Uraren arazketa

Urak kontsumorako edo kontsumitu ondoren ingurunera itzultzeko behar dituen ezaugarriak bermatzeko eragiketa fisiko, kimiko edo biologikoen multzoa

Uraren arazketa uraren kalitatea hobetzen duen edozein prozesu da, azken erabilera zehatz baterako egokia izan dadin. Azken erabilera edatekoa, industriako ur hornidura, ureztatzea, ibaiaren emaria mantentzea, ura aisialdia edo beste hainbat erabilera izan daitezke, ingurumenera segurtasunez itzultzea barne. Uraren arazketak kutsatzaileak eta nahi ez diren osagaiak kentzen ditu, edo haien kontzentrazioa murrizten du, ura nahi den azken erabilerarako egokia izan dadin. Tratamendu hau funtsezkoa da gizakien osasunerako eta gizakiak edateko zein ureztatzeko erabilerari etekina ateratzeko aukera ematen dio.

Araztegia

Motak aldatu

Edateko uraren arazketa aldatu

Uraren kutsadura, batez ere, enpresek tratatu gabeko hondakin-uren isurketek eragiten dute. Hainbat enpresatako isuriak, kutsatzaile-maila desberdinak dituztenak, ibaietara edo beste baliabide hidrikoetara isurtzen dira. Hondakin-urek kutsatzaile organiko eta ez-organikoen proportzio handia izan dezakete hasierako isurketan. Industriek hondakin-urak sortzen dituzte fabrikazio prozesuen ondorioz, papera eta orea, ehungintza, produktu kimikoak eta hozte-dorreak, galdarak eta ekoizpen-lerroak bezalako korronteen ondorioz. [1]

 
Edateko uraren arazketako ohiko prozesuak

Edateko ura ekoizteko tratamenduak kutsatzaileak ezabatzea eta/edo ur gordinari kalte egin diezaiokeen edozein mikrobio desaktibatzea dakar, giza kontsumorako behar bezain ur garbia ekoizteko, epe laburrean edo luzean osasunerako ondorio kaltegarririk eragin gabe. Oro har, mikrobio-arrisku handienak gizakien edo animalien gorotzekin (hegaztiak barne) kutsatutako ura irenstearekin lotuta daude. Gorozkiak bakterio patogenoen, birusen, protozooen eta helmintoen iturri izan daitezke. Mikrobio-patogenoak ezabatzea edo suntsitzea funtsezkoa da, eta, eskuarki, agente kimiko erreaktiboak erabiltzen dira, solido esekiak, esaterako, bakterioak, algak, birusak, onddoak eta mineralak kentzeko, burdina eta manganesoa barne. Robert Gordon Unibertsitateko Linda Lawton irakaslearen taldearen ikerketa. Anobakterioen detekzioa hobetzeko lanean ari da Aberdeen.[2] Substantzia horiek oraindik ere kalte handiak eragiten dizkiete ura arazteko sistema eraginkorrik ez duten zenbait herrialde ez garaturi.

Uraren kalitatea bermatzeko hartu diren neurriak, uraren tratamenduari ez ezik, tratamenduaren ondoren garraiatzeari eta banatzeari buruzkoak dira. Beraz, ohikoa da hondakin-desinfektatzaileak tratatutako uretan mantentzea, banaketan kutsadura bakteriologikoa kentzeko eta hodiak garbi mantentzeko.[3]

Etxeko jabeei ematen zaien ura, hala nola txorrotako ura edo beste erabilera batzuk, erabili aurretik trata daiteke, askotan lineako tratamendu bat erabiliz. Tratamendu horietan ura bigundu edo ioiak trukatu daitezke.

