Lankide:Aanndeer/Proba orria
Joko aldatu
Jolasak kultura-sortzaile gisa aldatu
Jolasa gizartearen zati garrantzitsu gisa ere hartu behar da kontuan, helduarotik bizirik irauteko beharrezkoak diren oinarrizko ezagutzak eta trebetasun fisikoak irakasten baitizkigu. Hala ere, bizitzan zehar jolasten jarraitzen dugu, jolasaren helburua bere buruaren, subjektuaren eta jolasaren helburuaren mende dago. Gizartean jolasa garrantzitsua bihurtu da, ezagutza partekatzeko biderik onena delako, kultura sortuz. Jolasean giro sozialak eta jarrera lehiakorrak sortzen ditugu, eta gure espeziearen artean bizirauten laguntzen diguten jokabideak ikastea lortzen dugu.
Aipatzekoa da kultura sortzen duen jokoak izaera hori duela soilik baldin eta jokoak gizarte-giroak eta lehiarako jarrera sortzeko gaitasuna badu. Gizarte-loturak indartuko dituzten eta jakintza-trukea (akademikoak, kulturalak edo orokorrak) bultzatuko duten jokabideak sortzeak kultura gehiago sortzen du, eta, horrela, kultura indibidual bakoitzak izan ditzakeen mugak hausten dira. Eboluzioaren terminoak berak esan nahi du bi elementu edo gehiago nahastu behar direla elementu berri bat sortzeko. Laburbilduz, jokoak jendea biltzea lortzen badu, dagoeneko kultura-sortzaile gisa zehazten da.
Adibide arruntago bat hartuta, munduan zehar dauden hezkuntza-sistema askok, gaur egun, dinamika ludikoagoak aplikatzen dituzte hezkuntza-erakundeetan, teknologiaren eta gizartearen bilakaera dela eta. Gaur egun, haurrek eta helduek hobeto ikasten dute modu praktikoagoan eta ludikoagoan, ikasteko jokabide negatiboak saihestuz. Jolasak arina eta asperrik gabea izan behar du, ikasketa "ludikoarekiko" grina pizten duten ikasleak sortzeko eta plazer gisa ikusteko, betekizun baten ordez.
Jokoaren osaera aldatu
- Helburu bat.
- Arauak.
- Tresnak edo osagaiak.
- Erronka.
- Elkareragina
Ondorioak aldatu
Jolasa beharrezkoa da gizakientzat, eta garrantzi handia du gizarte-esparruan, zenbait gizarte-jokabide entseatzeko aukera ematen baitu; era berean, tresna baliagarria da adimen-gaitasunak, mugimendu-gaitasunak edo afektibitate-gaitasunak eskuratzeko eta garatzeko, eta hori guztia gustura egin behar da, inolako betebeharrik sentitu gabe, eta, jarduera guztietan bezala, horretarako denbora eta espazioa behar da.
Joko motak aldatu
Herri-jokoak aldatu
Herri-jokoak oso lotuta daude herri xehearen jarduerekin, eta denboran zehar gurasoetatik seme-alabetara igaro dira. Jolas horietatik, gehienetan ez da jatorria ezagutzen: gizakiak jolasteko duen beharretik baino ez ziren sortu, hau da, jarduera espontaneoak, sortzaileak eta oso motibatzaileak dira.
Bere araudia oso aldakorra da, eta eremu geografiko batetik bestera erraz alda daiteke; are gehiago, praktikatzen den tokiaren arabera izen desberdinekin ezagut daitezke.
Herri-jokoek arau gutxi eta normalean errazak izaten dituzte, eta horietan era guztietako materialak erabiltzen dira, eta ez dute jolasak espezifikoak izan behar. Guztiek dituzte beren helburuak eta gauzatzeko modu jakin bat: objektu bat jazartzea, leku jakin batera jaurtitzea, lurralde bat konkistatzea, objektu bat kontserbatzea edo irabaztea, etab. Haren praktikak ez du garrantzirik jokotik harago, ez dago instituzionalizatuta, eta dibertitzea da helburu nagusia.
