Plastiko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orriaren edukiaren ordez, «{{Wikipedia1000}}{{commonskat}} * {{en}} [http://www.ides.com/plastics/default.htm 600 plastiko baino gehiagoren zerrenda] Kategoria:Plastikoak» jarri da Etiketak: Ordezkatuta Ikusizko edizioa |
t 150.241.162.242 wikilariaren aldaketak ezabatuz, TheklanBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. Etiketa: lehengoratzea |
||
1. lerroa:
{{Wikipedia1000
{{HezkuntzaPrograma|Fisika eta Kimika}}
'''Plastikoak''', [[kimika]] eta [[teknologia]]ren ikuspegitik, [[materia organiko|material organiko]] [[polimero|polimerikoak]] dira. [[Karbono]], [[oxigeno]] eta [[hidrogeno]]zko (eta neurri txikiagoan [[fluor]], [[kloro]], [[nitrogeno]] edo [[silizio]]zko) molekula erraldoiz osaturik daude, eta [[masa molekular|pisu molekular]] altua dute.
Molekulen sorburua naturala edo sintetikoa izan daiteke. Naturalen artean [[zelulosa]], [[argizari]]a eta [[kautxu]]a ditugu, eta sintetikoetan, besteak beste, [[bakelita]], [[polietileno]]a eta [[nylon]]a. Hiru motatan banatzen dira: termoplastikoak, termoegonkorrak eta elastomeroak.
Elastomeroak: ahal den eta gehien luzatzen dira. Adibidez: Silikona, kautxua eta poliuretanoa.
Termoplastikoak: oso gutxi luzatzen dira eta, horrez gain, urtu egiten dira. Moztean ezpalak sortzen dira (CDa). Adibidez: Polopilino (PVC), fernola, polietileno, poliamida.
Termoegonkorrak: oso gutxi luzatzen dira baina ez dira urtzen. Moztean txirbilak sortzen dira. Adb: Polikarbonatoa, polietilenoa.
Propietateak:
1. [[Eroankortasun elektriko]]a. Nekez eramaten dute elektrizitatea.
2. [[Eroankortasun termiko|Bero-eroankortasuna]]. Ez dira beraren eroale onak, oso poliki transmititzen dute.
3. Erresistentzia mekanikoa. Oso hauskaitzak dira plastikoak.
4. Erregaitasuna. Ia plastiko guztiak erretzen dira erraz, ia molekula guztiak baitituzte karbonoz eta hidrogenoz osatuak. Erretzean oso kutsagarriak dira.
5. Plastikotasuna. Plastiko asko berotan biguntzen dira, eta urtzen ez badira ere, moldaerrazak dira (erraz moldeatzen dira). Ezaugarri horri esker, forma konplexudun piezak egiteko aukera ematen dute.
6. Oso material merkea da.
7. Erraz lantzen eta aldatzen dira, plastikotasunari esker.
8. Beste material batzuekin konbinatzeko erraztasuna dute.
== Plastikoen kodifikazioa ==
Plastiko aldaera asko existitzen direnez, hauek sailkatzeko kodifikazio sistema bat erabiltzen da, 1. taulan erakusten den moduan. Plastikozko produktuek [[birziklapen]]aren nazioarteko ikurra daramate [[Fitxategi:Recycling symbol.svg||20px]] materialaren kodearekin batera irudiaren erdialdean.
{| cellpadding="2" class="wikitaula" border="1"
|+1. Taula. Plastikoen nazioarteko kodifikazioa.
|- align=center
! Plastiko mota: !! [[Polietileno Tereftalatoa]] !! [[Polietileno|Dentsitate altuko polietilenoa]] !! [[Binilo polikloruro]]a !! [[Polietileno|Dentsitate txikiko polietilenoa]] !! [[Polipropileno]]a !! [[Poliestireno]]a
|- align=center
! Akronimoa
| PET || PEAD/ PEHD || PVC || PEBD/ PELD || PP || PS
|- align=center
! Kodea
| 1 || 2 || 3 || 4 || 5 || 6
|}
== Ikus, gainera ==
* [[Polimero]]
== Kanpo loturak ==
{{commonskat}}
* {{en}} [http://www.ides.com/plastics/default.htm 600 plastiko baino gehiagoren zerrenda]
| |||