Zuri: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
6. lerroa:
| h = -° | s = 0 | v = 100
}}
'''Zuria''' edo '''txuria''' [[argi ikusgai]]eko [[
[[Isaac Newton]]-ek aurkitu zuen, [[beira]] batetik, [[argi]] zuri bat pasatzerakoan, kolorea sortzen duten beste kolore guztietan deskonposatzen zela ikusterakoan. Fenomeno honek, [[dispertsio (argipena)|dispertsio]] izena hartzen du.
== Etimologia ==
Adituen ustez,<ref>{{erreferentzia|izena=Joseba A.|abizena=Lakarra|urtea=2019|izenburua=Euskal Hiztegi Historiko-Etimologikoa (EHHE-200)|argitaletxea=Euskaltzaindia|orrialdea=670|orrialdeak=|ISBN=978-84-946477-8-9|hizkuntza=eu|egilea2=Manterola, Julen|egilea3=Segurola, Iñaki}}</ref> ''zur'' erroa eta *''-i'' [[partizipio]]-[[
Erroak lotura zuzena luke egun ere erabiltzen den ''zur'' «zuhaitzen gaia, lantzeko egurra» hitzarekin. Hitzaren adiera ezberdinak eta ''zuritu'' «kolore zuria eman/hartu; azala kendu» eratorriarenak kontuan hartuta (bi partizipio markarekin, ''baltzitu'' «belztu», ''hotzitu'' «hoztu» eta abarrek bezalaxe), jatorrizko esanahia «zuritua, azalik gabea» zatekeen, eta handik «(egur) zurituaren kolorekoa» ([[Azkue]]<nowiki/>k ''como la madera'' dio) > «kolore argiko, zuri». Era berean, «ahul» eta «alfer» adierak azal gogorrik ez izatearekin lot daitezke, eta «faltsu», beharbada, pertsonaren «(ustezko) garbitasunarekin», ''zuritu'' «garbitu» (> «hutsegitea justifikatu, errugabetu») esanahiari lotuta.
| |||