Denborarekin, batzuk oso laguntza garrantzitsua bihurtu dira Gorputz Hezkuntzako[1] klaseen barruan, gaitasun fisikoak eta gaitasun motorrak garatzeko edo beste jolas eta kirol batzuen oinarri izateko.
Herri-jolasak ikasgelako hezkuntza-tresna gisa erabil daitezke hainbat ikasgaitan, haien erretailuetan, abestietan edo letretan garai bakoitzeko ezaugarriak ikusten baitira. Tipologia hori estrategia dibertigarria izan daiteke, bertan egiten duten pertsonek ondo pasatzearekin batera ikasten baitute.
Joko tradizionalak aldatu
Belaunaldiz belaunaldi transmititu diren joko ospetsuak dira, baina jatorria oso garai urrunetan dute.
Gurasoetatik seme-alabetara igarotzeaz gain, haien kontserbazioan eta zabalkundean zerikusi handia izan dute denboraren poderioz ez galtzeaz arduratu diren erakunde eta entitateek. Oso lotuta daude herrialde, lurralde edo nazio baten historiarekin, kulturarekin eta tradizioekin. Arauak antzekoak dira, edonon garatzen direla ere.
Jolasetako materiala espezifikoa izaten da, eta oso lotuta dago zonarekin, ohiturekin, baita bertan garatzen ziren lan-eskolekin ere.
Praktikanteak klubetan, elkarteetan eta federazioetan antolatuta egoten dira. Txapelketa ofizialak eta lehiaketa gutxi gorabehera arautuak daude.
Joko tradizional horietako batzuk, denborarekin, kirol tradizional bihurtu ziren, eta, beraz, lurralde edo herrialde bateko biztanleen artean duten ospea beste kirol konbentzional batzuen ospearekin lehiatzen da. Adibide batzuk: petanka, txitoa, boloak, igela, etab.[2]
Haur-jolasak aldatu
Joko funtzionala edo ariketa jokoa 0-2 urte bitartean. Ekintzak errepikatzean datza, berehalako emaitza lortzearen atseginagatik. Hauek dira joko funtzionalaren onurak:
- Zentzumen garapena.
- Mugimenduak eta joan-etorriak koordinatzea.
- Oreka estatikoa eta dinamikoa garatzea.
- Haurtxoa inguratzen duen mundua ulertzea.
- Nork bere burua gainditzea
- Erreferentziazko helduarekiko gizarte-elkarreragina.
- Begi-eskuzko koordinazioa.
Mahai-jokoak aldatu
Mahai jolasak[3], tresna nagusi gisa taula bat erabiltzen da, zeinetan jokalarien egoera, baliabideak eta aurrerapena jarraitzen diren sinbolo fisikoak erabiltzen dira. Askok dadoak edo kartak ere inplikatzen dituzte. Esate baterako, partxisa.
Karta-jokoak aldatu
Karta-jokoek[4] karta-sorta bat erabiltzen dute tresna nagusi gida. Jokoaren arabera karta batzuk edo beste batzuk erabiltzen dira. Bestalde, kartak erabiltzen dituzten magia-joko batzuk ere badaude.
Bideo-jokoak aldatu
Bideo-jokoak[5] ordenagailu edo konputagailu batek kontrolatzen dituenak dira, joko batean erabiliko diren tresna birtualak sor ditzaketenak, hala nola kartak edo dadoak edo manipulatu daitezkeen mundu landuak.
Bideo-joko batek sarrerako gailu batzuk edo gehiago erabiltzen ditu, bai tekla eta joystick, teklatu, sagu, trackball edo beste edozein kontrolatzaileren konbinazio bat. Ordenagailuko jokoetan, erabilitako interfazeen bilakaeraren araberakoa da jokoaren garapena.
Batzuetan, ez dago jomugarik edo aurkakotasunik, eta horrek eztabaida sortu du helburu horiek "jolas" edo "jostailu" gisa hartu behar ote diren.
