Konposatu inorganikoen nomenklatura

Konposatu inorganikoen nomenklatura Kimika inorganikoaren elementu eta konposatuen konposizioa, egitura eta formakuntzak aztertzen dituen kimikaren arloa da. IUPACek zenbait arau aholkatzen ditu kimika inorganikoaren konposatuaren izendapenari buruz; IUPACen liburuari, liburu gorria ere deitzen zaio. Idealki, edozein konposatuk izen bat izan beharko luke, zeinetik nahasketarik gabe formula kimiko bat atera daiteke.

Konposatu inorganikoak, gehienbat, metalez osatuta egon ohi dira (M + EzM) non M-n metal baten katioia izango genuke, eta EzM-ean, ez-metalikoa den atomo baten anioia. Hala eta guztiz ere, ez-metalez soilik osatutako konposatu ez-organikoak daude (SiO₂ adibidez). Horren arrazoia kimika organikoa karbono-karbono loturan oinarritzea da. Horregatik, ez-metalak ditugunean beste konposatu batzuk osatzen, kimika inorganikoaren barnean kokatzen ditugu.

Nomenklatura motak aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Nomenklatura kimiko»

Urteetan zehar, konposatu inorganikoak izendatzeko hainbat modu egon dira. Gaur egun IUPAC izeneko erakundeak aukeratzen du zein modutan idatzi behar den, edo zein hobesten duen. Nahiz eta modu asko egon konposatu inorganikoak izendatzeko, garrantzitsuenak 3 dira.

Nomenklatura sistematikoa aldatu

IUPACek hobesten duen izendatze-metodoa da. Nomenklatura mota honetarako, konposatuaren atomizitatea begiratu behar da, hau da, atomo berdinaren kopurua zenbatu behar da, eta horren arabera aurrizki bat erabili, ondoren konposatuaren izena jarriz.


Ordezkatzaile kopurua	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Aurrizkia	mono-	di-	tri-	tetra-	penta-	hexa-	hepta-	okta-	nona-	deka-

Adibidez:

${\ce {Na2[SO4]}}$ : Disodio tetraoxosulfatoa

Stock nomenklatura aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Stocken nomenklatura»

Nomenklatura mota hau ere IUPAKek onartzen du eta kasu honetan balentzia kopurua konposatuaren bukaeran idazten da zenbaki erromatarretan. Baina balentzia ezberdin bakarra izan dezakeen konposatua bada, ez dago idatzi beharrik zenbaki erromatarrez.

Adibidez:

${\ce {Al2O3}}$ : Aluminio oxidoa
${\ce {HgO}}$ : Merkurio (II) oxidoa
${\ce {FeCl2}}$ : Burdin (II) kloruroa
${\ce {FeCl3}}$ : Burdin (III) kloruroa

Nomenklatura tradizionala aldatu

Nomenklatura tradizionala edo klasikoa ez da IUPACek hobesten duena, gaur egun ditugun konposatu guztiak ezin baititu izendatu. Nomenklatura mota hau erabiltzeko, gure konposatuaren balentzia zenbakia jakin behar da, honen arabera izen ezberdina hartzen baitu.


Elementuak	Li Na K Rb Cs	Be Mg Ca Sr Ba	B Al Ga In Tl	C Si Ge Sn Pb	N P As Sb Bi	O S Se Te	F Cl Br I
Balentzia kopurua	+1	+2	+3	±4	±3,+5	-2,+4,+6	±1,+3,+5,+7

Balentzien taula horretan elementu gehienak daude, baina ez guztiak, batzuk salbuespenak baitira.

Behin oxidazio-egoera dakigula, izendatu egingo dugu; horretarako, atzizki eta aurrizkiak jakin behar dira.


Aurrizkiak	Atzizkiak
Hipo-	-oso
-	-oso
-	-iko
Per-	-iko

Gure konposatuak eduki ditzakeen balentzia kopuruaren arabera, ezberdin aukeratuko ditugu atzizki eta aurrizkiak.

