Lankide:Bankarra/Charles Schepens

Charles L. Schepens, 1912ko martxoaren 13an jaio zen Mouscronen eta 2006ko martxoaren 28an hil zen Nahant-en (Massachusetts). Belgikako oftalmologoa da, geroago naturalizatua, eta lanbidean “kirurgia erretiniko modernoaren aitatzat” hartzen da.^[1]

Biografia aldatu

Gazte denbora aldatu

Mediku baten semea zen, eta medikuntza ikasketak amaitu eta armaden osasun zerbitzuan sartu zen, Alemaniak Belgika inbaditu zuenean 1940ko maiatzean. 1942an, Gestapotik ihesik, Schepens-ek Frantziara ihes egin zuen eta Erresistentzian konpromiso sendoa hartu zuen.

"Jacques Pérot" erresistentea eta Mendibeko zerrategia (Euskal Herrian) aldatu

Begikako erresistentziako kideentzat Pirinioetako muga pasatzeko bide baten bila zebilela, Mendiben (Euskal Herria), Iratiko basotik gertu, Espainiarekin muga egiten duen eremuan, Jacques Pérot izenarekin, baso-ustiapenari ekin zion, eta zenbait urte lehenago abandonatutako zerrategia eta hornikuntza-kablea jarri zituen martxan.

Kolaboratzaile-plantak eginez, Pérot jaunak alemanak eta bertako euskaldunak engainatu zituen, Manex Saroxar euskal artzainaren laguntzarekin.^[2] Informazio-dokumentuak eta iheslariak bestaldera pasatzeko sare bat antolatu zuen, halako eraginkortasun eta diskrezio handiarekin, non historiak ahanzten ahalko baitzituen.

Atxiloketa baten ondoren, Iratiko sekretua argitara agertu zen, eta Schepensek, berriz ihes egin zuen, 1943an, emaztea eta haurrak Mendiben utzita; gerra amaitu zuen Ingalaterran, non mirariz erreskatatutako familiarekin bat egin baitzuen.

Ingalaterrara ihes egin ondoren, Londresko inteligentzia-zerbitzu britainiarrek Mendibeko operazio sekretuaren garrantziaren neurria hartu zuten. Pirinioetan barna ihes egin zuten milaka lagunen artean, ehun batek Charles Schepens doktoreari eta Jean Sarochar artzainari zor dio bizitza.

Le Chirurgien et le berger-Deux héros de la résistance au Pays basque, Meg Ostrum liburua, Aubéron argitaletxeak argitaratua (2011 eta 2021, berrikusirik eta emendaturik), ihes-sare horren historia kontatzen du.^[3]^[4]

Mundu osoan ezaguna den oftalmologoa aldatu

Estatu Batuetara emigratu zuen 1947an, eta Retina Foundation sortu zuen 1950ean, gaur egun Harvardeko Unibertsitateari lotua.

Abangoardiako ikerketa-zentro honen buru, berrikuntza kirurgikoak ugaritzen ditu. Zeharkako oftalmoskopio binokularraren asmatzailea (begiaren hondoa estereoskopikoki aztertzeko eta ikusmen binokularra aztertzeko erabiltzen den aparatua, "Schepens" izenekoa), erretinaren aireratzearen kirurgia modernoaren aita, oftalmologiaren mundu-mailako luxutasuna, desagertu egin zen Nahanten, erresistentzia ikusi eta handik 94 urtera.

Xalotasun handiz, Charles Schepens-ek ez zuen inoiz bere erresistentzia-iraganaz hitz egiten Estatu Batuetako ingurune medikoan, eta Euskal Herrira itzultzen zen aldizka, han Jean Sarochar eta haren lagunak aurkitzeko; dena ahazten zuen bere arrakastak eta munduan ezaguna zen oftalmologo gisa zuen ospea.