Azukre-kanabera: berrikuspenen arteko aldeak

Azukre-kanaberak [[Asia|Asian]]n eta [[Ginea Berria|Ginea berria]]<nowiki/>n dauka jatorria. Hedapen musulmanak, ordura arte planta honen laborantza egiten ez zen lekuetan barneratu zuen. Honela iritsi zen europar kontinentera, zehatzago [[Málaga]] eta [[Motril]]<nowiki/>era, hau azukre kanabera finkatu zen Europako leku bakarra bilakatuz. Geroago, espainolek landare hau, [[Kanariak|Kanariar uharte]]<nowiki/>etara eraman zuten eta baita [[Amerika]]<nowiki/>ra ere. Esan ohi da Pedro de Atienzak eraman zuela lehenengoa Amerikara, Kolonek Irla Espainiarrera egindako bigarren bidaian. Honela, landare honen laborantza [[Panama]], [[El Salvador]], [[Kuba]], [[Guatemala]], [[Honduras]], [[Brasil]], [[Mexiko]], [[Argentina]], [[Bolivia]], [[Paraguai]], [[Peru]], [[Ekuador]], [[Uruguai]], [[Dominikar Errepublika|Dominikar errepublika,]] [[Kolonbia]] eta [[Venezuela]] bezalako lurraldeetan gauzatu zen.

Zurtoinaren zukua [[Azukre|azukreaazukre]]a<nowiki/>ren iturri nagusia da. Kanabera uztatu ondoren, xehatzeko marraza batzuetatik igarotzen da, geroago errotako makinatik pasatzeko. Zuku hau hainbat iragazkiren bitartez arazten da, ondoren, iragazteko tratamendu bat gauzatzen da eta bertatik egosketa gordailu batzuetan jartzera igarotzen da, hemen kontzentratu egiten da eta azkenik azukrea kristalizatu egiten da. Azukrea kristalizatu denean, geratzen den ur kantitatea erauzi egiten da eta honela sortzen da [[Kanabera-azukre|azukre]] zuria.

[[Kuba]], [[Kolonbia]], [[Dominikar Errepublika]] eta [[Venezuela]] bezalako lurraldeetan, zuku honek [[guarapo]] izena hartzen du, hau, [[Dominikar Errepublika]] ekialdeko eskualdean ugaria da. Azukredun kanabera alkoholdun edari destilatuak sortzeko ere erabiltzen da. Hala nola, [[ron]], [[pattar]] eta [[cachaça]] sortzeko.

Kanabera munduko zonalde tropikal eta subtropikaletako kultibo bat da. Hazkunde egokia gauzatzeko, lur egoki bat eta ura behar da. Eguzki erradiazioa modu egokian asimilatzen du landare honek. Laborantza eraginkor batek, dagoen [[hektarea]]<nowiki/>rekiko, 100 eta 150 kanabera tona sortu ditzake urte batean.

Kanabera hedatu egiten da kaina zatien landaketa baten bitartez, adabegi bakoitzetik landare berri bat ateratzen da originalaren berdina dena, hau landatua izan denean handitzen da eta zurtoinean [[Azukre|azukreaazukre]]a metatzen da eta hau moztu egiten da ondu egin denean. Landareak laboratuak izaten jarraitu dezakete, egiten zaien ebakiei [[zafras]] izena ezartzen zaie. Landarea hondatu egiten da denborarekin, honela zazpi edo hamar urtetik behin berriro ere landatu behar izaten dira.

Kanaberak ur asko behar du, hazkunde tarteak 11 eta 17 hilabete inguruan garatzen dira kanabera aniztasunaren eta lekuaren arabera. [[Nitrogeno]]<nowiki/>a, [[Fosforo|fosforoafosforo]]a, [[potasio]]<nowiki/>a eta hainbat [[oligoelementu]] behar ditu bere ongarritzerako. Gatzaga lekuetan [[Sufre|sufreasufre]]a gehitzen da [[Sodio|Sodioa]]a neurtzeko.

Geroago, masa zentrifugatzaile batetik igarotzen da, honek sare bat dauka bere paretetan; azkar biratzen dutenean, indar zentrifugatzaileak eztia sareetatik bultzatzen du soilik azukrea utziz. Geratzen den azukrea gordina da eta %97ko [[sakarosa]] dauka. Azukre hau fintzeko leku batera bidali daiteke bertatik azukre zuria lortzeko. Ondoriozko eztia berriro ere kristalizatu daiteke eta beste behin zentrifugatu azukre gehiago lortzeko. Prozesu honetatik [[Azukre|azukreaazukre]]a eta [[Ezti|eztiaezti]]a geratzen dira, ezti honek [[melaza]] izena jasotzen du bukaeran. [[Melaza]] animalien jakiak egiteko edo alkohola sortzeko erabiltzen da.

Azukre gordina fintzen da ezpurutasun guztiak nahasteko eta sakarosa molekularen kristala ahalik eta puruen uzteko. Prozesua fintzearekin hasten da, bertan kristalak garbitzen dira itsatsitako melaza nahasteko. Ondoriozko [[Azukre|azukreaazukre]]a disolbatu egiten da eta gehiago argitu. Geroago, [[azido sulfuriko]]<nowiki/>a gehitzen zaio, [[kaltziozko fosfatoa]] sortzeko, honek bestelako ezpurutasunak garbituko ditu.

Ondoriozko likidoa koloregabetzen da eta ikatzetik iragazten da, honek ezpurutasunak bilduko ditu. Geroago, metatu egiten da eta egosi egiten da. Azkenik, azukrea eztitik banatzen da zentrifugadoretan.

* Forzza, R.C. et al. 2010. 2010 Lista de espécies Flora do Brasil. <nowiki>http://floradobrasil.jbrj.gov.br/2010/</nowiki>.