Tolosa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 212.8.107.167 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Lainobeltz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
Etiketa: lehengoratzea
No edit summary
23. lerroa:
'''Tolosa''' [[Gipuzkoa]]ko erdialdeko [[udalerri]] bat da, [[Tolosaldea]] eskualdeko herriburua. [[Oria]] ibaiaren haranean dago, [[Donostia]]tik 24&nbsp;km hego-mendebaldera. Eskualdeko herri jendetsuena da, {{formatnum:{{Gipuzkoako udalerrien biztanleria|Tolosa}}}} biztanle baitzituen {{Gipuzkoako udalerrien biztanleria|urtea}}. urtean. Hamar urtez, [[1844]]–[[1854]] bitartean, Gipuzkoako hiriburua izan zen.<ref>[http://www.tolosakoudala.net/eu/html/1/1149.shtml Tolosako Udala]</ref>
 
[[XX. mende]]aren bukaeraraino, industria gune garrantzitsua izan zen, bereziki [[papergintza]]renpapergintzaren sektorekoa, eta Gipuzkoa eta Nafarroa Garaia lotzen zituen bideko gurutzagune nagusia. Geroztik, industriaren gainbeherarekin batera, zerbitzu-hiri bilakatu da, inguruko herrietako biztanleriari merkataritza, hezkuntza eta osasun zerbitzuak eskainita.
 
Kultura arloan, [[Tolosako inauteriak]] Euskal Herria osoan dira ezagunak eta kanpoko jende asko erakartzen dute. Ospea duten beste jaialdiak [[Titirijai]] [[txotxongilo]]en jaialdia eta [[Tolosako Abesbatza Lehiaketa]] dira. Gastronomian, ospetsuak dira [[Tolosako babarrun]]ak.
163. lerroa:
===Euskara===
[[Fitxategi:Tolosako ahotsak.webm|thumb|Tolosako hiztunen testigantzak, [[Euskal Herriko Ahotsak]] proiektuan<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-06-06}}</ref><ref>{{Erreferentzia|abizena=Ahotsak Ahozko Ondarea|izenburua=Tolosako ahotsak|data=2017-11-02|url=https://www.youtube.com/watch?v=eP7aslLGjE0|sartze-data=2018-06-06}}</ref>]]
Tolosan hitz egiten den euskara [[gipuzkera]]ren<nowiki/>ren barne dagoen [[Tolosaldea|Tolosaldeko]] euskarari<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Tolosa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/tolosa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-06-06}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Tolosaldekoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/erdialdekoa-gipuzkera/erdigunekoa-g/tolosaldekoa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-06-06}}</ref> dagokio. Tolosarekin batera, hogeita zortzi herrik osatzen dute Tolosaldeko hizkerari dagokion hiztun komunitatea. Eskualdeko berezko hizkera honen erabilera maila probintzia osoko altuenen artean dago.
 
Batez beste, [[1996|1996ko]] datuek adierazten dutenez, urte horretan biztanleen % 72,3 euskaldunak ziren, % 13,2 ia-euskaldunak eta % 14,5 erdaldunak. Nolanahi ere, euskarari dagokionez, alde handiak daude udalerri jendetsuen eta txikien artean. Ia erabat euskalduntzat har daitezke herririk txikienak. Euskaldun kopururik txikiena zeukan udalerrian ere, [[Zizurkil|Zizurkilen]], euskalduntzat zuten beren burua biztanleen % 64k.
297. lerroa:
*[[Uzturreko dorrea]]. [[1846]]ko [[urriaren 5]]ean martxan jarria, Madril-Irun ibilbideko [[telegrafo optiko]]a da, [[Gaztelako linea|Gaztelako Telegrafo optikoa]]ren ibilbidean kokatua dago. Ibilbide honetan horrelako 52 dorre existitu ziren, uzturrekoa izanik biziraunduenetariko bat.
*[[Zerkausia]]: Tolosako eraikin eta ikur herrikoi nabarmenetakoa, [[1899]]–[[1900]] artean [[Juan Alejandro Mujika]] arkitektoak proiektatu zuen.
*[[San Blas jaia|San Blas]] ermita: [[Tolosa]]ko<nowiki/>ko San Blas auzoan aurkitzen den ermita bat da, [[Amarotz]] auzotik gora habiatuta. [[Ermita]] txiki bat da baina zeresan handia duena herrian, San Blas-eko festak ospatzen dira bertan, famatuak diren erroskilak salduz.
 
==== Zubiak ====