Fordismo: berrikuspenen arteko aldeak

 

'''Fordismoa''' [[enpresa]]k garatzeko modu bat, [[Henry Ford]] enpresaburuak garatutakoa, lanaren antolakuntza zientifikoa edo [[lanaren zatiketa]] eta [[taylorismo]]a modu intentsiboan baliatzen dituena, horretarako [[ekoizpen-kate]]a erabiliz produktu homogeneo baterako. Horrela, produktuaren ekoizpen kostuak murriztu, merkatuan produktu merkeak eskaini eta eskaria gehitu egiten dira, aldi berean enpresaren hazkundea eraginez. Hazkunde honi esker, enpresak [[eskala-errendimendu|eskala-ekonomiak]] lortzen ditu, kostuak areago murriztuz eta hazkunde-prozesua azkartuz. [[Ford T]] [[automobil]]-modeloaren ekoizpen eta merkaturatzean erabili zen lehen aldiz: automobilaren ekoizpena eragiketa zehatz anitzetan zatitu zen langile asko zituen lantegi batean. Horrela, automobila Estatu Batuetako klase ertainen esku jarri zen prezio merke batean, guztira modelo horretatik 16 milioitik gora automobil ekoiztuz.

 

== Fordismoaren jatorria eta garapena ==

 

[[Keynesianismo|Keynesianismoak]] fordismoa akordio sozialetarantz bideratu zuen, historikoki dezimatuak eta esklabizatuak izan diren biztanleen bizi-kalitatean maila handiagoa ahalbidetzeko. Horretarako, Estatuak zenbait mekanismo sortu zituen eta aktiboki esku hartu zuen ekonomian, zergen bidez jasotako irabazien zati bat birbanatuz. Hala ere, taldekatu gabeko langileek baztertuta jarraitzen dute, batez ere herrialde azpigaratuetan. Latinoamerikan prozesu hau I.S.I. (''[[:es:Industrialización_por_sustitución_de_importaciones|Industrialización por Sustitución de Importaciones]]'', ''Inportazioen Ordezkapenagatiko Industrializazioa'') bezala ezagutu zen eta azpikontinentea bere izaera periferikotik irtetea lortu zuen proiektu industriala izan zen. Prozesu hau nolabaiteko arrakastarekin garatu zuten herrialdeak [[Argentina]], [[Brasil]], [[Kolonbia]], [[Txile]] eta [[Mexiko]] izan ziren. Sistema ekonomiko keynestarrak eta sistema produktibo fordistak 70eko hamarkadan akidura estruktural baten berri eman zutenean, ekoizpen industrialaren ikuspegiak eredu japoniarrera ([[toyotismo|toyotismora]]) biratzen hasi ziren. Eredu horri esker, industria japoniarra azpigarapenatik munduko potentziaren kategoriara eraman ahal izan zen zenbait hamarkadetan. 1973ko petrolioaren merkatuaren mundu-krisiak ongizate-ereduak behera egin zuela ohartarazi zuen, eta hori zortzi urte geroago gauzatu zen mundu osoan, 80ko hamarkadaren hasieran [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBek]] eta [[Erresuma Batua|Erresuma Batuak]] bultzatutako proiektu liberal globalarekin.

 

== Erreferentziak ==

 

== Ikus, gainera ==

* [[Taylorismo]]

* [[Estajanovismo]]

* [[Taylorismo]]

* [[Toyotismo]]

 

== Kanpo estekak ==