Txikipedia:Alegia (literatura): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{txp\|(.*?)\|+\1\}\} +{{txp|\1}})
1. lerroa:
{{PAGEBANNER:Broadside with 48 scenes depicting fables by Félix María de Samaniego MET DP875712.jpg}}
[[Fitxategi:1-2 Le-corbeau-et-le-renard.jpg|thumb|400px|<center>Azeria eta belearen alegia.]]
'''Alegiak''' ipuin laburrak dira, normalean bertso {{txp|errima|errimatuetan}} kontatuak, baina. haietanHauen pertsonaiakprotagonistak animaliak izatendiren dira. Animalia horiekarren, ordea,pertsonen pertsonakjokabideak baliraizaten bezaladituzte. jokatzenPertsonaiek dute,dituzten eta egiten dutenarenjokabideen arabera halak ondorio on edo txarratxar izatenbat dute;izango horregatikdute, alegietanizan kontatzenere, direnalegien istorioekhelburua amaierakoirakurleari irakaspen bat dute:erakustea horretan,da bere protagonisten jokabideen bitartez. pertsonaiekIrakurketaren gaizkibitartez zergaizki egindagoena dutenikastea ikastenespero da, etabaita benetanjokabide ongizuzena legokeenazein irakastenizango dalitzakeen ikastea ere.
 
Esaterako, "Hiru txerritxoak" ipuinean, lana zerzein garrantzitsua den irakasten da:, izan ere, txerritxorik langileenak eraikitako etxea da otsoa bota ezin duen bakarra; eta txerritxo alferrenek anaia langilearen etxean bilatu behar dute babesa, bestela otsoak erraz jango zituen.
 
Beraz, alegiak halako irakaspen bat ematen duten ipuin edo istorioak dira. Ezagutzen diren alegia zaharrenak ziur aski {{txp|Sumer|sumertarrek}} asmatu zituzten, orain dela 4.500 urte. Ezagutzen den alegia-egile zaharrena {{txp|Esopo}} poeta da, {{txp|Antzinako Grezia|Antzinako Greziakoa}}. XVII. mendeko {{txp|Jean de La Fontaine}} idazle frantsesa da beste alegia ezagun askoren autorea; eta Euskal Herrian, {{txp|Felix Maria Samaniego|Félix Mª de Samaniego}} idazle arabarrak ere alegia ezagun asko idatzi zituen XVIII. mendean.
 
Lehen euskal alegiak Bizenta Mogelen eskutik heldu ziren gurera. Emakume idazle honek XIX. mende hasieran ''Ipui onac'' liburu argitaratzea lortu zuen. Bere lanari esker jada ezagunak ziren alegiak euskaraz irakurtzea posible izan zen. Euskaratu zituen alegien artean honako hauek topa daitezke: Belea eta azeria [Belea, ta Aiceria]; Zaldia eta idia [Zaldia, ta Astoa]; Erbia eta igelak [Erbiac, ta Iguelac] eta Otsoa eta bildotsa [Otsoa, ta Bildotsa].
 
==Félix Mª de Samaniego arabarraren alegia bat==