Mariela Muñoz
Mariela Muñoz, La Gigante (Lules, Tucuman, 1943ko abenduaren 24a - Quilmes, Buenos Aires, 2017ko maiatzaren 5a) ekintzaile eta politika argentinarra, Estatu Argentinarrak ofizialki aitortutako lehen emakume transexuala izan zen.[1]
| Mariela Muñoz | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Lules (en)  , 1943ko abenduaren 24a |
| Herrialdea |  Argentina |
| Heriotza | Ezpeleta (en) , 2017ko maiatzaren 5a (73 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | aktibista |
Biografia aldatu
Mariela Muñoz 1943ko abenduaren 24an jaio zen Argentinako Tucuman probintziako Lulesen. Hala ere, haurtzaroaren zati handi bat Quilmesen igaro zuen, familia hara joan baitzen bizitzera.
16 urterekin independizatu eta haurrak, nerabeak eta ama ezkongabeak zaintzen hasi zen. Bereziki, amak utzitako haurrak zaintzen zituen batez ere, edo prostitutek zaintzen zituztenak [2]
1981ean, Muñoz Txilera joan zen baginoplastia egitera, Guillermo Mac Millan doktoreak egin zion.[2][3] 1993ko abenduan, Quilmeseko adingabeen epaile batek haur gisa hezi zituen hiru umeren zaintza kentzea erabaki zuen. Legezko borroka baten ondoren, urtebeteko kartzela-zigorra ezarri zioten.[1] Hala ere, justizia-erabaki horren ondorioz sortutako eztabaidak, hau da, emakume batek haurrak hazi ahal izatearen inguruko eztabaidak, pertsona transexualen eskubideen ikusgarritasunari lagundu zion.[2]
1997ko maiatzaren 2an, Mariela izan zen Argentinak ofizialki onartutako lehen emakume transexuala. NANean Leonardo jaiotza izena eta sexua aldatzea lortu zuen. INADI,[4] Diskriminazioaren, Xenofobiaren eta Arrazakeriaren aurkako Institutu Nazionalaren babesa izan zuen. Erakunde hori, hain zuzen ere, estatu-mailako erakundea izan zen, eta aholkulari izatera pasatu zen. 2002an INADIk "Urteko emakume" izendatu zuen.[5] Onespen hori Marielak azterketa psikologikoa egin ondoren etorri zen. Azterketa horren arabera, bere sexu psikologikoa femeninoa zen haurtzarotik, eta, gainera, 1981ean generoa berresleitzeko egin zituen eragiketak "itzulezintzat" jo zituen.[1] Legezko errekonozimendu hori Argentinak Genero Identitatearen Legea onartu baino 15 urte lehenago gertatu zen, 2012an, eta aurrekari gisa balio izan zuen beste pertsona transexualen erreklamazioetarako.[2] Era berean, justiziak hazi zituen 17 haurretako batzuk edukitzeko baimena eman zion.[6]
2016an, Maria Audras zuzendariak Mariela Muñozen bizitza kontatzen duen Amor a paso de gigante dokumentala egin zuen.
Erreferentziak aldatu
Artikulu hau gaztelaniazko Wikipediako izen bereko artikulutik itzulitakoa da.
- ↑ a b c Agencia Télam. (7 de mayo de 2017). «Murió Mariela Muñoz, pionera en la lucha por los derechos de las personas transexuales» La Nación.
- ↑ a b c d Centenera, Mar. (11 de noviembre de 2017). «La ‘gigante’ Mariela Muñoz, pionera transexual y madre de 17 hijos» El País.
- ↑ Garabento, Lucas. (2018-11-17). «La lucha, el dolor y las conquistas de Mariela Muñoz, la mujer trans que crió 23 hijos» infobae.
- ↑ (Gaztelaniaz) Instituto Nacional contra la Discriminación, la Xenofobia y el Racismo. 2023-03-02 (Noiz kontsultatua: 2023-06-14).
- ↑ «Mariela Muñoz, la transexual que instaló el tema en los 90» www.lanacion.com.ar.
- ↑ «Murió Mariela Muñoz, la primera transexual en conquistar un DNI femenino» Clarín 7 de mayo de 2017.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q43882820
