Gerra: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
tNo edit summary |
||
3. lerroa:
[[Fitxategi:VietnamMural.jpg|thumb|400px|'''Gerra''' giza taldeen arteko [[indarkeria]]zko borroka zabal eta antolatua da. Etsaia garaitzeko aitzakiarekin, [[heriotza]] eta [[hondamen]]a ekarri du [[gizaki]]aren historian zehar. Irudian, [[Vietnamgo Gerra|Vietnamgo gerrako]] argazki zenbait.]]
'''Gerra'''
Giza ikuspuntu batetik [[heriotza]], [[hondamen]]a eta sufrimendua eragiten dituen gertakaria da gerra, garaileen zein galtzaileen aldetik, eta halatan, gerraren aurkakoa den [[bake]]a desiratzen dute gizaki eta gizatalde guztiek. Horrenbestez, bada [[bakezaletasun|pazifismoa]] edo gerraren aurkako jarrera filosofiko eta politiko bat. Gerra kausa anitzek eragiten dute: lurralde bat eta bertako baliabideak eskuratu nahia, [[burujabetza|burujabetasuna]], [[erlijio]]a, [[ideologia]] baten inposaketa, eta beste giza-talde mendekotasun edo ezabaketa. Norberaren burua defendatuz, eraso egin eta gerra abiarazi duenari aurre egiteko ere egiten da gerra beste batzuetan.
11. lerroa:
Gerran aritzen diren aurkariak ''etsaiak'' dira eta, historian zehar, askotan (baina ez beti) [[gerra-deklarazio]] batez abiarazi dute gerra. Etsai beraren aurka komunitatetan biltzen direnei, ''aliatu'' esaten zaie, edo ''koalizio'' bat osatzen dute, helburua dutela etsaiari indar handiagoz aurre egitea. Gerrak [[gudu|batailaz]], [[setio]]z edo etsaiaren ahulduraz garatzen dira, aurkariak [[bake]]a adostu edo aurkari batek bestea garaitu arte. Gerran [[armada]] osatzen duten gudari edo soldaduek hartzen dute parte, gehienetan gerra egitearen erabakia [[politika]]riek hartzen badute ere; hala ere, gerretako ondorioak gehien pairatzen dituztenak gerrarekin zerikusi zuzena ez duten herritarrak izaten dira.
Gizateriaren historian gerrak kalte eta sufrimendu handiak eragin ditu. Bada, horiek ekidin eta bakea eta segurtasuna bermatzeko, nazio gehienek [[Nazio Batuen Erakundea|Nazio Batuak]] erakundea osatu zuten historian hildako gehien eragindako [[Bigarren Mundu Gerra]]z geroztik.
== Sinonimoak ==
''Guda'', ''gudua'' (batez ere [[Ipar Euskal Herria]]n) edo '''gerla''' (Ipar Euskal Herrian).
== Gerraren historia ==
|