Hondakin-uren arazketa aldatu

Hondakin-uren arzketa hondakin-uretako kutsatzaileak ezabatzen dituen prozesua da, eta uraren ziklora itzul daitekeen efluente bihurtzen du. Uraren ziklora itzulitakoan, efluenteak inpaktu onargarria sortzen du ingurumenean, edo berrerabili egiten da hainbat helburutarako (ura berreskuratzeko). Tratamendu-prozesua hondakin-urak arazteko instalazio batean egiten da. Hondakin-ur mota bat baino gehiago tratatzen dira hondakin-urak arazteko instalazio mota egokian. Etxeko hondakin urei dagokienez (udal hondakin urak edo hondakin urak ere deitzen zaie), tratamendu plantari hondakin-uren araztegia esaten zaio. Industriako hondakin-uren tratamendua industria-hondakin-uren tratamendu bereizi batean egiten da, edo araztegi batean (normalean aurretratamenduren bat egin ondoren). Hondakin-uren araztegi mota gehiago Nekazaritzako hondakin-uren tratamendua eta lixibiatuen araztegiak daude.

Hondakin-uren arazketan erabili ohi diren prozesuen artean, faseak bereiztea (adibidez, sedimentazioa), prozesu biologiko eta kimikoak (adibidez, oxidazioa) edo leuntzea daude. Hondakin-uren araztegietako azpiproduktu nagusia normalean hondakin-uren araztegi batean edo beste batean tratatu ohi den lohi mota bat da. Biogasa beste azpiproduktu bat izan daiteke tratamendu anaerobioko prozesuak erabiltzen badira. Araztutako hondakin-urak berrerabili daitezke ur berreskuratu gisa. Hondakin-uren tratamenduaren helburu nagusia tratatutako hondakin-urak modu seguruan bota edo berrerabili ahal izatea da. Hala ere, tratatu aurretik, botatzeko edo berrerabiltzeko aukerak kontuan hartu behar dira, hondakin-uren tratamendu-prozesu zuzena erabiltzeko.

Industriako uren arazketa aldatu

Uraren tratamendua uretan oinarritutako industria-prozesu gehienak optimizatzeko erabiltzen da, hala nola berokuntza, hoztea, prozesatzea, garbiketa eta irakuzketa, funtzionamendu-kostuak eta -arriskuak murrizteko. Ura gaizki tratatuz gero, urak hodien gainazalekin eta ura duten ontziekin elkarreraginean jardun dezake. Lurrun-galdarak handitu edo hedatu egin daitezke, eta depositu horiek esan nahi dute erregai gehiago behar dela ur kantitate bera berotzeko. Hozte-dorreak ere handitu eta hedatu egin daitezke, baina, tratatzen ez badira, izan dezaketen ur bero eta zikinak bakterioen hazkundea sustatuko du, eta legionarioaren gaixotasuna ondorio txarra izan daiteke. Uraren tratamendua fabrikatutako produktuarekin kontaktuan jartzen den uraren kalitatea hobetzeko ere erabiltzen da (adibidez, erdieroaleak) eta/edo produktuaren parte izan daiteke (adibidez, edariak, farmazia-produktuak). Kasu horietan, ura gaizki tratatzeak produktu akastunak sor ditzake. Kasu askotan, prozesu bateko efluente-ura egokia izan daiteke beste prozesu batean berriz erabiltzeko, tratamendu egokia ematen bazaio. Horrek kostuak murriztu ditzake ur-kontsumoaren tasak murriztuz, efluenteak ezabatzeko kostuak murriztuz bolumena murriztuz eta birziklatutako hondakin-uretan beroa berreskuratzearen ondoriozko energia-kostuak murriztuz.

Erreferentziak aldatu

  1. (Ingelesez) Singh, N. B.; Nagpal, Garima; Agrawal, Sonal; Rachna. (2018-08-01). «Water purification by using Adsorbents: A Review» Environmental Technology & Innovation 11: 187–240.  doi:10.1016/j.eti.2018.05.006. ISSN 2352-1864..
  2. (Ingelesez) Linda Lawton – 11th International Conference on Toxic Cyanobacteria. .
  3. Chlorine. Drinking water inspectorate.

Kanpo estekak aldatu