Kanada: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
47. lerroa:
| oharrak = {{sup|1}} Onartutako eskualde hizkuntzak: [[Eskoziako gaelera]], [[gwich'inera]], [[inuktitutera]], [[inuinnaqtun]], [[inuvialuktun]], [[Cree hizkuntza|cree]], [[Chipewyan hizkuntza|chipewyan]], [[slaveyera]] eta [[Dogrib hizkuntza|dogrib]]
}}
'''Kanada'''<ref name="Euskaltzaindia">{{erreferentzia|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak}}</ref> ([[ingeles]]ez eta [[frantses]]ez, ''Canada'') [[Ipar Amerika|Ipar Ameriketako]] estatu federala da, britainiar [[Commonwealth|''Commonwealth''eko]]eko kidea, luze-zabaleran munduko bigarrena. Iparraldean [[Ipar itsasoa]]rekin du muga, hegoaldean – [[Estatu Batu]]ekin, ekialdean – [[Ozeano Atlantikoa]]rekin, mendebaldean – [[Ozeano Barea]]rekin, eta ipar-mendebaldean – [[Alaska]]rekin. 9.984.670 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta 2016an 35,1 milioi biztanle zituen.<ref name="zenbatespen"/> Hiriburua [[Ottawa]] da, eta hiri nagusia – [[Toronto]].
 
Lurralde zabala eta aberastasun handikoa da Kanada. [[1867]]az gero da burujabea, baina baditu Britainia Handiarekiko lotura formal batzuk. Ekonomia eta teknologia Estatu Batuetakoarekin batera garatu da. 10 probintzia eta 3 lurraldetan dago banatua. Arazo politikoak ditu [[Québec]] probintziarekin.
305. lerroa:
== Demografia ==
=== Biztanleria ===
2016an 35.151.728 biztanle zituen.<ref name="zenbatespen"/> Adineka, honela dago banaturik biztanleria: 0-14 urte bitartekoak %&nbsp;15,4 dira, 15-24 urte bitartekoak %&nbsp;11,9, 25-54 urte bitartekoak %&nbsp;40, 55-64 urte bitartekoak %&nbsp;14,1, eta 65 urtetik gorakoak %&nbsp;18,6. Bizi itxaropena oso garaia da, 81,9 urtekoa; 79,3 urtekoa gizonezkoena eta 84,7 urtekoa emakumezkoena (2017ko zenbatespenak).<ref name="cia"/> Biztanleen hiru laurden inguru Estatu Batuetako mugako lurraldean zehar bizi dira; Ontario eta Quebec dira jende gehien bizi diren eskualdeak.
 
=== Banaketa etnikoa ===
353. lerroa:
[[Fitxategi:Toronto_central_business_district.jpg|thumb|ezkerrera|250px|[[Toronto]], Kanadako finantzagune nagusia]]
{{sakontzeko|Kanadako ekonomia}}
Teknologia aurreratuko gizarte industriala eta bizi maila altukoa da, mendebaldeko herrialdeen saileko aurreratuenetakoa, baina [[Estatu Batu]]ekiko mendekotasun handiena duena (esportazioen % 76 eta inportazioen % 52 2016an).<ref name=cia/> [[Bigarren Mundu Gerra]]z geroztik ikusgarria izan zen eskulangintzaren, meatzaritzaren eta zerbitzuen alorraren igoera, eta [[XX. mende]]a arte herri nekazari izandakoa herrialde urbano eta industriala izatera iritsi zen. Langile gehienek (% 76 2006an) zerbitzuen alorrean dihardute lanean, baina ekonomiaren barruan garrantzi handiko jarduerak dira meatzaritza, nekazaritza eta industria. [[2016]]an, [[barne produktu gordin]]a % 1,5 hazi zen. Langabezia murrizten ari da eta aurrekontuen kopuru handi bat erabiltzen da alor publikoaren zorrak ordaintzeko. [[1989]]an merkataritza askerako hitzarmen bat sinatu zen Estatu Batuen eta Kanadaren artean (FTA), eta [[1994]]an [[Ipar Amerikako Merkataritza Libreko Ituna]] (NAFTA, [[Mexiko]] barne hartzen duena) sinatu zuen; horren eraginez Estatu Batuekiko lotura areagotu zen merkataritzari eta, oro har, ekonomiari dagokionez. Lotura horrek eta Asiako eta Errusiako krisiak kalte handia eragin zioten, kanpora begira antolaturiko ekonomia izaki.
 
[[Fitxategi:Ontario farm.jpg|thumb|eskuinera|250px|[[Ontario]]ko landetxea]]