Interneteko konexioarekin joko berriak agertu dira; batzuek bezero bat behar dute eta beste batzuek nabigatzaile bat. Ordenagailu-jokoa gizarteko sektore guztietan banatu da, jolasteko modu tradizionala eraldatuz.
Flash bideo-jokoak (Adobe Flash) aldatu
Interneten eta konputazioaren aurrerapenarekin, bideo-jokoak gero eta ezagunagoak egin dira, Adobe Flash-en garatutako jokoak erreferentzia izanik. Flashek plataforma anitzeko bideojokoak garatzeko aukera ematen du, betiere Flash euskarria badu. Gainera, gailu mugikor askok sartu dute edo laster egingo dute teknologia honetarako euskarria.
Rol-jokoak aldatu
Rol-jokoak [6]joko mota bat dira, eta parte-hartzaileek jokoko pertsonaien papera hartzen dute. Jatorrian jolasa arkatzarekin eta paperarekin gidoi bat asmatzen zuten parte-hartzaile talde baten artean egiten zen. Elkarrekin, jokalariek beren pertsonaiak inplikatzen dituen istorioan lagun dezakete, agertokia sortuz, garatuz eta esploratuz, eguneroko bizitzako mugetatik kanpoko abentura batean. Dragons izan zen merkaturatu zen lehen rol-jokoetako bat, eta haren gaztelaniazko itzulpen ofizialek jatorrizko ingelesezko izenburua gorde zuten beti, nahiz eta jokalariek jokoaren ondoriozko serie animatua itzultzeko erabili zen izenburuagatik ere ezagutzen duten.
Joko didaktikoa aldatu
Gaur egun, pedagogoek funtsezko tresnatzat jotzen dituzte jolasak irakaskuntza-ikaskuntza prozesurako, ikasleen lan independentea areagotzeko eta jarduera praktikoko egoera problematikoak konpontzeko. Jokoak errealitatea esploratzeko modu berriak eta errealitatea lantzeko estrategia desberdinak eskaintzen ditu. Ikasleei mesede egiten die, arauetan oinarritutako gizarte batean bizi baikara. Gainera, jolasek aukera ematen diete hezitzaileei beren irudimena garatzeko, arazo baterako aukera askotan pentsatzeko, pentsatzeko modu eta estilo desberdinak aurkitzeko, eta jokabide-aldaketa errazten dute; gainera, talde-trukea errazten dute. Irudimenetik berreskuratzen du fantasia, eta helduengan haur-espiritua sortzen da; horri esker, berriz ere sortzen dira jakin-mina, xarma, harridura, bat-batekoa eta, batez ere, benetakoa dena, aurkezten zaizkigun egoeren aurrean erreakzionatzeko unean.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Errasti Urigoitia, Itziar; Ibañez, Irantzu. (2022-03-31). «Lehen Hezkuntzako ikasleen emozioak Gorputz Hezkuntzan» IKASTORRATZA.e-journal on Didactics: 72–91. doi:. ISSN 1988-5911. (Noiz kontsultatua: 2022-04-04).
- ↑ «Juegos tradicionales como estrategia pedagógica para fortalecer la identidad cultural» Sinergias Educativas 2022 doi:. (Noiz kontsultatua: 2022-04-04).
- ↑ Palomar Millán, Germán. Los juegos de mesa: creación y producción. Editorial de la Universidad de Granada (Noiz kontsultatua: 2022-04-04).
- ↑ 1888-1961., Valle-Arizpe, Artemio de,. (1953). Juego de cartas. Editorial Patria PMC 591190082. (Noiz kontsultatua: 2022-04-04).
- ↑ Fernández-Revelles, Andrés B.. (2018-02). «Sistemas de calificación de video juegos, revisión narrativa» ESPHA 2018 doi:. ISSN 2603-6789. (Noiz kontsultatua: 2022-04-04).
- ↑ José., Pérez López, Isaac. (2009). Salud, educación física y juegos de rol.. Wanceulen Editorial ISBN 978-84-9823-753-5. PMC 1007049525. (Noiz kontsultatua: 2022-04-04).