Tximino infinitoen teorema

Tximino infinituaren teoremak dioenez, tximino batek teklak ausaz sakatzen baditu teklatu baten gainean denboraldi infinitu batez, ia ziuraski, azkenean, edozein testu idatzi ahal izango du. Ingelesek Shakespeareren Hamlet adibidetzat erabiltzen dute, tximinoek sortu dezaketen obraren adibide gisa. Hala ere, unibertso behagarria guztiz betetzen duten tximinoek Shakespeareren Hamlet bezalako lan oso bat idazteko probabilitatea hain da txikia, ezen unibertsoaren adina baino magnitude luzeagoko ehunka mila ordenako aldi batean gertatzeko probabilitatea oso baxua baita (baina teknikoki ez da zero). Testuinguru horretan, terminoa zentzu zehatza duen termino matematikoa da ia, eta "tximinoa" ez da tximinoa, ad infinitum letren ausazko sekuentzia baten sorkuntzaren metafora baizik.

Txinpantze bat idazteko-makina baten aurrean.

Jatorrizko ideia Émile Borelek planteatu zuen 1913an, Mécanique Statistique et Irréversibilité liburuan. Borelek esan zuen milioi bat tximino egunean hamar orduz mekanografiatuko balira, munduko liburutegirik aberatsenetako liburuetan jasotakoaren antzeko zerbait ekoiztea oso gertagaitza zela, eta hala ere, konparazio batera, are sinesgaitzagoa litzatekeela estatistikaren legeak bortxatuak izatea, azaletik bada ere. Borelentzat, tximinoen metaforaren helburua gertakizun izugarri gertagaitz baten tamaina irudikatzea zen.

1970aren ondoren, tximuen irudi ezaguna infinituraino hedatu zen, tximu kopuru infinitu batek denbora tarte infinitu batez mekanografiatuko balute testu irakurterraza sortuko zutela esanez. Baina bi infinituetan tematzea gehiegizkoa da. Idazmakina baten gainean tekleo infinituki exekutatuko lukeen tximu hilezin bakar batek edozein testu idatz lezake, gainera, testu guztiak infinitu aldiz sortuko lirateke.

Kanpo estekak

• Datuak: Q487132