|
[[Fitxategi:Mobile phone evolution.jpg|thumb|200px|TelefonoSakelako mugikorrarentelefonoaren bilakaera]][[Fitxategi:HuaweiE220.JPG|thumb|Internet mugikorrerasakelakora konektatzeko [[USB Modem|USB modem]]a|200px]]
'''TelefonoSakelako mugikorratelefonoa''' edo, '''telefono mugikorra''', '''''mobil''a''', '''sakelako telefonoa''', '''eskuko telefonoa''' edo '''esku-telefonoa''' —edo, lagunarteko hizkeran, ''[[sega poto|sega-poto]]a''—, batzuetan '''sakelakoa''', '''mugikorra''' edo '''eskukoa''' gisa laburtua, haririk gabeko [[telefono]] eramangarria da. Gailu horren, bitartez [[Telefonia mugikor|telefonia mugikorreko]] sarera sar daiteke, bai eta sareak eskaintzen dituen zerbitzuak erabili ere. Sarera sartzeko, telefonoak [[irrati-uhin|irrati uhinak]] erabiltzen ditu .
Hasierako telefonosakelako mugikorrektelefonoek deitzeko bakarrik balio zuten, baina [[teknologia]]k aurrera egin ahala, aplikazio berriak sortu dira, hala nola [[SMS]]ak edo mezu laburrak, [[MP3]] erreproduzitzaileak, [[Bluetooth]], [[kamera|argazki-kamera]], [[bideo-joko]]ak, [[internet]], eta abar. Eboluzio horren ondorioz, [[telefono adimentsu]]ak jaio dira.
=== Historia ===
TelefonoSakelako mugikorratelefonoa [[1973]]. urtean jaio zen. Hamabost urte ikertzen igaro ostean eta 150 milioi [[dolar]]reko inbertsioari esker, teknologiaren munduan urrats garrantzitsua eman zen. Sorkuntzaren aita [[Motorola]] konpainiaren [[Martin Cooper]] exekutiboa izan zen. Hala ere, [[1983]]ra arte ez zen lehenbiziko mugikorsakelako modeloa diseinatudesinatu. Lehenengo mugikorsakelako [[Motorola DynaTAC]], [[Rudy Krolopp]]ek diseinatutakoaateratakoa izan zen: ia kilo bateko pisua zuen eta 4.000 dolarreko prezioan saltzen hasi zen. Neurri hauek zituen: 25 cm luze, ia 8 cm sakon eta ia 4cm zabal. Bestalde, ordu bakarreko autonomia zuen komunikazioan, eta egonean, zortzi ordu, [[diodo]] argi-igorle pantaila izanik. Telefono [[elektronika analogiko|analogikoa]] zen. Cooper eta Kroloppek mugikorrasakelakoa patentatu zuten, eta handik aurrera, [[Motorola]]k modelo berriak merkaturatu zituen, hala nola [[1989]]ko ''[[Motorola MicroTAC]]'', hasiera batean [[elektronika analogiko|analogikoa]] zena, eta [[1994]]tik aurrera [[elektronika digital|digitala]], eta ondorengoa, [[1996]]ko ''[[Motorola StarTAC]]''.
Gizakien arteko komunikazioa errazteko iraultza ekarri du: azken hamarkadetan, ekonomiaren parte handi bat mugitzen duen sektorea bilakatu da eta hainbat multinazionalizatuta enpresa daude. Egun, [[ukimen-pantaila]]dun mugikorrek sakelakoek garrantzi handia hartu dute.
== Osasun arriskuak ==
MugikorrenSakelakoen abantailak eta garapena alde batera utziz, mugikorreksakelakoek igortzen dituzten erradiazioez polemika handia dago. Txikiak badira ere, gorputzetik hurbil egoten dira: nahiz eta itzalita eduki, erradiazioak igortzen dituzte. Erradiazio horiek osasunean dituzten ondorioei buruzko hainbat ikerketa egin dira. Dena dela, balizko ondorioei aurre egiteko, hobe da oinarrizko neurri batzuk hartzea, esaterako, erabiltzen ez denean itzaltitaitzalita edukizea, gorputzetik hurbil ez jartzea, ahalik eta gutxien erabiltzea (hau da, beharrezkoa denean baino ez), eta abar.
== Ekoizleak ==
2015eko hirugarren hiruhilekoko datuen arabera, hurrengo ekoizleen telefonosakelako mugikorraktelefonoak erabiltzen dira:<ref>https://web.archive.org/web/20130128063549/https://www.gartner.com/it/page.jsp?id=2237315</ref>
# [[Apple Inc.|Apple]]: % 21,7
# [[Samsung]]: % 18,2
{{erreferentzia zerrenda}}
== Kanpoko estekaKanpo-estekak ==
* [https://www.lehenhitza.eus/mugikorrak/ <big>''Lehenhitza.eus''</big> Telefono berria erosterakoan, <big>'''euskaraz [[Hizkuntza-lokalizazio|lokalizatuta]]'''</big> ote dagoen jakiteko.] (Erabiltzaileek ''lehenhitza'' aplikazioa deskargatu, instalatu eta telefonoan euskara hizkuntza hautatzerakoan elikatzen dute datu basea).
== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}
|