Balentzia bakarra eduki ditzaketenak, beti -iko atzizkia erabiliko dute.
- ${\ce {K2O}}$ : oxido potasikoa
Bi balentzia ezberdin eduki ditzaketenak, -iko edo -oso atzizkiak erabil ditzake.
- ${\ce {FeCl2}}$ : kloruro ferrosoa
- ${\ce {FeCl3}}$ : kloruro ferrikoa
Hiru balentzia ezberdin eduki ditzaketenak, hipo--oso, -oso, -iko erabil ditzake.
- ${\ce {TiO}}$ : oxido hipotitaniosoa
- ${\ce {Ti2O3}}$ : oxido titaniosoa
- ${\ce {TiO2}}$ : oxido titanikoa
Lau balentzia ezberdin eduki ditzaketenak, hipo--oso, -oso, -iko, per--iko erabil ditzake.
- ${\ce {Br2O}}$ : anhidrido hipobromosoa
- ${\ce {Br2O3}}$ : anhidrido bromosoa
- ${\ce {Br2O5}}$ : anhidrido bromikoa
- ${\ce {Br2O7}}$ : anhidrido perbromikoa

Oxidoak aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Oxido»

Oxidoak konposatu inorganikoak dira, eta oxigeno eta beste konposatuez osatuak dauden. Oxigenoaren oxidazio-zenbakia kasu hauetan -2 da. Metal batekin lotuta baldin badago, oxido basikoa da. Berriz, ez-metal batekin baldin badago, oxido azidoa da.

Lehen azaldutako nomenklaturez gain, oxido mistoen nomenklatura daukagu:

${\ce {KNaO}}$ : potasio sodio oxidoa (Stock), potasio sodio oxidoa (sistematikoa) eta oxido potasiko sodikoa (klasikoa).
${\ce {Pb3O4}}$ : berun (II,IV) oxidoa, triberun tetraoxidoa eta oxido plumboso plumbikoa.

Oxido azidoa aldatu

Oxido azidoen ezaugarri nabarmenena uretan disolbatzerakoan oxoazido bihurtzen direla da. Adibidez: ${\ce {SO3 + H2O = H2SO4}}$ . Konposatu horiek ez-metal eta oxigenoz osatuta daude, zeinetan oxigenoa -2 oxidazio-zenbakia dauka, eta ez-metala beste oxidazio zenbakiren bat izan dezake (+1etik +5era joan daitezke).

Oxido basikoa aldatu

Oxido basikoak, bere izenak dion bezala, base bihurtzen dira uraren aurrean, hidroxido bihurtuz. Adibidez: ${\ce {Fe2O3 + 3H2O = 2Fe(OH)3}}$

Konposatu horiek katioi metaliko batez eta oxigeno anioiz osatuta daude, non oxigenoak -2 oxidazio zenbakia du, eta metalak oxidazio zenbaki positibo bat du.

Oxido mistoa aldatu

Oxido bikoitzak bi katioi edo gehiago nahasita dituen oxidoak dira. Kasu honetan, katioiak berdinak izan daitezke, baina balentzia-zenbaki ezberdinez osatuta dago ( ${\ce {Pb2O3 = PbO{+}PbO2}}$ ) edo bi katioi ezberdinez osatuta dago (KNaO)

${\ce {Pb2O3}}$ : berun (II,IV) oxidoa edo oxido plumboso plumbikoa

Superoxidoak aldatu

Superoxidoetan, oxigeno diatomikoaren balentzia -1 da ${\ce {(O2)^{-1}}}$ . Peroxidoak bezala, konposatu hauek ez dira oso egonkorrak. Adib: NaO₂

${\ce {NaO2}}$ : sodio superoxidoa

${\ce {Fe(O2)2}}$ : burdin (II) superoxidoa edo burdin disuperoxidoa

Ozonidoak aldatu

Ozonidoak, bere izena adierazten duen bezala, ozonoa daramate ${\ce {(O3^{-})}}$ . Normalean, metalekin lotzen dira.

