2016ko Eskoziako Legebiltzarrerako hauteskundeak

2016ko Eskoziako Legebiltzarrerako hauteskundeak urte bereko maiatzaren 5an izan ziren, eta Eskoziako Legebiltzarraren V. legealdiko 129 legebiltzarkideak hautatu ziren, zeinetatik 73k hautesbarruti bana ordezkatzen zuten. 16 eta 17 urteko gazteek bozkatu ahal izan zuten Eskoziako Legebiltzarrerako lehenengo hauteskundeak izan ziren.^[1] Hiru alderdi handien buruzagi eta hautagaiak emakumeak izan ziren lehenengo aldia izan zen ere.

2011←					→2021
2016ko Eskoziako Legebiltzarrerako hauteskundeak

2016ko maiatzaren 5a

Eskoziako Legebiltzarreko 129 eserlekuak 65 eserleku gehiengo osorako
Parte-hartzea:
Barrutiak	%55,8			▲ %5,3
Eskualdeak	%55,8			▲ %5,3

	Eskoziako Alderdi Nazionala Nicola Sturgeon
	Barruti bozak		1.059.898	%46,5	▲1,1
	Eskualde bozak		953.587	%41,7	▼2,3

	Eserlekuak			63	▼6

	Eskoziako Alderdi Kontserbadorea Ruth Davidson
	Barruti bozak		501.844	%22,0	▲8,1
	Eskualde bozak		524.222	%22,9	▲10,6

	Eserlekuak			31	▲16

	Eskoziako Alderdi Laborista Kezia Dugdale
	Barruti bozak		514.261	%22,6	▼9,2
	Eskualde bozak		435.919	%19,1	▼7,2

	Eserlekuak			24	▼14

	Eskoziako Alderdi Berdea Patrick Harvie
	Barruti bozak		13.172	%0,6
	Eskualde bozak		150.426	%6,6	▲2,2

	Eserlekuak			6	▲4

	Eskoziako Liberal Demokratak Willie Rennie
	Barruti bozak		178.238	%7,8	▼0,1
	Eskualde bozak		119.284	%5,2	▬

	Eserlekuak			5	▬


Ezkerrean barruti bakoitzeko alderdi irabazlea ikus daiteke. Eskuinean eskualde bakoitzeko zerrenda bozen bidez hautatutako biltzarkideak ikus daitezke.

Lehen Ministroa hauteskundeen aurretik:		Hautaturiko Lehen Ministroa:
Nicola Sturgeon SNP		Nicola Sturgeon SNP

Legebiltzarra 2016ko martxoaren 24an desegin zen, hauteskunde kanpainari hasiera emanez. Bost alderdi politikok zeuzkaten ordezkariak aurreko legegintzaldian: Nicola Sturgeon Lehen Ministroaren Eskoziako Alderdi Nazionala (SNP), Kezia Dugdalen Alderdi Laborista (Lab), Ruth Davidsonen Alderdi Kontserbadorea (Con), Willie Rennieren Eskoziako Liberal Demokratak (LibDem), eta Patrick Harvieren eta Maggie Chapmanen Eskoziako Alderdi Berdea. Bost alderdi horietatik, lauk buruzagiz aldatu zuten 2011ko hauteskundeetatik 2016koetara (guztiak Berdeak izan ezik).

Eskoziako Alderdi Nazionalak hauteskundeak irabazi zituen, eta gobernuari eutsi zion hirugarren legealdi batez, baina aurreko hauteskundeetan lortutako gehiengo osoa galdu zuen. Alderdi Kontserbadorearen sostenguak nabari egin zuen gora, eta laboristak gainditu zituen bigarren indar eta oposizioburu gisa. Hauteskunde hauek izan ziren laboristak hirugarren postuan gelditu ziren lehenengo aldia azken 98 urteetan.^[2] Eskoziako Berdeek sei eserleku eskuratu zituzten eskualde zerrendetan, eta Liberal Demokratak gainditu zituzten. Azken horiek 5 eserlekutan mantendu ziren, eta legebiltzarraren sorreratik lehenengoz bosgarren postura jaitsi ziren.

