Antzinako Grezia: berrikuspenen arteko aldeak

'''Antzinako Grezia'''<ref>EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-573/eu/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/ONOMASTIKA/IZEN%20ZERRENDAK.pdf ''Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak''].</ref> [[antzinako greziera|greziar hizkuntza]] eta kulturako herrien zibilizazioa izan zen, K.a. XIII. eta IX. mendeen artean hasi eta [[Antzinaroa]] bukatu arte iraun zuena (K.o. 600 urtea). [[Mendebalde (kultura)|Mendebaldeko zibilizazioaren]] jatorrizko kulturatzat hartzen da, itzelezko eragina izan baitzuen [[Erromatar Inperioa]]n, eta baita [[Pizkundea]]n eta beste ondorengo aroetan ere. Gaur egungo [[Grezia]]n eta [[Anatolia|Asia Txikian]] hasi zen, eta gero [[Mediterraneo]] osora zabaldu zen, [[Iberiar penintsula]]tik [[Itsaso Beltza|Itsaso Beltzeraino]].

 

Historialari batzuen ustetan, [[Antzinako Grezia]] izenez ezaguna den garaiari K.a. 776 urteko lehenengo [[Olinpiar Jokoak|Olinpiar Jokoek]] eman zioten hasiera. Garai mizenikoaren eta Lehenengo Olinpiar Jokoen artean Aro Iluna izeneko garaia igaro zen, garai horretako idatzirik ez da gorde eta erlikia arkeologiko gutxi mantendu dira.<ref>https://historiaeweb.com/2016/05/24/cronologia-antigua-grecia/</ref>

 

Tradizionalki Antzinako Greziako garaia K.a. 323. urtean [[Alexandro Handia|Alejandro Handiaren]] heriotzarekin bukatu zela jotzen zen, [[garai helenistikoa]]ri hasiera emanez. Hala ere, askotan K.a. 146. urteraino, hau da, Erromatarren konkistaraino luzatu izan da Antzinako Grezia.<ref>http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0009</ref>

 

* [[Aro Iluna]] (K.a.1100-k.a.800) garaiko zeramikek diseinu geometrikoak zituzten.

* Garai Arkaikoa (K.a. 800- k.a. 480) artistek sortutako eskulturek “irribarre arkaikoa” zuten. Esaten da Garai Arkaikoa [[Atenas]]ko azken tiranoa uzkaili ondoren amaitu zela K.a. 510 urtean.