${\ce {NaO3}}$ : sodio ozonidoa

${\ce {Fe(O3)2}}$ : burdin (II) ozonidoa edo burdin diozonidoa

Oxoazidoak aldatu

Oxido azido bati ur molekulak gehitzerakoan sortzen diren konposatuak, azidoak dira.


Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Adizio nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
${\ce {H2SO4}}$	Hidrogeno tetraoxosulfatoa (VI)	Dihidroxidodioxidosufre (VI)	Azido sulfurikoa
${\ce {H3PO4}}$	Hidrogeno tetraoxofosfatoa (V)	Trihidroxidooxidofosforo (V)	Azido fosforikoa edo azido ortofosforikoa
${\ce {HNO3}}$	Hidrogeno trioxidonitratoa (V)	Hidroxidotrioxidonitrogeno (V)	Azido nitrikoa

Peroxidoak aldatu

Sakontzeko, irakurri: «Peroxido»

Konposatuak oxigenoa -2 oxidazio-zenbakia izan ordez, -1 zenbakia badu peroxido bat da. Oxigenoaren ohizko oxidazio-maila ez denez, peroxidoak sortzen dira, hauek konposatu ezegonkorrak dira.

${\ce {H2O2}}$ : ur oxigenatua edo hidrogeno peroxidoa
${\ce {Na2O2}}$ : sodio peroxidoa

Hidroxidoak aldatu

Hidroxidoak oxido basikoen eta uraren arteko loturaz osaturiko konposatuak dira. Erraz bereizten dira hidroxilo taldea (OH^-) taldea izaten dutelako, horiek izendatzeko metal elektropositiboaren izena eman behar da eta ondoren hidroxilo.

${\text{Oxido basikoa}}+{\text{Ura}}\rightarrow {\text{Hidroxiloa}}$
${\ce {Na2O + H2O -> 2Na(OH)}}$

Konposatuak	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
${\ce {Li(OH)}}$	Litio hidroxidoa	Litio (I) hidroxidoa	Litio hidroxidoa
${\ce {Pb(OH)2}}$	Berun dihidroxidoa	Berun (II) hidroxidoa	Hidroxido plumbosoa
${\ce {Al(OH)3}}$	Aluminio trihidroxidoa	Aluminnio (III) hidroxidoa	Aluminio hidroxidoa

Konposatu horiek, uretan disolbatzen dira ioietan banatuz; alde batetik, metal katioiak eta, beste aldetik, hidroxilo taldeak. Baina prozesu hau itzulgarria da, berriro ere konposatua osatzea baitago.

Hidruroak aldatu

Hidrogenoaren konbinazio bitarrak lantzeko bideoa.

Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri euren gunean. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu hemen.

Hidruroak hidrogenoz eta beste elementu batez osaturiko konposatuak dira, elementu hori metala edo ez-metala bada, talde ezberdinetan banantzen dira.

Hidruro metalikoak aldatu

Hidruro metalikoak, izenak dioen bezala, hidrogenoz eta metal batez osatriko konposatu binarioak dira. Hidruro metalikoek duten bereizgarria hidrogenoaren balentzia da, kasu guztietan -1 balioa baita. Hidruroak izendatzeko, lehenengo metalaren izena esan behar da eta ondoren hidruro hitza.

${\text{Metala}}+{\text{Hidrogenoa}}\rightarrow {\text{Hidruro metalikoa}}$
${\ce {2K + H2 -> 2KH}}$

Konposatuak	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
${\ce {KH}}$	Potasio monohidruroa	Potasio hidruroa	Hidruro potasikoa
${\ce {NiH3}}$	Nikel trihidruroa	Nikel (III) hidruroa	Hiduro nikelikoa
${\ce {PbH4}}$	Berun tetrahidruroa	Berun (IV) hidruroa	Hidruro plumbikoa

Hidruro ez-metalikoak aldatu

Hidruro ez-metalikoak, hidrazido izenez ere ezagunak, hidrogenoz eta elementu ez-metalikoz osatuta daude, elementu ez-metalikoak kalkogenuro eta halogenuro taldekoak izanik.