Eskoziako Alderdi Nazionalak gehiengo osoa galdu zuten arren, alderdirik handiena zen oraindik alde oso zabal batengatik, bigarren indarraren ordezkarien bikoitza baino gehiago izanik. Ondorioz, Nicola Sturgeonek SNPren gobernu berri bat osatuko zuela adierazi zuen, Alderdi Berdearen sostenguarekin. Maiatzaren 17an lehen ministro hautatu zuten.^[3]

Hauteskunde legea

Sakontzeko, irakurri: «Ordezkaritza proportzional misto»

Eskoziako Legebiltzarrerako hauteskundeetan ordezkaritza proportzional mistoa (MMP) da erabiltzen den hauteskunde sistema. Legebiltzarreko 129 legebiltzarkideetatik 73 hautesbarrutien bidez hautatzen dira, eta gainerako 56ak D'Hondt metodoa MMP sistemara aplikatuz.

Eskozia 73 hautesbarrutitan dago banatuta, eta hautesbarruti horiek 8 eskualde osatzen dituzte: Eskozia Erdialdea, Glasgow, Highland eta Uharteak, Lothian, Erdiko Eskozia eta Fife, Eskozia Ipar-ekialdea, Hego Eskozia, eta Eskozia Mendebaldea. Hautesleek bi boto eman behar dituzte: "barruti botoa", haien hautesbarrutiko ordezkaria hautatzeko; eta "zerrenda botoa" edo "eskualde botoa", haien eskualdeko 7 ordezkariak hautatzeko. Bi boto horiek ez dute zertan alderdi berarentzat izan, eta ondorioz alderdien barruti boto kopurua eta zerrenda boto kopurua normalean ez da berdina izaten.

Emaitzak

← 2016ko Eskoziako Legebiltzarrerako hauteskundeak^[4] →

Alderdia		Ordezkaritza proportzional mistoa										Eserlekuak guztira
		Hautesbarrutiak					Eskualdeak					Eserlekuak guztira
		Bozak	%	+/-	Eser.	+/-	Bozak	%	+/-	Eser.	+/-	Guztira	+/-
	Eskoziako Alderdi Nazionala (SNP)	1.059.898	46,5	+1,1	59	+6	953.587	41,7	-2,3	4	-12	63	▼6
	Eskoziako Alderdi Kontserbadorea (Con)	501.844	22,0	+8,1	7	+4	524.222	22,9	+10,6	24	+12	31	▲16
	Eskoziako Alderdi Laborista (Lab)	514.261	22,6	-9,2	3	-12	435.919	19,1	-7,2	21	-1	24	▼13
	Eskoziako Alderdi Berdea	13.172	0,6	n/a	0	=	150.426	6,6	+2,2	6	+4	6	▲4
	Eskoziako Liberal Demokratak (LibDem)	178.238	7,8	-0,1	4	+2	119.284	5,2	=	1	-2	5	▬
	Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia (UKIP)						46.426	2,0	+1,1	0	=
	Elkartasuna						14.333	0,6	+0,5	0	=
	Alderdi Kristaua	1.162	0,1	=	0	=	11.686	0,5	-0,3	0	=
	Altxa-Eskoziako Aliantza Ezkertiarra (RISE)						10.911	0,5	n/a	0	=
	Emakumeen Berdintasunaren Alderdia						5.968	0,3	n/a	0	=
	Britainia Hobea-Alderdi Unionista						2.453	0,1	n/a	0	=
	Clydesdale eta Hego Eskoziako Independentea	909	0,0	n/a	0	=	1.485	0,1	n/a	0	=
	Animalien Ongizatearen Alderdia (AWP)						1.819	0,1	n/a	0	=
	Eskoziako Alderdi Libertarioa	119	0,0	n/a	0	=	1.686	0,1	n/a	0	=
	Fronte Nazionala						617	0,0	=	0	=
	Britainiako Alderdi Komunista (CPB)						510	0,0	=	0	=
	Sindikalisten eta Sozialisten Koalizioa (TUSC)	3.540	0,1	n/a	0	=
	Independenteak	6.011	0,3	-0,3	0	=	4.420	0,2	=	0	-1	0	▼1
Boz baliogabeak		9.215	0,4	+0,1			3.812	0,2	-0,1
Guztira		2.288.369	100		73		2.289.564	100		56		129