Taoismo: berrikuspenen arteko aldeak

[[Fitxategi:Taoist priest - Taishan.jpg|thumb|250px|righteskuinera|Monje taoista bat.]]

[[Lao Tzu]] txinatar kulturako filosofo aipagarriena izan zela esaten da. ''Dao De Jing'' liburua idatzi zuen, pentsamendu taoistaren liburu nagusia. Dao-k [[indar]] bat, edo hobe esanda, [[mundu]]aren ordena deskribatzen du. Kontraesan indar bat da eta unibertsoko gauza guztiak azaltzen ditu.

Taoismoa funtsean [[Te King Tao]]-an oinarritutako tradizioa filosofo txinatarrari [[Tsé lao]] eransten duen bizitza-filosofia sistema da. Bere irakaskuntzek zatitzen dute batasun absolutuko kontzeptuko eta eguraldi aldagarri berean izena emandako Tao, errealitate gorena eta gauza guztien jatorri [[Kosmologia|kosmologiko]] eta [[ontologia|ontologikoa]] osatzen dituena.

Hitz txinatarra 道 tao-a (edo dao-a, erabiltzen den erromanizazioaren mendean egonez), itzuli ohi du ‘bideagatik’ edo ‘bideagatik’, nahiz eta filosofiako ezin konta ahala ñabardurak eta herriko erlijio txinatarrak izan.

Taoisten funtsezko helburua hilezkortasunera heltzea da, arren, batzuetan hau ez da ulertzen literalki, baizik eta osotasuneko bizitza-luzera bezala. Era berean, esaten zen harmonian naturarekin bizi ziren pertsonak hilezkorrak zirela. Lao-Tse jainko taoista bezala jainkotu zen hilezkorra―-a ―un-ak, heroi folklorikoko panteoi itzela, jeneral ospetsu eta jakintsuak, zein guztia lehenengoa izanez hilezkortasunera heldu zirenak. Hala ere, taoismoaren forma zaharra korronte filosofikoko eta ez erlijiokoa zen, pentsalari zaharrek berezkoaren autogainditzearen gertaera «hilezkortasunagatik» interpretatzen zutenagatik ingurunearekiko komunitatean, gainditzea eta aurrerabide pertsonala bilatzea nahasten duenean eta taldean, taoismoa erakusten duen etengabeko mutazioarekin ados, izan.

Geroago, taoismoa nahasi zen konfuzianismoaren elementuekin, budismoarekin eta erlijio folklorikoarekin. Taiwanera duela batzuei 300 urte eraman zen erlijio taoistako era zehatza tipikoa da tradizio honetako. Gaurko praktikaren ezaugarririk bereizgarriena arbasoen benerazioa da, Beraz jainkotasun taoistaz hitz egitea erabat okerra da elementu tradizionalistako konfuzianismoaren manipulazioa eta kultua erdizka ikustea Asiako utziz sinesteetako erlijiosoa mitikoak, zein biak ez ziren baliozkoak [[Chuang Tsé]] bezala pentsalari taoista zaharrentzat.

* K.a. IV-II. mendeak: eragiten du alkimian, medikuntza tradizional txinatarrean, magian eta igartzean, eta beraz herriko kultu bihurtzen da. Geroago eragin zuen, horrela ([[Wudang]] mendian batez ere) agertuz [[kungfu]] taoistako estilo desberdinak, bai osasunari bai borrokari emandako chi-etako bere kontzeptuekin, gerrako arteetan, eta ere [[kung]]a [[chi]]a eta [[taichi]]a bezalako diziplinetan.

* Hilezkortasuna hitzematen du, betiko bizitzako sasoi bezala bere zentzu|zentzumen erlijiosoan, baina autogainditzearen kontzeptu ontologiko bultzatzaileko alegoria bezala bere zentzumen filosofikoan.

* Funtsezko oharra: Osotasunean hilezkortasunera, bizitza-luzerara heltzea, harmonian naturarekin bizi diren pertsonak hilezkorrak dira.

* [[Lao Tzu]] jainkotzen da hilezkor taoista (heroi folklorikoak, jeneral ospetsu eta jakintsuak) bezala, taoismo filosofikoak uko egindako halako arrazoibideak izanez, soilik taoismo erlijiosoko jarraitzaileengatiko jainkotasunen ideia hau halako bezala hartuz.

* Nahasi zen konfuzianismoaren elementuekin, budismoarekin eta sineste lokalekin (Taiwan duela 300 urte), Tao-ren jatorrizko kontzeptuekin bateragarria ez den sinkretismo erlijiosoa eratuz zu Lao Tzuren king-a da.

* Berria: bakoitzeko arbasoen adorazioa, taoismo erlijioso, baina taoismo filosofikoak ez asimilatutakoaren aldetik soilik.

[[Kategoria:dualismoaDualismoa]]