Talde horietako elementuek osa ditzakete hidruro ez-metalikoak: S, Se, Te, F, Cl, I eta Br. Hidogenoa kalkogenuroekin bateratzean, kalkogenuroaren balentzia -2 da, berriz, halogenuroarekin bateratzean, -1. Konposatu horiek izendatzeko, bi era daude, alde batetik estatu puruan daudenak, eta bestetik disoluzio akuosoetan daudenak.

Estatu puruan daudenak gas egoeran egon ohi dira, eta hidruro ez-metalikoak direla esaten da. Beste aldetik, disoluzio akuosoan daudenak hidrazidoak dira, eta horiek hidruro ez-metalikoak uretan disolbatzean sortzen dira.

Konposatua	Estatu puruan	Disoluzio akuosoetan
${\ce {HCl}}$	Hidrogeno kloruroa	Azido klorhidriko
${\ce {HF}}$	Hidrogeno floruroa	Azido fluorhidrikoa
${\ce {HBr}}$	Hidrogeno bromuroa	Azido bromhidrikoa
${\ce {HI}}$	Hidrogeno ioduroa	Azido iodhidrikoa
${\ce {H2S}}$	Hidrogeno sulfuroa	Azido sulfhidrikoa
${\ce {H2Se}}$	Hidrogeno seleniuroa	Azido selenhidrikoa
${\ce {H2Te}}$	Hidrogeno teluroa	Azido telurhidrikoa

Hidruro nitrogenoideak aldatu

Hidruro ez-metaliko hauek konposatu binarioak dira, hidrogenoz eta ez-metalez osatuak, baina ez-metal hauek nitrogenoide taldekoak izanda. Konposatu hauek izendatzeko garaian, izen komuna esaten dugu normalean, baina badauka hidruro ez-metalikoak izendatzeko beste era bat ere. Hidruro ez-metaliko hauetan, hidrogenoa da konposatu elektronegatiboena.

${\text{Ez metal}}+{\text{Hidruroa}}\rightarrow {\text{Hidruro ez-metalikoa}}$
${\ce {N2 + 3H2 -> 2NH3}}$

Konposatua	Izen komuna	Izen zientifikoa
NH₃	Amoniakoa	Nitrogeno trihiruroa
PH₃	Fosfanoa	Fosforo trihidruroa
AsH₃	Arsanoa	Arseniko trihidruroa
SbH₃	Estibanoa	Antimonio trihidruroa
BiH₃	Bismutanoa	Bismuto trihidruroa
BH₃	Boranoa	Boro trihidruroa
B₂H₆	Diboranoa	Boro hexahidruroa
CH₄	Metanoa	Karbono tetrahidruroa
SiH₄	Silanoa	Silizio tetrahidruroa
GeH₄	Germanoa	Germanio tetrahidruroa

Boranoak aldatu

Boranoak, boroz eta hidrogenoz osaturiko konposatu bereziak dira, eta formula hau jarraitzen dute, B_nH_n+4. Konposatu hauek izendatzeko ez da betiko erregela erabiltzen, boro kopuruaren arabera izendatzen baita.

Konposatua	Izena
B_nH₃	Boranoa
B₂H₆	Diboranoa
B₃H₇	Triboranoa
B₄H₈	Tetraboranoa
B₁₀H₁₄	Dekaboranoa

Silanoak aldatu

Silanoak, boranoak bezala, konposatu bereziak dira hidrogenoz eta silizioz osatuak, eta formula hau jarraitzen dute, Si_nH_2n+2. Konposatuak izendatzeko boranoen formatu bera jarraitzen dute.

