Azido desoxirribonukleiko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Assar (eztabaida | ekarpenak)
tNo edit summary
t erreferentzia falta
2. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Biologia eta geologia}}
{{artikulu ona}}
{{erreferentzia zerrendafalta}}
{{Txantiloi:Genetika}}
[[Fitxategi:DNA Overview.png|thumb|220px|DNAren helize bikoitz itxurako egitura]]
'''Azido desoxirribonukleikoa''' (oro har '''DNA''' siglarekin laburtua; edota, batzuetan, '''ADN''' siglarekin)<{{#tag:ref>|Euskaraz, badirudi zientziarako laburtzapenik erabiliena eta egokiena DNA dela gaur egun:
* Dokumentu honetan, esaten dute [[euskal Herria|euskal herritar]] [[zientzia]]larien artean «forma kanonikoa» dela DNA: [http://www.ei.ehu.es/p289-content/eu/contenidos/informacion/euskara_inst_jardunaldiak2008/eu_jar2008/adjuntos/LIBURUAehuei08-06.pdf Kepa Altonaga (Zoologia eta Animali Zelulen Biologia Saila. Zientzia eta Teknologia Fakultatea. EHU/UPV): «Txontak eta txolarreak: gogoeta bat ereduzko prosa zientifikoaren gainean» (2008. urtea).]
* Beste honetan ([http://www.ei.ehu.es/p289-content/eu/contenidos/informacion/euskara_inst_jardunaldiak2008/eu_jar2008/adjuntos/LIBURUAehuei08-23.pdf Alfontso Mujika: «Aholkularitza-lanaren ustiaketa didaktikoa», 2008. urtea]), zientzietako euskal terminologian jakintsuenetakoa dugun [[Alfontso Mujika]]k adierazi du «arau/gomendio/aholku» hau aplikatzen dutela [[Elhuyar Fundazioa]]k eginiko testuetan:
17 ⟶ 18 lerroa:
: Elhuyarkoek irizpide hori erabiltzen dutela baieztatzen da erakunde hartako kide diren [[Antton Gurrutxaga]]k, [[Saroi Jauregi]]k eta Alfontso Mujikak 2004. urtean idatzitako beste artikulu honetan ([http://www.eizie.org/Argitalpenak/Senez/20041031/zuzenelhuyar Antton Gurrutxaga, Saroi Jauregi, Alfontso Mujika: «Zuzenketen kudeaketa eta hizkuntz zerbitzuak», ''Senez'', 27. zenbakia, 2004]) ere: «Elhuyarren irizpidea da ingelesezko siglak erabiltzea: ''RNA'' eta ''DNA''».
* [[EIMA]]k, Biologiako ikasliburuetarako, DNA forma erabiltzea hobesten du (EIMA: [http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.net/r43-euskcont/eu/contenidos/informacion/dih/eu_5490/adjuntos/estilo_liburua/Zientzia_22_06.pdf ''Zientzia eta teknikako euskara arautzeko gomendioak''], Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 2011).
* Azkenik, ''[[Berria]]'' egunkarian bilaketa eginda (2010-05-17ko 22:00ak diren honetan), 106 aldiz azaltzen da «ADN», eta 317 aldiz «DNA». ''[[Argia (aldizkaria)|Argia]]'' aldizkariko bilagailuak ez du zenbaketarik egiten, baina Googlen «ADN site:argia.com» bilaketa eginda (egun eta ordu berean), 99 emaitza ateratzen dira; «DNA site:argia.com» bilaketarekin, berriz, 165.</ref>|group="oh"}}
[[azido nukleiko]] mota bat da, organismo bizi guztien funtzionamendu eta garapenaren informazio [[genetika|genetikoa]] duena eta bere transmisioaren erantzulea dena.
 
26 ⟶ 27 lerroa:
Herentziaz arduratzen diren eta DNAren sekuentzian ezinbestekoak diren unitateak [[gene]]ak dira. Gene bakoitzak RNAra transkribatuko den zati bat eta noiz eta non espresatuko den definitzeaz arduratuko den beste zati bat ditu. Geneetan dagoen informazioa zelularentzat ezinbestekoak diren RNA eta proteinak sintetizatzeko erabiltzen da.
 
[[Zelula]]ren barnean, DNA [[kromosoma]] izeneko egitura batzuetan antolatuta dago. Hauek ziklo zelularrean zelula banandu aurretik bikoiztu egiten dira. Organismo [[eukarioto]]ek ([[animalia|animali]], [[landare]] eta [[onddo]]ek) bere DNAren gehiengoa zelularen nukleoan gordetzen dute eta gainerakoa [[mitokondrio|mitokondria]] eta [[kloroplasto]]etan. [[Prokarioto]]ek ([[bakterio]]ak), zelularen zitoplasman eta [[birus]]ek aldiz, proteinazko [[kapsida]]ren barnean. Kromosoma hornidura guztiaren materia genetikoa, [[genoma]] bezala ezagutzen da eta [[espezie]] bakoitzaren ezaugarria da.
 
== Historia ==
118 ⟶ 119 lerroa:
DNAren erreplikazioaren bidez DNA molekularen kopia berdin-berdinak lortzen dira. Erreplikazioa beharrezkoa da informazio genetikoa belaunaldiz belaunaldi transmititua izateko. Horretarako, helizearen bi harizpiak banandu eta kate berri bat sintetizatzen da bakoitzarentzat beraiek eredu gisa hartuz. Amaieran, hasierakoaren berdinak diren bi DNA molekula lortzen dira. Erreplikazio mota hau erdikontserbakorra bezala ezagutzen da, kate bat mantendu eta bestea berria sintetizatzen delako.
 
== ErreferentziakOharrak ==
<references group="oh" />
{{erreferentzia zerrenda}}
 
== Ikus, gainera ==