Diabetearen Nazioarteko Eguna
Diabetearen Nazioarteko Eguna diabeteaz kontzientziatzeko kanpainaren eguna da, eta urtero egiten da, azaroaren 14an. Munduan 60 herrialdek baino gehiagok bat egin dute kanpaina honekin, eta egun horretan hainbat monumentu urdinez argiztatzen dira, egoera horretan bizi diren pertsonei eta gaixotasun hori garatzeko arriskua dutenei itxaropena emateko helburuarekin.[1]
| Diabetearen Nazioarteko Eguna | |
|---|---|
 | |
| Mota | nazioarteko egun |
| Egun | Azaroaren 14 |
| Argumentu nagusia | diabetes mellitus |
| Webgune | worlddiabetesday.org |
  | |
Ospakizun hau Diabetearen Nazioarteko Federazioak (FID) eta Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) ezarri zuten 1991n, gaixotasun horren diagnostikoen gorakadari erantzuteko.[2] Egun honen bitartez, hezibideak eman nahi zaizkio gizarteari diabetearen prebentzioari eta haren erabilera egokiari buruz, diabetearekin zerikusia duten gaixotasunei buruz eta diabetea behar bezala erabiliz lor daitekeen bizi-kalitateari buruz ere.[3]
Data hori aukeratu zen Frederick Grant Banting-en jaioteguna zelako, zeinak, Charles Best-ekin batera, intsulina deskubritu baitzuen, eta haren aurkikuntzari esker, diabetea gaixotasun hilgarria izatetik gaixotasun kontrolagarria izatera igaro baitzen.
Hainbat jarduera egiten dira, hala nola ibilaldiak, mintzaldiak eta prentsaurrekoak, besteak beste, eta hainbat gai desberdin jorratu ziren 2004tik 2006ra bitartean.[4] Hala ere, 2007tik aurrera gai bakoitzaren denbora luzatzea erabaki zen, haren berri hobeto zabaltzeko.
2006tik aurrera, Nazio Batuen Erakundeak osasunaren egun ofizialtzat jo zuen, gaixotasun horrek osasunarekin lotutako gaietan lehentasuna duela nabarmentzeko, eta 2007an hasi zen ospatzen. Urte horretan, logotipo ofizial bat ezarri zen, Nazio Batuen Erakundearen banderaren tonuaren zirkulu urdin bat, kultura askotan bizitza eta osasuna adierazten dituen forma duena.[2]
Gaur egun 350 bat milioi pertsonak dute gaixotasun hori, eta, kalkuluen arabera, diabetearekin bizi diren 3 milioi pertsona baino gehiago hiltzen dira urtero, diabeteari lotutako gaixotasunen ondorioz. Hori dela eta, diagnostikoan eta diabetearen zainketa egokian jartzen da arretarik handiena.[5]
Nazio Batuen Batzar Nagusiak azaroaren 14a, Diabetearen Nazioarteko Eguna, Nazio Batuen Eguna, izendatzeko ebazpena onartu zuen. Egun hori urtero ospatzen hasi zen 2007tik aurrera.[6] Dokumentuak onartzen du «eragile ugariren arteko jarduerak egiteko premia larria, giza osasuna sustatu eta hobetzeko, eta tratamendurako eta osasuna zaintzeko jarraibideak errazteko».
Ebazpenak, halaber, Estatu Kideak bultzatu zituen diabetearen prebentzioari, tratamenduari eta arretari buruzko politika nazionalak egitera, betiere, diabetearen osasun-arretarako sistemen garapen jasangarriarekin bat datozenak, Garapen Iraunkorreko Helburuak kontuan hartuta.