Konposatua	Izena
Si_nH₄	Silanoa
Si₂H₆	Disilanoa
Si₃H₈	Trisilanoa
Si₄H₁₀	Tetrasilanoa
Si₁₀H₂₂	Dekasilanoa

Germanoak aldatu

Germanoak, borano eta silano bezala bereziak dira, eta izendatzeko ere formatu bera dute. Germanoek ere formula berezi bat jarraitzen dute, Ge_nH_2n+2.

Konposatua	Izena
Ge_nH₄	Germanoa
Ge₂H₆	Digermanoa
Ge₃H₈	Trigermanoa
Ge₄H₁₀	Tetragermanoa
Ge₁₀H₂₂	Dekagermanoa

Gatzak aldatu

Gatzak azido eta baseen arteko erreakzioen ondorioz sortzen diren konposatuak dira. Katioi metaliko bat eta anioi ez-metaliko batez osatutako konposatuak dira gatzak normalean, nahiz eta beste mota askotariko egitura izan dezaketen. Gatzen barruan, gatz neutroak, gatz azidoak, gatz basikoak eta gatz mistoak ditugu.

Gatz neutroak aldatu

Gatz neutroak azido bat hidroxido batekin erreakzionatzerakoan sortzen diren konposatuak dira (erreakzioaren ondorioz ura ere sortzen da). Bi gatz neutro izan ditzazkegu: binarioak, hidrazido eta hidroxidoen baturaz sortzen direnak, eta ternarioak, oxoazido eta hidroxido baten baturaz sortzen direnak.

Gatz binarioen nomenklatura
Konposatua	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
NaCl	Sodio kloruroa	Sodio kloruroa	Kloruro sodikoa
CaF₂	Kaltzio difluoruroa	kaltzio fluoruroa	Fluoruro kaltzikoa
FeCl₃	Burdin trikloruroa	Burdin (III) kloruroa	Kloruro ferrikoa

Gatz ternarioen kasuan, oxoazidoen eratorriak dira; beraz, horien anioiek -iko, -oso, per- -iko eta hipo- -oso atzizki eta aurrizkiak erabili ordez, -ato, -ito, per- -ato eta hipo- -ito erabiltzen dituzte

Gatz ternarioen nomenklatura

Konposatua

Nomenklatura sistematikoa

Stock nomenklatura

Nomenklatura tradizionala

Na₃PO₄

Sodio tetraoxofosfatoa (V)

Sodio fosfatoa (V)

Sodio fosfatoa edo sodio ortofosatoa

CaSO₄

Kaltzio tetraoxosulfatoa (VI)

Kaltzio sulfatoa (VI)

Kaltzio sulfatoa

NaClO₄

Sodio tetraoxokloratoa (VII)

Sodio kloratoa (VII)

Sodio perkloratoa

Gatz azidoak aldatu

Gatz azidoak konposatu kuaternarioak dira, non azido poliprotiko baten protoi bat katioi metaliko bat ordezkatzen du. Konposatu horiek oxoazidoak bezala izendatzen dira, "hidrogeno" gehituz anioaren izenari.

Konposatua	Nomenklatura sistematikoa eta Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
NaHSO₄	Sodio hidrogenosulfatoa (VI)	Sodio sulfato azidoa
KHCO₃	Potasio hidrogenokarbonatoa (IV)	Potasio karbonato azidoa

Gatz basikoak aldatu

Kasu honetan, base baten hidroxidoak ordezkatzen dira partzialki azidoen anioiekin. Izendatzeko, lehenik, basearen metala izendatzen dugu, eta gero, azidoaren anioiari hidroxi- aurrizkia eransten diogu.

Konposatua	Nomenklatura tradizionala
MgCl(OH)	Magnesio hidroxikloruroa
CaNO₃(OH)	kaltzio hidroxinitratoa

Gatz mistoak aldatu

Gatz mistoetan, bi katioi ezberdin edo gehiagoz osatuak egon daitezke gatzak, eta katioi horiek hidroxilo ezberdinetatik datoz.

