Silhak
Silhak (koreeraz: 실학) Konfuzianismo berritzeko Korean sortutako mugimendua da. Bere aktibitate nagusia XVIII. menden kaotikoan eman zen.[1]
Etimologia aldatu
Silhak Koreako Konfuzio gizarte erreforma mugimendua izan zen Joseon dinastian. Sil "benetakoa" edo "praktikoa" esan nahi du, eta Hak-ek "ikasketak" edo "ikastea" esan nahi du.
Garai historikoa aldatu
Neokonfuzianismoaren izaera gero eta metafisikoagoari erantzunez garatu zen. Neokonfuzianismoak Korean XVII. mende amaieratik XIX. mende hasierara bitartean gertatzen ari ziren nekazaritza, industria eta politika aldaketa bizkorretatik aldenduta zirudien. Silhak konfuzianismoaren irakaskuntzen jarraipen "akritikoari" eta neokonfuzianismoaren "formalismo" eta "erritualari" hertsiki atxikitzeari aurre egiteko sortu zen. Silhakeko aditu gehienak boteretik baztertutako fakziokoak ziren. Beste batzuk pozik ez zeuden akademikoak ziren, erreforma eskatzen zutenak. Konfuzianismo enpiriko baten alde egin zuten, maila praktikoan giza gizartearekin erabat kezkatuta.[2]
Garrantzia aldatu
Silhaken defendatzaileek Konfuzioko gizarte-egitura zurruna erreformatzea, nekazarien egoera zaila arintzeko nekazaritza-erreformak egitea, Korearen nortasuna eta kultura nazionala sustatzea, zientziaren azterketa bultzatzea eta atzerriko herrialdeekin teknologia-trukea defendatzea proposatu zuten. Silhakeko akademikoek gizarte-arazoetarako ikuspegi errealistak eta esperimentalak erabili nahi zituzten, herriaren ongizatea lortzeko. Giza berdintasuna sustatu zuten eta Korean zentratutako ikuspegi baterantz mugitu ziren. Silhak eskolari Korea moderno bat sortzen laguntzea egozten zaio.[3]
Jarraitzaile nagusiak aldatu
- Yi Ji-ham, 1517–1578.
- Kim Yuk, 1580–1658.
- Yi Su-gwang.
- Yu Hyeong-won, 1622–1673.
- Yi Ik, 1681–1764.
- Ahn Jeong-bok, 1712–1791.
- Yun Hyu, 1617–1680.
- Park Se-dang, 1629–1703.
- Yu Su-won, 1694–1755.
- Park Ji-won, 1737–1805.
- Sin Gyeong-jun, 1712–1781.
- Wi Baek-gyu, 1727–1798.
- Hong Dae-yong, 1731–1783.
- Yi Deok-mu, 1741–1793.
- Pak Je-ga, 1750–1815
- Kim Jeonghui, 1786–1856.
- Jeong Yak-yong, 1762–1836.
- Seo Yu-gu 1764-1845
- Choi han-ki 1803-1877
Erreferentziak aldatu
- ↑ https://www.britannica.com/topic/Silhak
- ↑ Encyclopedia of Korean Folk Literature. ISBN 9788928900848[1]
- ↑ Religion and social formation in Korea: minjung and millenarianism - Google Books[2]
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q1036586