Diabetearen Nazioarteko Eguna 2021 aldatu
| « | Diabetea
Askok ez diote behar bezalako garrantzia ematen, baina egia da gaixotasun horrek 4 milioi heriotza eragin zituela 2017an. Diabeteaz ari gara, pankreak intsulina nahikoa sortzen ez duenean edo organismoak sortzen duen intsulina eraginkortasunez erabiltzen ez duenean agertzen den gaixotasun kronikoaz. 1980tik, munduan ia laukoiztu egin da diabetesa duten pertsonen kopurua. Kalkuluen arabera, 425 milioi helduk zuten diabetea 2017an, eta 108 milioik 1980an. Latinoamerikako datuen arabera, diabetea laugarren heriotza-kausa da. Diabete mota guztiek konplikazioak eragin ditzakete organismoaren hainbat lekutan, eta heriotza goiztiarraren arriskua areagotu. Gainera, arrisku faktore gehigarrien hazkundea eragiten du, adibidez gehiegizko pisua edo obesitatea. Kasu gehienak eta horien konplikazioak prebenitzeko, dieta osasungarria, jarduera fisiko erregularra eta gorputz-pisu normala mantendu eta tabakoa saihestu beharra dago. Diabetearen aurkako arreta medikoaren garrantzia ' Diabetearen NAzioarteko Egunaren gaia "diabetearen arretarako sarbidea" da. Intsulina aurkitu eta ehun urtera, mundu osoan diabetea duten milioika pertsonak ezin dute behar duten arreta jaso. Diabetikoek etengabeko arreta eta laguntza behar dute, haien eragina kontrolatzeko eta konplikazioak saihesteko. Intsulinaren aurkikuntzaren mendeurrenak aukera paregabea eskaintzen du diabetearekin bizi diren 460 milioi pertsonentzat eta arriskuan dauden milioika pertsonentzat aldaketa esanguratsua lortzeko. Munduko komunitateak, bat eginda, diabetearen arazoa konpondu ahal izateko zenbakiak, eragina eta determinazioa ditu. Erronkari ekin behar diogu. |
» |
| Nazio Batuen Erakundea | ||
Diabetearen Nazioarteko Eguneko gaiak
| Urtea | Gaia |
|---|---|
| 2023 | "Diabetearen arretarako sarbidea" |
| 2022 | "Diabetearen arretarako sarbidea" |
| 2021 | "Diabetearen arretarako sarbidea" |
| 2020 | "Erizaintzako langileak eta diabetea" |
| 2018 - 2019 | Familia eta diabetea |
| 2017 | Emakumeak eta diabetea - Etorkizun osasuntsua izateko eskubidea |
| 2016 | Kontuz diabetearekin |
| 2015 | Bizitza osasungarria eta diabetea |
| 2009-2013 | Diabetearen prebentzioa eta hezkuntza |
| 2007-2008 | Diabetea haur eta nerabeetan |
| 2006 | Diabetea eta pertsona behartsuak |
| 2005 | Diabetea eta oinen zainketa |
| 2004 | Diabetea eta obesitatea |
| 2003 | Diabetea eta giltzurrunetako konplikazioak |
| 2002 | Begiak eta diabetea |
| 2001 | Diabetea eta gaixotasun kardiobaskularrak |
| 2000 | Milurteko berriko diabetea eta bizimodua |
| 1999 | Diabetea eta gaixotasun kardiobaskularrak |
| 1998 | Diabetea eta giza eskubideak |
| 1997: | Mundu-kontzientzia: bizimodu hobea izateko giltza |
| 1996 | Bizitzeko intsulina |
| 1995 | Ezjakintasunaren prezioa |
| 1994 | Diabetea eta biztanleriaren zahartzea |
| 1993 | Diabetearekin hazi |
| 1992 | Diabetea: adin guztiei eta herrialde guztiei eragiten dien arazoa |
| 1991 | Diabetea jendaurrera atera da |
Erreferentziak aldatu
- ↑ International Diabetes Federation. (2013). Diabetearen Nazioarteko Eguna. .
- ↑ a b International Diabetes Federation. (2013). Diabetearen Nazioarteko Eguna dela eta. .
- ↑ Efemérides Culturales Argentinas. (2013). Diabetearen Nazioarteko Eguna. .
- ↑ International Diabetes Federation. (2013). Diabetearen Nazioarteko Eguna dela eta. .
- ↑ NBErren albiste-gunea. (2013). Diabetearen Nazioarteko Eguna: NBEk jarduera fisikoa eta elikadura osasungarria izatera dei egiten du. .
- ↑ A/RES/61/225
Ikus, gainera aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q26466
Multimedia: World Diabetes Day / Q26466