Konposatua	Nomenklatura tradizionala
NaKSO₄	Potasio sodio tetraoxosulfatoa
CaNaPO₄	Kaltzio sodio ortofosfatoa

Poliazidoak aldatu

Azido horien sorkuntzan, bi azido edo gehiago batzen dira, ur molekula bat galduz prozesuan.

Adibidea	Stock nomenklatura	Nomenklatura sistematikoa	Nomenklatura tradizionala
H₂S₂O₇	Azido heptaoxodisulfurikoa (VI)	Hidrogeno heptaoxodisulfato (VI)	Azido disulfurikoa
H₂Cr₂O₇	Azido heptaoxodikromikoa (VI)	Hidrogeno heptaoxodikromato (VI)	Azido dikromikoa
H₅P₃O₁₀	Azido dekaoxotrifosforikoa (V)	Hidrogeno decaoxotrifosfato (V)	Azido trifosforikoa

Gatz deribatuak oxogatzak bezala izendatzen dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Nomenklatura tradizionala
CaCr₂O₇	Kaltzio heptaoxodikromatoa (VI)	Dikromato kaltzikoa
Mg₂P₂O₇	Magnesio heptaoxodifosfatoa (V)	Difosfato magnesikoa
Na₂S₂O₇	Sodio heptaoxodisulfatoa (VI)	Disulfato sodikoa

Peroxoazidoak aldatu

Azido hauen berezitasuna oxigeno bat peroxido batekin ordezkatzean datza.

Nomenklatura sistematikoan eta Stocken, -peroxo- gehitzen zaio izenari, eta tradizionalean, peroxo-.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
H₂SO₅	Azido trioxoperoxosulfurikoa (VI)	Hidrogeno trioxoperoxosulfatoa (VI)	Azido peroxosulfurikoa
HOONO ó HNO (O₂)	Azido monoxoperoxonitriko (V)	Hidrogeno monoxoperoxonitratoa (V)	Azido peroxonitrikoa
H₃BO₄	Azido dioxoperoxoborikoa (III)	Hidrogeno dioxoperoxoboratoa (III)	Azido peroxoborikoa

Peroxogatzak oxigatzak bezala izendatzen dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa eta stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
K₂S₂O₈	Potasio hexaoxoperoxodisulfatoa (VI)	Potasio peroxodisulfatoa
Ba[NO (O₂)]₂	Bario oxoperoxonitrato (III)	Batio peroxonitrito
CaSO₅	Kaltzio trioxoperoxosulfato (VI)	Kaltzio peroxosulfato

Tioazidoak aldatu

Hauek sortzen dira oxoazidoen oxigenoak sufre molekulekin ordezkatzen direnean.

Tio- aurrizkia edo -tio- artizkia daramate nomenklaturan.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
H₂S₂O₃	Azido trioxotiosulfurikoa (VI)	Hidrogeno trioxotiosulfatoa (VI)	Azido tiosulfurikoa
HNSO₂	Azido dioxotionitrikoa (V)	Hidrogeno dioxotionitratoa (V)	Azido tionitrikoa
H₃PS₂O₂	Azido dioxoditiofosforikoa (V)	Hidrogeno dioxoditiofosfatoa (V)	Azido ditiofosforikoa

Tiogatzak oxogatzak bezala izendatzen dira.

Adibidea	Nomenklatura sistematikoa eta stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
FeS₂O₃	Burdin (II) trioxotiosulfatoa (VI)	Tiosulfato ferrosoa
Al₂(HPS₄)₃	Aluminio hidrogenotetratiofosfatoa (V)	Aluminio hidrogenotiofosfato
Na₃PS₃O	Sodio oxotritiofosfatoa (V)	Sodio tritiofosfatoa

Ioiak aldatu

Ioiak atomo edo molekula kargadunak dira. Karga positiboa badute katioi deritze. Karga negatiboa dutenek, ordea, anioi deritze.

