Jeannette Rankin
| 👶 Jaiotza 1880ko ekainaren 11 Missoula |
💀 Heriotza 1973ko maiatzaren 18a Carmel-by-the-Sea |
🔨 Lanbidea politikari |
📷 Argazkiak ikusi |
Jeannette Pickering Rankin (Montana, Ameriketako Estatu Batuak, 1880ko ekainaren 11 – Kalifornia, Ameriketako Estatu Batuak, 1973ko maiatzaren 18a) politikaria eta emakumeen eskubideen aldeko aktibista izan zen. Kargu federal bat izan zuen lehenengo emakumea izan zen. Lehen emakumea izan zen Ameriketako Estatu Batuetako Ordezkarien Etxerako hautatua izaten. Lehen Mundu Gerra zela eta, bera izan zen bakarrenetakoa, beste 50 legegilerekin batera, 1917an Alemaniari gerra deklaratzearen aurka bozkatu zuena. Bigarren Mundu Gerran ez sartzeko botoa eman zuen bakarra izan zen biltzarrean. Vietnamgo Gerraren aurkako erresistentzia gidatu zuen.
1902an graduatu zen.
Lana aldatu
Graduatu zenetik bi urtera New Yorkera joan zen bizitzera, han lan soziala egin zuen. Gero Seattlera (Washington) aldatu zen, eta hango unibertsitatean mugimendu sufragista antolatu zuen. Rankinek 1914an emakumeek botoa emateko eskubidea lortzeko borrokan.
1916ko azaroaren 7an, Montana estatuko alderdi errepublikanoak ordezkarien ganberako kide izendatu zuen, AEBetako kongresuko lehen emakumezko kidea izanik. 1917ko apirilaren 6an, Ordezkarien Ganberako bere aldia amaitu baino lau egun lehenago, Etxe Zurian Lehen Mundu Gerrara sartzearen alde bozkatu zuen. 1918an, porrot egin zuen kanpaina batean lan egiten hasi zen, Montana estatuaren ordezkari izendatu baitzuten Ameriketako Estatu Batuetako Senatuan. Ondoren, independente gisa aurkeztu zuen bere hautagaitza, eta horrek ere huts egin zuen. Bere ganberako garaia 1919 baino lehen amaitu zen, hurrengo 2 hamarkadetan Washington D.C.tik kudeaketan lan egin zuen zenbait arrazoirengatik.
1918an eta 1919an, estatuaren baliabideak eta erreserba-funtsak emateko legeria bat sartu zuen, osasun-kliniketarako, ama-hezkuntzarako eta nazioan haurren hilkortasuna murrizteko programetarako. Kontsumitzaileen Liga Nazionalerako idazkaria zen bitartean, Rankinek amaren eta haurren zaintza sustatzeko kanpaina egin zuen. Askatasun Zibilen aldeko Amerikako Batasunaren presidenteordea izan zen eta Bakearen eta Askatasunaren aldeko Emakumeen Nazioarteko Liga sortu zuen.
1940an kongresura itzultzeko aukeratua izan zen,
"Emakume gisa ezin dut onartu, eta edozein pertsona bidaltzea errefusatzen dut, botoa ez ematea". Hala ere, berak ez zuen aurkako botorik eman Alemaniari eta Italiari gerra deklaratu zienean Estatu Batuei, horren ordez, bertan bozkatu zuen.
Hurrengo 20 urteetan, Rankin munduan zehar ibili zen, Indiara maiz joan zen eta bertan Mahatma Gandhiren ikasketa bakezaleak ikasi zituen. Georgian eta Montanan etxeak izan zituen.
1960an eta 1970ean, bakezale, feminista eta eskubide zibilen aldekoen belaunaldi berri batek inspirazioa aurkitu zuen Rankinen, eta bere ahaleginak besarkatu zituen bere belaunaldiak ez zezan halakorik. Vietnamgo gerrari erantzuteko mobilizatu zen berriro. 1968ko urtarrilean, Jeannette Rankin Brigadak, emakumeen bake-taldeen koalizioak, gerraren aurkako martxa antolatu zuen Washington, D.C.n, emakumeen ibilaldirik handiena izan zen 1913ko emakumeen sufragio-desfiletik.
Rankinek Union Station kapitolioara urratsetara 5000 parte hartzaile eraman zituen, emakumeak askatzeko mugimenduko aktibista-talde batek protesta bat sortu zuen Brigadaren protestaren barruan,