Gurpil: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orriaren edukiaren ordez, «AIBA LA REHOSTIA {{commonskat}} {{erreferentzia zerrenda}} Kategoria:Gurpilak» jarri da Etiketak: Ordezkatuta Ikusizko edizioa |
t 62.57.114.242 wikilariaren aldaketak ezabatuz, Lainobeltz wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. Etiketa: lehengoratzea |
||
1. lerroa:
{{Wikipedia1000}}
[[Fitxategi:Wheel Iran.jpg|eskuinera|thumb|250px|Gurpila]]
'''Gurpila''' (etimologia: [[gurdi]] [[biribil|bil]]''<ref>[[Koldo Mitxelena]] (1976). ''Fonética histórica vasca''. [[Donostia]]: Gipuzkoako Aldundia.</ref>) edo txirringa [[ardatz (argipena)|ardatz]] baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.
Gizakiaren asmakuntza funtsezkotzat jotzen da, [[su]]arekin batera. [[Mesopotamia]]n asmatu zen [[neolitiko]]aren bukaeran eta bere lehenengo erabilera eltzegile-gurpilarena izan zen. [[Gurdi]]etan erabiltzen hasi zen ondoren eta, horren ondorioz, bere erabilera [[Mundu Zahar]]rera zabaldu zen. Kultura amerikarretan ez zen zabaldu, antza denez animalia handien faltagatik eta lurraren irregulartasunagatik.
Gurpilaren ezaugarri garrantzitsuena honako hau da: biratu arren gurpilaren puntu bat beti kontaktuan dagoela lurrarekin, eta kontaktu puntu honek ez duela abiadurarik lurrarekiko, hots, ez da irristatzen (edo behintzat hori da helburua). Hori da gurpilaren oinarrizko printzipioa. Irristatzean sortzen den [[marruskadura indarra|marruskadura]] indarra ezabatzea lortzen da, eta gurpila mugitzeko egin beharreko lana txikiagoa da.
== Erreferentziak ==
{{commonskat}}
| |||