimenduak izan zitezkeen. Koruaren zuzendaria kantu berriak egiten zituen profesionala izan zitekeen eta koruaren partaideak gaztetatik dantzan eta kantuan ikasitako herriko jendea ziren.
Gugana heldu diren zatiak partenioak dira eta K.a. VII. mendeko espartar neskatxen jardunetara garamate, kantua eta dantza, berez, erlijio ospakizun baten funtsezko elementuak dira. Neskatxen koru-kantuetan ondorengo egileen lanetan agertuko diren ezaugarriak erakusten dizkigu: adibide mitikoak koreutek eta poetak bizi duten egoera konkretuaren aipamenekin batera, konparazioak, metaforak….
Alkmanen hitzek gauza handiak eta txikiak laudatzen zituzten: neskatxen korua, ardoa, ilarren purea, bere burua…. eta irudi poetikoak tarteka. Alkmanek bi jaun izan zituen, poesia eta Esparta.
Alkmanena dugu literatura grekoaren zatirik iradokitzaile eta erakargarrienetako bat; gaueko bakea deskribatzen da, eta natura guztia lotan aurkezten du, mendiak, haranak, lurreko, aireko eta uretako animaliak…
