Aginte-makila: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
2. lerroa:
'''Aginte-makila''' autoritatearen [[ikur]] sinboliko eta [[protokolo|protokolozkoa]] da, zenbait [[Aginte|agintaritzaren]] boterea sinbolizatzen duena. Bereziki [[Euskal Herria|Euskal Herrian]] [[udal]] agintea sinbolizatzen du, [[alkate|alkatearen]] esku egoten da, eta publikoki erakusten du honek ekitaldietan.
== Historia ==
Aro eta [[zibilizazio]] gehienetako agintariek erabili izan dituzte aginte ikurrak, eta antzekoak ageri dira guztietan. Gobernua agureen zeregina zenean [[Makila|makilak]] adinean aurrera zihoazenen nahitaezko laguntzaile izanik, adinaren eta boterearen ikur ziren aldi berean. Hain zuzen zetroa, "skeptron" grezieratik eratorria, [[Zahartzaro|agureek]] ibiltzerakoan laguntzeko zerabilten makila zen antzinatean
Maiz, makilaren muturrean [[hosto]] edo [[Fruitu|fruituren]] bat jartzen zen, betiereko bizitzaren ikur moduan<ref name=":0">{{Erreferentzia|abizena=kuarrenta|izenburua=Makilak, zumeak eta lantzak, agintarien ikurrak|hizkuntza=eu|url=https://dantzan.eus/kidea/kuarrenta/makilak-zumeak-eta-lantzak-agintarien-ikurrak|sartze-data=2019-06-17}}</ref>. Antzinako Egiptoko [[Uas zetroa|uas]] izeneko zetroek alegiazko animalia baten burua zuten puntan.
Erdi aroan, [[Errege|erregeen]] makilaren muturrean batzuk [[Gurutze|gurutzea]] jartzen zioten, beste batzuk hostoak, maiz [[Lis lore|lis lorea]] izaten zuten, zenbait [[Errege-etxe|errege-etxeren]] ikurra zena, eta beste batzuetan, hosto arteko fruitua gero eta handiago eta borobilago bihurtzen joan zen, [[Bola (argipena)|bola]] handi baten tankera hartu arte.
Aginte [[Gudari|militarreko]] eskala batzuetan ere erabili izan da makila, adibidez [[mariskal-makila]]<ref>{{Erreferentzia|abizena=Vlad|izenburua=Historica: EL BASTÓN DE MANDO|data=2015-03-18|url=http://vchistorica.blogspot.com/2015/03/el-baston-de-mando.html|aldizkaria=Historica|sartze-data=2019-06-18}}</ref>.
== Euskal Herrian ==
14 ⟶ 21 lerroa:
=== Zumea ===
Alkatetza batzuen aginte sinboloa, berriz, [[Zume|zumea]] izan da Euskal Herrian. Zume adar hori luze, zuzen agertu izan da historikoki, makila batekin antzekotasuna izanez, baina gaur egun gehienetan borobilduta ageri da<ref name=":0" />. Aginte onaren balioak biltzen ditu bere baitan zumeak: hautsi ezintasuna eta [[Malgutasun (argipena)|malgutasuna]] aldi berean. [[Neurri-unitate|Neurria]] ere ematen zuen zumeak, [[Sistema metriko hamartarra|sistema metrikoa]] indarrean ez zegoenean zumea izaten baitzen lurraren jabetza eta mugari buruzko gatazkak ebazteko erabiltzen zen neurria, eta agintariak izaten zuen neurri hori ematen zuen tresna, zumea, erabilera praktikorako, eta boterearen ikurtzat, biak batera.
=== Ikuskizunetako aginte sinbolikoa ===
Euskal Herrian [[alarde]] eta [[Danborrada|danborradetan]] oso ohiko irudia da [[danbor nagusi]] edo ikuskizuneko buruzagiak zuzentzeko darabilen aginte-makila, bola bat izan ohi duena mutur batean. [[Gipuzkoa|Gipuzkoako]] [[dantza]] batzuetan ere erabiltzen da antzeko makila bat<ref name=":0" />.
== Erreferentziak ==
| |||