Presio atmosferiko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Cite web +erreferentzia)
36. lerroa:
 
=== Barometro aerobioak ===
Neurgailu hauek likido bat dute hodi batean, halako moldez non likidoaren bi gainazaletako bat airearekin kontaktuan dagoen. Hain zuzen, “aerobio” (aero- + -bio) adjektiboak horixe esan nahi du, hots, likidoak atmosferako airearen presioa ukipen zuzenez hartzen duela. Horrelakoak dira, adibidez, aurreko Torricelliren barometroa eta Boyle-ren sifoi-barometroa. Normalean, hodi barruko likidoa merkurioa izan ohi da.<ref>{{Cite weberreferentzia|url=https://sailandtrip.com/presion-atmosferica/|izenburua=Presión atmosférica; qué es y como se mide|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=gaztelania|formatua=}}</ref>[[Fitxategi:Baro 7.png|ezkerrera|thumb|195x195px|Bourdon-en barometroa]]
=== Barometro anaerobioak ===
[[Fitxategi:Dosen-barometer.jpg|thumb|181x181px|Barometro anaerobio modernoa.]]
110. lerroa:
==== Isobarak ====
''Isobara'' edo ''lerro isobarikoak'' mapa meteorologikoetan marrazten diren lerro itxi bereziak dira, itsas mailako erreferentzian presio atmosferiko bereko puntu geografikoak biltzen dituztenak; bestela esanda, lerro isobarikoak presio atmosferiko bereko puntuen [[Leku geometriko|leku geometrikoak]] dira''.'' Isobara bakoitzeko puntuei dagokien presioa idatzita jartzen da mapa meteorologikoetan; eta isobaren gainean gezi direkzionalak marrazten dira batzuetan, airea norantz higitzen den adierazteko[[Fitxategi:Pression moyenne niveau de la mer djf.png|thumb|330x330px|Lurrean zehar abendu, urtarril eta otsaileko batez besteko presio atmosferikoa itsas mailan, antizikloi (A) eta depresio (D) eskualdeak erakutsiz.|alt=]]
==== Antizikloiak eta depresioak<ref>{{Cite weberreferentzia|url=http://www.euskalmet.euskadi.eus/s07-6072/eu/contenidos/informacion/dic.html|izenburua=Euskalmet-eko hiztegia.|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>====
 
[[Antizikloi]] deritze itsas mailako erreferentzian presio atmosferiko normala baina presio handiagoko eskualdeei, hots, <math>1013 \text { hPa}</math> baino presio handiagoko isobarak biltzen dituztenei. Mapa meterorologikoetan <math>\text {A}</math> letraz (edo <math>\text {H}</math> letraz) sinbolizatzen dira, letra hori eskualde antiziklonikoaren erdigunean jarrita. Erdigunearen inguruan ageri dira modu zentrokidean marraztuta isobarak, zenbat eta erdigunetik aldenduago hainbat eta presio txikiagoa adieraziz. [[Ipar hemisferio|Ipar Hemisferioa]]<nowiki/>n, antizikloien inguruko isobaren geziak orientaturik daude erdigunearen inguruko higidura erlojuen orratzen noranzko berean. [[Hego Hemisferio]]<nowiki/>ko antizikloietan gezien noranzkoa alderantzizkoa da, hau da, erlojuen orratzen higiduraren kontrakoa. Oro har, antizikloiak eguraldi lehorrarekin elkarturik egoten dira.
133. lerroa:
 
== Presio atmosferikoaren eragina gure organismoan ==
Gauden tokiko presio atmosferikoak eragina izan dezake gure organismoa, bereziki altitude handiko lurraldeetan gaudenean. Hasteko, kontuan eduki behar da aireko oxigenoaren proportzioa txikiagoa dela horrelakoetan, eta horrek sintoma bereziak soraraz ditzake pertsonongan. Mendizaleen arteak ezaguna da "altitude-gaitza" deritzon ondoeza, organismoa oxigenoaren eskasia (''[[hipoxia]]'') horretara egokitu ez izanaren ondorioz gertatzen dena. Gaitz horri erlazionaturik dago mendia gora eginiko desnibel handiak bizkorregi igotzearekin. Normalean, altitude handietan agertzen da, <math>\text {2.400 m}</math>-tik gora. [[Sintoma]] ohikoenak [[zefalea]], arazo gastrointestinalak, ahultasuna edo [[neke]]a, ezegonkortasuna edo [[bertigo]]ak eta [[amets]]-arazoak dira. Mendietako altitude-gaitzaren sintomen aurkako neurririk eraginkorrena altitude baxuagoetarako jaistea da, nahiz eta soilik ehunka metro batzuk izan<ref>{{Cite weberreferentzia|url=https://www.meteorologiaenred.com/presion-atmosferica.html|izenburua=«Como afecta la presión atmosférica a nuestro organismo»|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=es|formatua=}}</ref>.
[[Fitxategi:Olla a Presión.jpg|thumb|Presio-lapikoetan bizkorrago egosten dira janariak, ura tenperatura altuagoan hasten baita irakiten.]]