Katioi mono eta poliatomikoak aldatu

Izenak adierazten duen bezala, atomo bakarrez edo atomo anitzez osatuta egon daitezke katioiak. Izen tradizionala erabiltzeko orduan, kontuan izan behar dugu ioiaren oxidazio-zenbakia, atzizki egokia erabiltzeko.

Adibidea	Stock nomenklatura	Nomenklatura tradizionala
Fe³⁺	Burdin (III) katioia	Katioi ferrikoa
Cu⁺	Kobre (I) katioia	Katioi kuprosoa

Bi motatako katioi poliatomikoak izan ditzazkegu:

Oxoazidoetatik eratorriak direnak edo hidruroetatik eratorriak direnak.

Oxoazidoetatik datozenean ioiak, -ilo atzizkia gehitzen zaio nomenklatura tradizionalean. Stocken, oxigeno kopurua kontatzen da eta adizio nomenklaturan bezala izendatzen da.

Adibidea	Nomenklatura tradizionala	Stock nomenklatura
NO₂⁺	Nitroilo katioia	Dioxonitrogeno (V) katioia
NO⁺	Nitrosilo katioia	Monoxonitrogeno (III) katioia
SO²⁺	Sulfinilo o tionilo katioia	Monoxosufre (IV) katioia
SO₂²⁺	Sulfonilo o sulfurilo katioia	Dioxosufre (VI) katioia
UO₂⁺	Uranilo (V) katioia	Dioxouranio (V) katioia
UO₂²⁺	Uranilo (VI) katioia	Dioxouranio (VI) katioia
VO³⁺	Vanadilo (V) katioia	Monoxobanadio (V) katioia
VO₂⁺	Vanadilo (IV) katioia	Dioxobanadio (IV) katioia

Hidruroetatik eratorritakoei -onio atzizkia jartzen zaie.

Adibidea	Izena
H₃O⁺	Hidronioa edo oxonioa
NH₄⁺	Amonioa
PH₄⁺	Fosfonioa
SbH₄⁺	Estibonioa
AsH₄⁺	Arsonioa
BiH₄⁺	Bismutonioa
H₃S⁺	Sulfonioa
H₂Cl⁺	Kloronioa

Anioi mono eta poliatomikoak aldatu

Anioi monoatomikoetan, -uro atzizkia jartzen zaie ioiei

Adibidea	Stock nomenklatura
Cl^-	Kloruro anioia
O^2-	Oxigeno anioia

Anioi poliatomikoetan, nomenklatura sistematikoan, betiko atzizkiak gehituko zaizkio.

Adibidea	Nomenklatura tradizionala
SO₄^2-	Sulfato anioia
PO₄^3-	Fosfato anioia edo ortofosfato anioia
NO₃^-	Nitrato anioia

Ariketak aldatu

Konposatu inorganikoa
Konposatu ez organikoen formulazioa lantzeko bideoa.

Erreferentziak aldatu

Nomenclature of Inorganic Chemistry IUPAC Recommendations 2005 - Full text (PDF) 2004 version with separate chapters as pdf: IUPAC Provisional Recommendations for the Nomenclature of Inorganic Chemistry (2004) Archived 2008-02-19 at the Wayback Machine.
International Union of Pure and Applied Chemistry (2005). Nomenclature of Inorganic Chemistry (IUPAC Recommendations 2005). Cambridge (UK): RSC–IUPAC. ISBN 0-85404-438-8. Electronic version.
Chang, Raymond (1999). Química. McGraw-Hill.
↑ Baldor, F. A. (1965). Nomenclatura Quimica Inorganica. Nueva York: Minerva Books,LTD. p. 48. ISBN 968 403 131 9.
Angelini M., Baumgartner E., Benítez C., Brudnick G., Crubellati R., Di Risio C., Guerrien D., Landau L., Lastres L., Roverano M., Servant R., Sileo M., Torres N., Vazquez I. (2005). «Uniones químicas. Los compuestos químicos». Química: material de estudio y ejercitación. CCC Educando. pp. 39-45. ISBN 987-9419-39-1

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q2078184