Huếko gudua (1968ko urtarrilaren 31 - 1968ko martxoaren 2a), Vietnamgo Gerran Ipar Vietnamek eta Việt Cộngek hasitako gudu handia izan zen, Tet erasoaldiaren parte zena. Hasiera batean, Huếren eta inguruen kontrola galduz, Hego Vietnamgo eta Estatu Batuetako indar bateratuek hiria berreskuratu zuten, hilabete pasatxoko borroka gogorren ondoren. Gudua gerrako luzeena eta odoltsuenetakoa izan zen, eta horrek eragin negatiboa izan zuen estatubatuarrek gerrari buruz zuten pertzepzioan. Gudua inoiz egin den hiri-gudurik gogorrenetako eta bizienetako batentzat hartzen dute.[7][8][9]

Huếko gudua
Vietnamgo gerra
Data1968ko urtarrilaren 30a-martxoaren 3a
LekuaHuế, Hego Vietnam
Koordenatuak16°28′03″N 107°34′48″E / 16.4675°N 107.58°E / 16.4675; 107.58
EmaitzaViệt Cộngen garaipen politikoa eta hegovietnamdar eta estatubatuar garaipena taktikoa
Gudulariak
 Ipar Vietnam
Viet Minh
 Hego Vietnam
 Ameriketako Estatu Batuak
Buruzagiak
Ipar Vietnam Trần Văn Quang Hego Vietnam Ngô Quang Trưởng
Ameriketako Estatu Batuak Foster LaHue
Ameriketako Estatu Batuak Stanley Hughes
Indarra
Ipar Vietnam 11 bataloi
(8000[1]-12 000[2] soldadu)
Hego Vietnam 11 bataloi
Ameriketako Estatu Batuak 2 marine-bataloi
(2500 soldadu)[3]
3 armada-bataloi
Galerak
Viet Congen iturriak:
2400 hildako eta 3000 zauritu[4]
Estatubatuar iturriak:
8113 hildako[5] eta 94 preso[1]
Estatubatuar iturriak:
Hego Vietnam 468 hildako eta 2123 zauritu
Ameriketako Estatu Batuak 277 hildako eta 1584 zauritu[2]
7600 zibil hildako[6]

1968ko urtarrilaren 30ean, Ipar Vietnamek Tet erasoaldia hasi zuenean, vietnamdar urteberri-egunarekin batera, estatubatuar indarrek ia hiru urte zeramatzaten Vietnamgo lurretan egindako operazioen aurka borrokatzeko. 1. Autobidea, Huếtik igarotzen dena, Vietnamgo Errepublikako Armadaren eta Estatu Batuetako indarren hornidura-linea garrantzitsua izan zen, Da Nang kostaldeko hiritik Vietnamgo gune desmilitarizaturaino (DMZ), Ipar eta Hego Vietnamen arteko de factozko muga Huếtik iparralderaino 50 kilometro besterik ez zegoen. Autobideak, gainera, Hương ibairako sarbidea eskaintzen zuen, ibaia Huếtik igarotzen zen tokian, hiria iparraldetik eta hegoaldetik banatuz. Huế Estatu Batuetako Itsas Armadako ontzien base bat ere bazen. Tếteko oporrak zirela eta, hegovietnamdar indar asko bajan zeuden eta hiria gaizki defendatua zegoen.

Hegovietnamdar 1. dibisioak Tết ondoriozko irteera guztiak bertan behera utzi eta bere tropak gogoratzen saiatzen ari zen bitartean, Hego Vietnamgo eta Amerikako indarrak prestatu gabe zeuden hirian. Việt Cộng eta Vietnamgo Herri Armadak Tet erasoaldia hasi zutenean, ehunka helburu militar eta biztanleria guneri eraso zituzten, tartean Huế. Indar erasotzaileek azkar okupatu zuten hiriaren zatirik handiena. Hurrengo hilabetean zehar, pixkanaka-pixkanaka kanporatuak izan ziren marineek eta Hego Vietnamgo armadak gidatutako etxez etxeko borroka gogorretan. Azkenean, aliatuek garaipen militarra aldarrikatu zuten arren, hiria ia suntsituta geratu zen, eta 5.000 zibil baino gehiago hil ziren, horien artean 2.000 baino gehiago komunistek exekutatuak. Erasotzaileek 1.042 eta 5.133 hildako artean galdu zituzten, eta aliatuek, berriz, 668 hildako eta 3.707 zauritu.

Erreferentziak

aldatu
  1. a b Globalsecurity.org - Urban Operations - An Historical Casebook
  2. a b The History Place - Vietnam War 1965-1968
  3. Battle of Hue
  4. PAVN's Department of warfare, 124th/TGi, document 1.103 (11-2-1969): Tri-Thien front
  5. Shelby L. Stanton, Vietnam Order of Battle, 2006, pp. 11. ISBN 0811700712.
  6. Hue Massacre, Tet 1968 (An Excerpt from the Viet Cong Strategy of Terror, by Mr. Douglas Pike, p. 23-39)
  7. (Ingelesez) Boynton, Frank R.. (1995). Power Projection Operations and Urban Combat: An Avoidable Combination?. School of Advanced Military Studies, 4–7 or..
  8. (Ingelesez) O'Neill, Edward J.. (2003). Street fighting: lessons learned from the Battle for Hue for 21st century urban warfare. Louisiana State University.
  9. (Ingelesez) Bowden, Mark. (2017). Hue 1968: A Turning Point of the American War in Vietnam. Grove Press, 520 or. ISBN 978-0-8021-2790-7..

Kanpo estekak

aldatu