Polea
Polea edo txirrika (batzuetan trokola ere deitua) indarra transmititzeko balio duen makina sinplea da. Gurpil ildoduna da, eta bertatik hari edo soka bat igarotzen da. Sokaren alde batean igo nahi dena jartzen da, eta beste aldetik indarra egiten da. Aparailuak sortuz, indarra gutxiagotu daiteke, eta, aldi berean, igoera edo jaitsiera moteltzen da.
Polearen erabileraren lehen aztarnak K.a XX-XIX. mendekoak dira, eta Antzinako Egipton topatu dira. Lehen erreferentzia idatziak K.a I. edo II. mendekoak dira, Arkimedesi buruzkoak. Heron Alexandriakoak, K.o. I. mendean, polea sei makina sinpleetako bat bezala sailkatu zuen.
Diseinua eta OsagaiakAldatu
 |
Artikulu edo atal hau ez dator bat formatu hitzarmenekin. |
 |
Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu. |
Poleek sinplekoak eta modu zorrotzak diren diseinuak dituzte. Haiek, gutxienez bi adar dituzte, baina ezinbestekoa da gutxienez bat hartzeko aukera izatea. Poleak metal, plastiko edo komposito materialak izan daitezke, eta hurrengo osagaiak dituzte: adar-leihoa, eremua eta axea.
Motibazioa eta FunkzioaAldatu
Poleak motibazio mekanikoak dira, biraketa mekanismoak erabiliz indar eta abiadura birakaera transmititzeko. Haiek erabiltzen dira eragileen mekanizazioan, biraketa sistemaetan, konbertsio energetikoan eta eragile mekanikoetan. Poleek funtzio sinplea dute: indar aplikatzen dagoeneko polearen biraketa bidez, indar hori aldatzea ahalbidetzen dute.
Mota eta AdarrakAldatu
Poleak hiru mota nagusitan aurki daitezke: fija, mugikorra eta finkoa. Fija poleak ezin dira mugitu eta oinarrituta geratzen dira. Mugikor poleek gora-behera mugitzen dira, eta funtzionamendua aldatzeko aukera ematen dute. Finko poleek ere, gora-behera mugitu daitezke, baina funtzionamendua aldatzeko aukera gutxi daukate.
Poleek adar bat edo hiru adar dituzte, eta adar-kopurua polearen errendimendua eta biraketa-abisua moldatzen ditu. Poleen adarrak zuzentasuna eta kontaktua bermatzen dute, biraketa egokia eta segurua ahalbidetzen duten leku egokian egotea bermatuz.
Aplikazioak eta AbiaduraAldatu
Poleak oso erabilia dira aplikazio anitzetan, adibidez, industriako makinetan, landareak jantziko dituzten mekanismoetan, izoztuko instalazioetan eta abar. Poleek ahalbidetzen dute indararen eta abiaduraren transmisioa, eta polearen diseinua eta adar-kopurua aplikazioaren eskaerak eta errendimendu-aldaketa kontuan hartuz aldatu daitezke. Polearen abiadura bereizketa ondo kudeatu behar da, adar-kopurua eta oinarriaren zuzentasuna kontuan hartuz Segurtasuna
MotakAldatu
Polea sinple finkoaAldatu
Polea sinple finkoak edo txirrika finkoak indarra egiten den noranzkoa aldatzeko abantaila ematen du, baina ez du gutxiagotzen egin beharreko indarraren izaria edo neurria.
Polea sinple mugikorraAldatu
Polea sinple mugikorrean igo nahi dena poleara lotzen da eta sokaren mutur bat finkatzen da. Gero beste aldetik tiratuz bai polea bai eta pisua igotzen da aldi berean. Sokaren mutur finkoak indarraren zati bat eusten duenez, kanpotik egin beharreko indarra txikiagoa da.
Polea elkartuakAldatu
Polea sinple finko eta mugikorrak elkartuz sorturiko poleak dira. Indar-harreman ezberdintasun handiak sor daitezke polea elkartuen bidez. Mota horretakoak dira aparailuak edo polipastoak.
