Trihalometano
Trihalometano esaten zaie CHX3 formula duten metanoaren deribatu trihalogenatuei, hots, metanoaren lau hidrogeno atomoetako hiru halogeno batez ordezkatuta dituztenei. Hiru halogeno-atomoak klase berekoak badira haloformo esaten zaie; adibidez, HCI3 iodoformoa da, HCBr3 bromoformoa eta HCCl3 kloroformoa[1].
| Trihalometano | |
|---|---|
| Konposizioa | karbono, hidrogeno eta halogeno |
| Mota | organohalogen compound (en)  eta halomethane (en) |
| Identifikatzaileak | |
| MeSH | D022882 |
Disolbatzaile edo hozgarri gisa usatzen dira. Halaber ingurugiro-poluitzaileak dira eta asko kartzinogenotzat jotzen dira.
Trihalometaboak naturalki ere sor daitezke. Alga batzuk esaterako kloroformoa ekoizten dute. Ura edateko modukoa izateko kloratzen denean kloroak materia organikoarekin erreakzionatzen du triahalometanoak sortuaz. Kartzinogeno potentziala badira ere, Munduko Osasun Erakundeak ura tratatzeak ekar lezakeen kaltea tratatu gabea edatea ekarriko zukeena baino askoz txikiagoa dela kontsideratzen du eta ez du kaltegarritzat jotzen. MOEren arabera, ur tratatua 70 urtez jarrian kontsumitzearen ondorioz minbizia garatzeko aukera 100.000 biztanleko 1ekoa da[2].
Trihalomentanorik ohikoenak (pisu molekurraren arabera ordenatuta) aldatu
| Formula | Izen arrunta | IUPAC izena | Egitura |
|---|---|---|---|
| CHF3 | fluoroformo | trifluorometano |
|
| CHClF2 | klorodiflurometano | klorodiflurometano |
|
| CHCl3 | kloroformo | triklorometano |
|
| CHBrCl2 | bromodiklorometano | bromodiklorometano |
|
| CHBr2Cl | dibromoklorometano | dibromoklorometano |
|
| CHBr3 | bromoformo | tribromometano |
|
| CHI3 | iodoformo | triiodometano |
|
Erreferentziak aldatu
- ↑ «ZT Hiztegi Berria» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
- ↑ «Capítulo» tierra.rediris.es (Noiz kontsultatua: 2022-03-05).
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q127488
Multimedia: Trihalomethanes / Q127488
