Zirkuitu-labur
Zirkuitu-laburra edo kortozirkuitua zirkuitu elektriko, gailu elektriko edo linea elektriko batetik korronte elektriko handiegia igarotzen denean gertatzen den akatsa da. Potentzial desberdindun puntu biren artean inpedantzia elektriko nulu edo txikiegia egoterakoan gertatzen da, eta orokorrean kalteak sortzen dira, batzuetan larriak izan daitezkeelarik.
Zirkuitu-laburrak, orokorrean, korronte elektrikoa zuzenean fasetik neutro edo lurrera igaro daitekeenean, bi faseren artean zuzenean igaro daitekeenean edo korronte zuzeneko zirkuituetan polo batetik bestera zuzenean igaro daitekeenean gertatzen dira, bidean kargarik aurkitu gabe. Hau gertatzeko arrazoi desberdinak egon daitezke:
- Zirkuitu bat muntatzerakoan konexioak era okerrean egin direlako, korrontea kargarik aurkitu gabe igarotzea ahalbidetuz. Zirkuitua hornidura elektrikora, baterietara edo edozein tentsio iturrira konektatzerakoan zirkuitu-laburra gertatzen da.
- Funtzionamenduan dagoen zirkuito bateko eroale elektrikoek isolamendu akatsak izaterakoan, tentsio desberdindun eroale bi kontaktuan jarriz, edo tentsio desberdindun eta isolatu gabeko elementu bi istripuz kontaktuan jartzerakoan.
- Eroale elektriko bi likido eroalean murgiltzerakoan, ur gazitan adibidez.
- Aireko lineatan, haizearen edo beste zerbaiten eraginez linea bi kontaktuan jartzerakoan.
- Elementu biren harteko tentsioa oso haundia denean, ez da beharrezkoa hauek kontaktu zuzenean jartzea: puntu batera hurbiltzerakoan, arku elektrikoa sor daiteke.
Zirkuitu-labur batek sortu ditzakeen kalteak txikiagotu edo ekiditeko, fusibleak, etengailu magnetotermikoak, babesdun elikatze-iturriak edo beste neurri batzuk erabili daitezke, bai zirkuitu-laburra jasaten duen elementua babesteko, zein suteak edo pertsonei eragindako kalteak ekiditeko.
- Fusiblea sakrifiziozko elementu bat da, gainkorronte bat badago fusiblea bera erre dadin beste elementu batzuk kaltetu aurretik.
- Etengailu magnetotermikoa etengailu berezi bat da, korronte elektriko bat maila jakin bat baino handiagoa bada zirkuitua ireki egiten duena.
- Elikatze-iturri batzuk, elikatzen duten kargak korronte maila jakin bat baino gehiago eskatzen badute korrontea mugatu edo eten egin dezakete.
Babes neurririk ez badago, edo babes neurria ez bada nahikoa, zirkuitu-laburrak, Joule efektua dela eta, korrontea igarotzen den parteen berotzea eragingo du. Berotze honen eraginez, kableen isolamendua erre, eta beste parte batzuen erretzea gerta daiteke. Batzutan, erretako parteek sua har dezakete, eta sute bat eragin. Bestalde, arku elektriko bat sortzen bada, honen beroaren eraginez inguruko erregaiek su-hartzea ere gerta daiteke. Honetaz gain, erretako elementuek deformazioak ere jasan ditzakete. Bateria elektriko batek zirkuitu-laburra jasaten badu, zirkuituan eragindako kalteez gain bateria bera ere berotu egingo da, leherketa bat gerta daitekeelarik, edo hidrogeno-gas eta elektrolitoen —azido edo basea— isuria, honek azaleko erredurak, itsutasuna eta heriotza ere eragin dezakeelarik.
Ohmen legea eta Joule efektua aldatu
Zirkuitu-laburra Potentzial desberdindun puntu biren hartean inpedantzia elektriko nulu edo txikiegia izaterakoan gertatzen da. Ohmen legearen arabera,
tentsio batentzako, erresistentziak zerorako joera duen neurrian, intentsitate elektrikoak infinurako joera izango du.
Joule efektua dela eta,
zenbat eta intentsitate handiagoa askatutako beroa handiagoa da. Honela, zirkuitu-laburrak bero kopuru handia askatzen du denbora gutxian, honek sor ditzakeen kalte guztiekin.
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q206907
Multimedia: Short circuit / Q206907
